Ezgi Gür
Cem Selcen’in yeni romanı ‘Keskin Nişancı’, bireyin her an yok olabileceği beklenen bir gelecekte, Türkçe edebiyatta meselae az rastlanan çeşitte distopik bir kozmosta geçiyor. Dakika dakika akan incelikli kurgusuyla Keskin Nişancı beraberinde ümitsizliğe karşı bir direniş anlatısı olarak da dikkat çekiyor. Kaleme aldığı yapıtlarındaki felsefi göndermelerle de dikkat çeken Selcen’le edebiyat seyahatini konuştuk. Selcen, “Kitapta da dendiği üzere kelam yok artık. Ya da gücü alındı ve bir kenarda kitaplar ve kağıtlar üzerinde çırpınıp duruyor” diyor.
Keskin Nişancı distopik bir dünyayı merkezine alıyor. Bilhassa son senelerda dünyada distopik anlatılar öne çıktı. Romanınızı kurgularken bu durum sizi etkiledi mi? Distopik anlatımı neden tercih ettiniz?
İşler pek düzgün gitmiyor da ondan sanırım. Muharrir da öteki sanatkarlar üzere çağının ruhunu yakalamak ister; diyeceğini oradan der. Siz artık camdan dışarı baktığınızda olan bitenden mutlu değilseniz ve gidişat da pek iç açıcı değilse yapıtınız için kurduğunuz dünya da muhtemelen hayli memnun olmayacaktır.
Distopya, eleştirmen Ömer Türkeş’in dediği üzere gelecekteki bir dünyayı gösterse de kaynağını bugünden alır, sunduğu sahnede kökleri şimdide olan birtakım keskin durumları ve görünüşleri kurumlaştırarak gösterir. Kitaplar yakılıyorsa, bunları “yakmak ömrün normali olsa”yı yazıyor örneğin Fahrenheit 451. Ya da “her gün devletçe –ya da birilerince- gözetleniyor olsak ne olurdu”yu yazıyor 1984. 1984’ün öngörüsü bugün gerçek olduğu için yeniden gündemde. Ben de “her gün sokakta birilerinin öldürülüyor olması olağan olsaydı”yı yazdım.
Aslında Keskin Nişancı o kadar uzak ve bize yabancı bir gelecekte geçmiyor. Tahminen hatırlayan vardır, birkaç yıl evvel İstiklal’de, bir bomba patladı ve 5 kişi öldü. Daha öncesinde Ankara’da yüzden çok… Yılbaşında bir cümbüş yerine giren bir tetikçi 39 kişiyi öldürdü, 70 kişiyi yaraladı. Ayrıyeten 1977 Taksim’inde canlar alınırken, liseli olan bir genç için, canınızın günün rastgele bir anında rastgele alınıvereceği bir toplumu hayal etmek çok kolay. Oturdum ve bunu gizlice planlayan bir merkez olsa (elbet yok bu biçimde bir merkez) diye matematiğini kurdum. Natürel üstüne pandemi binince benim distopya biraz geri bile kaldı. Bir arkadaşımın dediği üzere distopya yazarken ivedi etmeli yoksa esasen oluveriyor.
Keskin Nişancı, Cem Selcen, Doğan Kitap,2021.
Sizi kabahati merkezine alan anlatılarla tanıyoruz. 12 Eylül’ün karanlık günlerini de anlattınız, bugün ortasında yaşadığımız zorba rejimi de… Tarih ve bugün edebiyatınızda nasıl yer alıyor?
Tersten başlayayım. Tarihin hangi elde ne için kullanıldığı ve ne kadar manipüle edildiği değerli. Ben yaşadığım vakit içinde ilgiliyim evvela. Onu düzgün yaşamakla… Zorbalığa gelince o iş karışık ve fazlaca boyutlu. Bütün dünyada bir ekip kerameti bağırıp çağırmaktan menkul erkeklerin çıkıp toplumları yönetiyor olması yalnızca onların hüneri mi?
