Yazarlığın yanı sıra edebiyat öğretmenliği ve psikanalistlik de yapmış olan Salley Vickers, 1948 yılında doğdu. Kendisinin Türkçeye çevrilmiş çabucak hemen bir kitabı var. ‘Üç Yol Ağzı’ ismini taşıyan bu kitap, His Argın çevirisi ve Alfa Yayınları etiketiyle geçtiğimiz günlerde raflardaki yerini aldı.
Vickers, ‘Üç Yol Ağzı’nda Freud’un hayatına, dahası onun son günlerine gdolayıyor okuru. Bir de buna II. Dünya Savaşı’nın tamtamları, Naziler ve Oedipus problemi eklenince ortaya okuma zevki yüksek bir kitap çıkıyor.
NAZİLERDEN KAÇIŞ
6 Mayıs 1856 yılında doğan Sigmund Freud, Marx, Darwin, Nietzsche üzere büyük fikir insanlarıyla bir arada dünyayı yerinden oynatmış, insanlığa yeni bir rota oluşturan düşünürler içinde yerini almıştır.
Ne var ki bu sanıldığı kadar kolay bir yol değildir. Freud kendisini ispat ettikten, çalışmaları bir fazlaca yerde tartışma yarattıktan daha sonra bu sefer Nazilerin baskısı altında kalmış, kitapları “pornografik” olduğu nedeni öne sürülerek toplatılıp yakılmıştır. Pek olağan Nazilerin yaktığı tek şey kitap değildir. Hitler’in Avusturya’yı işgal ettiği günlerde, Freud’un da üyelerinden biri olduğu Viyana Psikanalitik Cemiyeti 13 Mart 1938’de dağılma sonucu alır ve üyelerine ülkeyi terk etmeleri tavsiye edilir.
Arkadaşlarının tersine Freud kalma taraftarıdır. Fakat meskeni iki kere basılıp kızı, Gestapo tarafınca göz altına alınınca işler değişmeye başlar. bu biçimdece Freud ailesi özel müsaadeyle Viyana’dan yola çıkıp 6 Temmuz 1938’de Paris üzerinden İngiltere’ye ulaşır. (Freud’un dört kız kardeşinin ülkeden çıkış müsaadeleri reddedilir ve hepsi toplama kampında ölürler.)
‘Üç Yol Ağzı’ işte bu günleri, Freud’un hayatının son on beş ayını bize anlatır.
KANSER SÜRECİ
Natürel Freud’un İngiltere günlerinde ömrünü neredeyse çekilmez hale getiren ve romanın temel hislerinden birini oluşturan bir hastalığı vardır; Freud, ağız kanseridir.
Üç Yol Ağzı, Salley Vickers, Tercüman: His Argın, 158 syf., Alfa Yayıncılık, 2021.
Aslında bu hayli eski bir hastalıktır. Freud 1923’te, altmış yedi yaşındayken ağzında bir yumru olduğunu fark edip doktora sarfiyat. Yapılan tetkikler kararı yumrunun kanserli olduğu ortaya çıkınca evvel ameliyat, akabinde da uzun soluklu bir tedavi süreci başlar. Lakin sonuç istendiği üzere değildir. bir süre daha sonra ikinci bir yumru ve onu takip eden ikinci bir ameliyat süreci ortaya çıkar. Bu ameliyatta çene kemiğinin büyük bir kısmı ile damağı eksiksiz alınır.
İkinci düzgünleşme süreci daha âlâ bir sonuç vermiş olsa da, Freud yemek yeme, konuşma üzere günlük hareketleri bile yerine getiremez hale düşer. Bunun üzerine, kendisinin “canavar” ismini verdiği bir ağız protezi takmaya başlar. Bu da kestirim edileceği üzere ona oldukçaça acı verir.
Uzun süren hastalık sürecinde acısını dindirmek için daima morfine maruz kalınca düşünme yetisinde bulanıklaşma başlar. Bu durumdan fazlaca rahatsız olan Freud, “Net bir biçimde düşünmemektense, acı ortasında düşünmeyi tercih ederim” diyerek, konut istirahatine çıktığında yalnızca aspirin içmeye başlar.