örneğin moda deyiş üzere, kimse kusura bakmasın lakin bilim, merkezi iktidara hizmet eden, onu güçlendiren ve kaynak topladığı ticareti besleyen bir araç olmaktan diğer ne oldu ki uzun vakit içinderdır? Bilimi yedeğine alan iktidar rahatça zorbalaştı ve bilim geliştikçe şahsi alanları her manada rahatça kısıtladı. Bir zorba eninde sonunda sistemin yarattığı bir simge kişidir. Sorgulamayı genişletmek gerek. Simge kıymetsizdir demiyorum o farklı. İnsanın bu dünyaya atılmasının sebebi de bir kabahat bildiğimiz üzere. ‘Suç’ iktidarın ürettiği bir kavramdır Adem’den beri. İşimiz o kara billur berbatlığı bulmaktır.
‘SÖZ YOK ARTIK…’
İnsanı merkeze alan ve kabahat kavramını ‘iktidar’ın gözünden okura sunan Keskin Nişancı, hem de ortasında yaşadığımız çağa da bir tenkit sunuyor. Edebiyatın çağına karşı takındığı eleştirel noktaya dair ne söylemek istersiniz?
Kitapta da dendiği üzere kelam yok artık. Ya da gücü alındı ve bir kenarda kitaplar ve kağıtlar üzerinde çırpınıp duruyor. Bize dayatılan bu vakitsiz boşlukta, Marvel evreninden Elon Musk kainatına giden –aslında birebir yerde dönüp duran- yolda nefes alamadan koşturuyoruz.
İnsanların sürüler halinde sevk ve yönetim edilmesine bayılan iktidara karşı edebiyat bir yol bırakır bize. Zira edebiyat yalnızların işidir. Yalnız kalmayı göze alanların işi. Okurken de elbette… Bu yüzden edebiyatçılar daha fazlaca konuşmalı. Toplumda yükü olan bir edebiyat dünyası yok. Olmalı ve toplum da onlara yer açmalı.
Hata edebiyatının şayet olmazsa olmazı merak ögesidir. Sizin romanlarınızda beraberinde kurgu da ön planda… Bu iki güçlü damarı canlı tutmanın yolu nedir? Romanlarınızın kurgusunda nelere dikkat ediyor, nelerden kaçınıyorsunuz?
Keskin Nişancı aslında iki kitaptan oluşur. Bir sürü niçinden farklı kitaplardır macera devam etse de. örneğin birincisindeki olayların süratiyle ikinci kitaptaki farklıdır. Birincisi yaklaşık yarım saat ortasında geçer. İkinci 13 gün arasında… Herbiçimde her muharririn kendine göre okumayı canlı tutma yolu vardır.
Bende bu tekraren baştan yazmak, metni tutanlardan, uzatarak koparan kesimlerden kurtulmaya çalışmak, kafanda belli müzikler ve ritimler yaşamak üzere oluyor.
Bir de bakılırsarek yazmayı severim. Olayların geçtiği alanların planlarını çizerim. Müellif ve kısaltırım. Bu kitapta olaylar dakika dakika ve santim santim gerçekleşmek zorundaydı. Bazıları hislerin yaşanmasını bir daha de süratli bulmuş olabilir lakin işte o da çağ! John Wick serisini seyredenler için epey yavaş doğal…
Keskin Nişancı’da ‘Gelecek bizim!’ diyenlere karşı ‘Gelecek yoktur, Şimdi!’ diyenlerin isyanını okuyoruz. Romanlarınızda ideolojiden önemli manada yararlandığınızı biliyoruz. Keskin Nişancı’yı hangi ideoloji ve düşünürler etrafında kurdunuz?
Bilindiği üzere, bizim biraz da hastalıklı biçimde geleceği yaşıyor üzere davranmamıza karşın hayat şu anda yaşanır. Gelecek bir kavramdır. Witgenstein’ın dediği üzere, yarın güneşin doğacağı yalnızca bir var iseyımdır. şüphesiz gelecek kavram olarak şu anı tesirler lakin onun genişleyip bugünü yutmasına müsaade verirsek hayatımız da kalmaz. Sabredin, acı çekin, gelecekte cennet! “Hayır!.. Gelecek yok! Şimdi!”
Hayat daima garipti benim için. Ve anlamadığım bir saçmalık. Bir yandan da acılara bakınca düzeltmek için uğraşmamız gereken bir yer. Bu da ideoloji demek. Doğrudur, kitaplarım ideolojiden, müzikten yol arkadaşlarımla doludur. Seneca’dan, Spinoza’ya ya da Kierkegaard’a ve olağan olarak Nietzsche’ye döner döner bakarım. Roger Waters da vardır, burada kitaba atmosferini verdiğini düşündüğüm What a wonderful world’le Armstrong da… Düşündükçe, dinledikçe bir yol belirir insanın ortasında. Aslında daha evvelde sezdiğiniz bir yoldur o…
Bu kitabı dostum ve hocam Oruç Aruoba’ya adadım biliyorsunuz. İdeolojiyi alıntıyla değil de hayatta görmek isterdi. Romanlarsa Kundera’nın dediği üzere ideolojiyi tartışmak için tahminen de en kıymetli alandır. Muharrir onu ömrün üstüne koyar; oturup oturmadığını görür ya da zıddı.
Önümüzdeki günlerde okurlarınızı bekleyen yani çalışmalarınız var mı?
bir müddetdir tezgahta olan bir öykü var lakin onun dünyaya çıkması vakit alır. Ben roman yazarken bir yandan da kentler ve kafeler üzerinden denemeler yazdım gezdiğim yerlerde. Viyana, Paris, Berlin kafelerinde yazılan hem oranın geçmişi tıpkı vakitte o anı olan keyifli denemeler. Viyana üzerine olanlar yakında Almanca çeviriyle Viyana’da yayınlanacak. Tahminen bu seyahat deneme kitaplarını yayınlarım sırayla…
Cem Selcen’in yeni romanı ‘Keskin Nişancı’, bireyin her an yok olabileceği beklenen bir gelecekte, Türkçe edebiyatta meselae az rastlanan çeşitte distopik bir kozmosta geçiyor. Dakika dakika akan incelikli kurgusuyla Keskin Nişancı beraberinde ümitsizliğe karşı bir direniş anlatısı olarak da dikkat çekiyor. Kaleme aldığı yapıtlarındaki felsefi göndermelerle de dikkat çeken Selcen’le edebiyat seyahatini konuştuk. Selcen, “Kitapta da dendiği üzere kelam yok artık. Ya da gücü alındı ve bir kenarda kitaplar ve kağıtlar üzerinde çırpınıp duruyor” diyor.
Keskin Nişancı distopik bir dünyayı merkezine alıyor. Bilhassa son senelerda dünyada distopik anlatılar öne çıktı. Romanınızı kurgularken bu durum sizi etkiledi mi? Distopik anlatımı neden tercih ettiniz?
İşler pek düzgün gitmiyor da ondan sanırım. Muharrir da öteki sanatkarlar üzere çağının ruhunu yakalamak ister; diyeceğini oradan der. Siz artık camdan dışarı baktığınızda olan bitenden mutlu değilseniz ve gidişat da pek iç açıcı değilse yapıtınız için kurduğunuz dünya da muhtemelen hayli memnun olmayacaktır.
Distopya, eleştirmen Ömer Türkeş’in dediği üzere gelecekteki bir dünyayı gösterse de kaynağını bugünden alır, sunduğu sahnede kökleri şimdide olan birtakım keskin durumları ve görünüşleri kurumlaştırarak gösterir. Kitaplar yakılıyorsa, bunları “yakmak ömrün normali olsa”yı yazıyor örneğin Fahrenheit 451. Ya da “her gün devletçe –ya da birilerince- gözetleniyor olsak ne olurdu”yu yazıyor 1984. 1984’ün öngörüsü bugün gerçek olduğu için yeniden gündemde. Ben de “her gün sokakta birilerinin öldürülüyor olması olağan olsaydı”yı yazdım.