GİZEMLİ ZİYARETÇİ VE ÖBÜR KISSALAR
‘Üç Yol Ağzı’, her ne kadar Freud’un İngiltere günlerini ele alsa da, aslında 20 Nisan 1923’ün Viyana’sında, yani Freud’un kanser tedavisine birinci başladığı vakit açılır.
Freud ameliyat daha sonrasında, dolu kapasitesi yüzünden bir perde çekilerek iki oda haline getirilen bir odada dinlenirken gizemli biri tarafınca ziyaret edilir.
“-Orada durmasana be adam. Ne istediğini söyle bana. Mevt değilsin, değil mi? Vefatın gelmesini bekliyordum.
-Hayır, ben mevt değilim.
-bu biçimde kızımı, eşimi orta. Bir randevu al. Şu an hiç seninle konuşacak halim yok.”
Freud sistemsiz aralıklarla kendisini görmeye gelen bu gizemli ziyaretçinin kim olduğunu ve ne gayeyle geldiğini öğrenmeye çalışır, bir yandan da acı çektiği ve konuşma kuvvetliğü yaşadığı için ondan rahatsız olur. Lakin ziyaretçi on beş yıl daha sonra (belki on beş yıldan beri) onun yakasını bırakmadığı için sonunda onu dinlemeye karar verir.
“-Hikâyeleri sever misiniz, Tabip Freud?
-Hikâye dinlemek benim ömrüm olmuştu.”
Vickers, işin içine mitolojiyi işte burada dahil eder ve gizemli ziyaretçiye bir Oudipus kıssası anlattırmaya başlar. Bu her ne kadar bilindik bir öykü olsa da, her yeni sohbette değişik açmazlara karşılık düşmeye başlar.
Vickers bu ikili sohbeti o denli akışkan bir biçimde kurgular ki, kitapta yazara/anlatıcıya hiç yer vermez. Bütün kitap, konuşma çizgilerinden ve ikili diyalogdan ibarettir. Hal bu biçimde olunca biz de ikili bir sohbete şahit oluyormuş hissine kapılırız ister istemez. Bu da kitapla kurduğumuz ilgiyi güçlendirir.
‘Üç Yol Ağzı’, bizi Freud’un son günlerine; gizemli ziyaretçi, İngiltere’den Yunanistan’a; Vickers ise gerçekle kurmacanın birbirine girdiği o anlara gdolayıyor ve bu biçimdece ortaya hayli katmanlı bir kitap çıkıyor.
Vickers, ‘Üç Yol Ağzı’nda Freud’un hayatına, dahası onun son günlerine gdolayıyor okuru. Bir de buna II. Dünya Savaşı’nın tamtamları, Naziler ve Oedipus problemi eklenince ortaya okuma zevki yüksek bir kitap çıkıyor.
NAZİLERDEN KAÇIŞ
6 Mayıs 1856 yılında doğan Sigmund Freud, Marx, Darwin, Nietzsche üzere büyük fikir insanlarıyla bir arada dünyayı yerinden oynatmış, insanlığa yeni bir rota oluşturan düşünürler içinde yerini almıştır.
Ne var ki bu sanıldığı kadar kolay bir yol değildir. Freud kendisini ispat ettikten, çalışmaları bir fazlaca yerde tartışma yarattıktan daha sonra bu sefer Nazilerin baskısı altında kalmış, kitapları “pornografik” olduğu nedeni öne sürülerek toplatılıp yakılmıştır. Pek olağan Nazilerin yaktığı tek şey kitap değildir. Hitler’in Avusturya’yı işgal ettiği günlerde, Freud’un da üyelerinden biri olduğu Viyana Psikanalitik Cemiyeti 13 Mart 1938’de dağılma sonucu alır ve üyelerine ülkeyi terk etmeleri tavsiye edilir.
Arkadaşlarının tersine Freud kalma taraftarıdır. Fakat meskeni iki kere basılıp kızı, Gestapo tarafınca göz altına alınınca işler değişmeye başlar. bu biçimdece Freud ailesi özel müsaadeyle Viyana’dan yola çıkıp 6 Temmuz 1938’de Paris üzerinden İngiltere’ye ulaşır. (Freud’un dört kız kardeşinin ülkeden çıkış müsaadeleri reddedilir ve hepsi toplama kampında ölürler.)
‘Üç Yol Ağzı’ işte bu günleri, Freud’un hayatının son on beş ayını bize anlatır.