Aslında Keskin Nişancı o kadar uzak ve bize yabancı bir gelecekte geçmiyor. Tahminen hatırlayan vardır, birkaç yıl evvel İstiklal’de, bir bomba patladı ve 5 kişi öldü. Daha öncesinde Ankara’da yüzden çok… Yılbaşında bir cümbüş yerine giren bir tetikçi 39 kişiyi öldürdü, 70 kişiyi yaraladı. Ayrıyeten 1977 Taksim’inde canlar alınırken, liseli olan bir genç için, canınızın günün rastgele bir anında rastgele alınıvereceği bir toplumu hayal etmek çok kolay. Oturdum ve bunu gizlice planlayan bir merkez olsa (elbet yok bu biçimde bir merkez) diye matematiğini kurdum. Natürel üstüne pandemi binince benim distopya biraz geri bile kaldı. Bir arkadaşımın dediği üzere distopya yazarken ivedi etmeli yoksa esasen oluveriyor.
Keskin Nişancı, Cem Selcen, Doğan Kitap,2021.
Sizi kabahati merkezine alan anlatılarla tanıyoruz. 12 Eylül’ün karanlık günlerini de anlattınız, bugün ortasında yaşadığımız zorba rejimi de… Tarih ve bugün edebiyatınızda nasıl yer alıyor?
Tersten başlayayım. Tarihin hangi elde ne için kullanıldığı ve ne kadar manipüle edildiği değerli. Ben yaşadığım vakit içinde ilgiliyim evvela. Onu düzgün yaşamakla… Zorbalığa gelince o iş karışık ve fazlaca boyutlu. Bütün dünyada bir ekip kerameti bağırıp çağırmaktan menkul erkeklerin çıkıp toplumları yönetiyor olması yalnızca onların hüneri mi?
örneğin moda deyiş üzere, kimse kusura bakmasın lakin bilim, merkezi iktidara hizmet eden, onu güçlendiren ve kaynak topladığı ticareti besleyen bir araç olmaktan diğer ne oldu ki uzun vakit içinderdır? Bilimi yedeğine alan iktidar rahatça zorbalaştı ve bilim geliştikçe şahsi alanları her manada rahatça kısıtladı. Bir zorba eninde sonunda sistemin yarattığı bir simge kişidir. Sorgulamayı genişletmek gerek. Simge kıymetsizdir demiyorum o farklı. İnsanın bu dünyaya atılmasının sebebi de bir kabahat bildiğimiz üzere. ‘Suç’ iktidarın ürettiği bir kavramdır Adem’den beri. İşimiz o kara billur berbatlığı bulmaktır.
‘SÖZ YOK ARTIK…’
İnsanı merkeze alan ve kabahat kavramını ‘iktidar’ın gözünden okura sunan Keskin Nişancı, hem de ortasında yaşadığımız çağa da bir tenkit sunuyor. Edebiyatın çağına karşı takındığı eleştirel noktaya dair ne söylemek istersiniz?
Kitapta da dendiği üzere kelam yok artık. Ya da gücü alındı ve bir kenarda kitaplar ve kağıtlar üzerinde çırpınıp duruyor. Bize dayatılan bu vakitsiz boşlukta, Marvel evreninden Elon Musk kainatına giden –aslında birebir yerde dönüp duran- yolda nefes alamadan koşturuyoruz.
İnsanların sürüler halinde sevk ve yönetim edilmesine bayılan iktidara karşı edebiyat bir yol bırakır bize. Zira edebiyat yalnızların işidir. Yalnız kalmayı göze alanların işi. Okurken de elbette… Bu yüzden edebiyatçılar daha fazlaca konuşmalı. Toplumda yükü olan bir edebiyat dünyası yok. Olmalı ve toplum da onlara yer açmalı.