KANSER SÜRECİ
Natürel Freud’un İngiltere günlerinde ömrünü neredeyse çekilmez hale getiren ve romanın temel hislerinden birini oluşturan bir hastalığı vardır; Freud, ağız kanseridir.
Üç Yol Ağzı, Salley Vickers, Tercüman: His Argın, 158 syf., Alfa Yayıncılık, 2021.
Aslında bu hayli eski bir hastalıktır. Freud 1923’te, altmış yedi yaşındayken ağzında bir yumru olduğunu fark edip doktora sarfiyat. Yapılan tetkikler kararı yumrunun kanserli olduğu ortaya çıkınca evvel ameliyat, akabinde da uzun soluklu bir tedavi süreci başlar. Lakin sonuç istendiği üzere değildir. bir süre daha sonra ikinci bir yumru ve onu takip eden ikinci bir ameliyat süreci ortaya çıkar. Bu ameliyatta çene kemiğinin büyük bir kısmı ile damağı eksiksiz alınır.
İkinci düzgünleşme süreci daha âlâ bir sonuç vermiş olsa da, Freud yemek yeme, konuşma üzere günlük hareketleri bile yerine getiremez hale düşer. Bunun üzerine, kendisinin “canavar” ismini verdiği bir ağız protezi takmaya başlar. Bu da kestirim edileceği üzere ona oldukçaça acı verir.
Uzun süren hastalık sürecinde acısını dindirmek için daima morfine maruz kalınca düşünme yetisinde bulanıklaşma başlar. Bu durumdan fazlaca rahatsız olan Freud, “Net bir biçimde düşünmemektense, acı ortasında düşünmeyi tercih ederim” diyerek, konut istirahatine çıktığında yalnızca aspirin içmeye başlar.
GİZEMLİ ZİYARETÇİ VE ÖBÜR KISSALAR
‘Üç Yol Ağzı’, her ne kadar Freud’un İngiltere günlerini ele alsa da, aslında 20 Nisan 1923’ün Viyana’sında, yani Freud’un kanser tedavisine birinci başladığı vakit açılır.
Freud ameliyat daha sonrasında, dolu kapasitesi yüzünden bir perde çekilerek iki oda haline getirilen bir odada dinlenirken gizemli biri tarafınca ziyaret edilir.
“-Orada durmasana be adam. Ne istediğini söyle bana. Mevt değilsin, değil mi? Vefatın gelmesini bekliyordum.
-Hayır, ben mevt değilim.
-bu biçimde kızımı, eşimi orta. Bir randevu al. Şu an hiç seninle konuşacak halim yok.”
Freud sistemsiz aralıklarla kendisini görmeye gelen bu gizemli ziyaretçinin kim olduğunu ve ne gayeyle geldiğini öğrenmeye çalışır, bir yandan da acı çektiği ve konuşma kuvvetliğü yaşadığı için ondan rahatsız olur. Lakin ziyaretçi on beş yıl daha sonra (belki on beş yıldan beri) onun yakasını bırakmadığı için sonunda onu dinlemeye karar verir.
“-Hikâyeleri sever misiniz, Tabip Freud?
-Hikâye dinlemek benim ömrüm olmuştu.”
Vickers, işin içine mitolojiyi işte burada dahil eder ve gizemli ziyaretçiye bir Oudipus kıssası anlattırmaya başlar. Bu her ne kadar bilindik bir öykü olsa da, her yeni sohbette değişik açmazlara karşılık düşmeye başlar.
Vickers bu ikili sohbeti o denli akışkan bir biçimde kurgular ki, kitapta yazara/anlatıcıya hiç yer vermez. Bütün kitap, konuşma çizgilerinden ve ikili diyalogdan ibarettir. Hal bu biçimde olunca biz de ikili bir sohbete şahit oluyormuş hissine kapılırız ister istemez. Bu da kitapla kurduğumuz ilgiyi güçlendirir.
‘Üç Yol Ağzı’, bizi Freud’un son günlerine; gizemli ziyaretçi, İngiltere’den Yunanistan’a; Vickers ise gerçekle kurmacanın birbirine girdiği o anlara gdolayıyor ve bu biçimdece ortaya hayli katmanlı bir kitap çıkıyor.