Hata edebiyatının şayet olmazsa olmazı merak ögesidir. Sizin romanlarınızda beraberinde kurgu da ön planda… Bu iki güçlü damarı canlı tutmanın yolu nedir? Romanlarınızın kurgusunda nelere dikkat ediyor, nelerden kaçınıyorsunuz?
Keskin Nişancı aslında iki kitaptan oluşur. Bir sürü niçinden farklı kitaplardır macera devam etse de. örneğin birincisindeki olayların süratiyle ikinci kitaptaki farklıdır. Birincisi yaklaşık yarım saat ortasında geçer. İkinci 13 gün arasında… Herbiçimde her muharririn kendine göre okumayı canlı tutma yolu vardır.
Bende bu tekraren baştan yazmak, metni tutanlardan, uzatarak koparan kesimlerden kurtulmaya çalışmak, kafanda belli müzikler ve ritimler yaşamak üzere oluyor.
Bir de bakılırsarek yazmayı severim. Olayların geçtiği alanların planlarını çizerim. Müellif ve kısaltırım. Bu kitapta olaylar dakika dakika ve santim santim gerçekleşmek zorundaydı. Bazıları hislerin yaşanmasını bir daha de süratli bulmuş olabilir lakin işte o da çağ! John Wick serisini seyredenler için epey yavaş doğal…
Keskin Nişancı’da ‘Gelecek bizim!’ diyenlere karşı ‘Gelecek yoktur, Şimdi!’ diyenlerin isyanını okuyoruz. Romanlarınızda ideolojiden önemli manada yararlandığınızı biliyoruz. Keskin Nişancı’yı hangi ideoloji ve düşünürler etrafında kurdunuz?
Bilindiği üzere, bizim biraz da hastalıklı biçimde geleceği yaşıyor üzere davranmamıza karşın hayat şu anda yaşanır. Gelecek bir kavramdır. Witgenstein’ın dediği üzere, yarın güneşin doğacağı yalnızca bir var iseyımdır. şüphesiz gelecek kavram olarak şu anı tesirler lakin onun genişleyip bugünü yutmasına müsaade verirsek hayatımız da kalmaz. Sabredin, acı çekin, gelecekte cennet! “Hayır!.. Gelecek yok! Şimdi!”
Hayat daima garipti benim için. Ve anlamadığım bir saçmalık. Bir yandan da acılara bakınca düzeltmek için uğraşmamız gereken bir yer. Bu da ideoloji demek. Doğrudur, kitaplarım ideolojiden, müzikten yol arkadaşlarımla doludur. Seneca’dan, Spinoza’ya ya da Kierkegaard’a ve olağan olarak Nietzsche’ye döner döner bakarım. Roger Waters da vardır, burada kitaba atmosferini verdiğini düşündüğüm What a wonderful world’le Armstrong da… Düşündükçe, dinledikçe bir yol belirir insanın ortasında. Aslında daha evvelde sezdiğiniz bir yoldur o…
Bu kitabı dostum ve hocam Oruç Aruoba’ya adadım biliyorsunuz. İdeolojiyi alıntıyla değil de hayatta görmek isterdi. Romanlarsa Kundera’nın dediği üzere ideolojiyi tartışmak için tahminen de en kıymetli alandır. Muharrir onu ömrün üstüne koyar; oturup oturmadığını görür ya da zıddı.
Önümüzdeki günlerde okurlarınızı bekleyen yani çalışmalarınız var mı?
bir müddetdir tezgahta olan bir öykü var lakin onun dünyaya çıkması vakit alır. Ben roman yazarken bir yandan da kentler ve kafeler üzerinden denemeler yazdım gezdiğim yerlerde. Viyana, Paris, Berlin kafelerinde yazılan hem oranın geçmişi tıpkı vakitte o anı olan keyifli denemeler. Viyana üzerine olanlar yakında Almanca çeviriyle Viyana’da yayınlanacak. Tahminen bu seyahat deneme kitaplarını yayınlarım sırayla…