Erdoğan Boz
Christian Fuchs, pek verimli bir akademisyen. Hem epeyce yazıyor tıpkı vakitte sık yazıyor. Yayımlanmış biroldukca çalışması da Türkçeye kazandırılmış durumda. Yazdıkları ile bizlerin bağlantı çalışmaları alanındaki kavrayışımızı geliştiriyor, bu bahisler üzerine olan bilgimizi genişletiyor. Muharririn Türkçeye kazandırılan son kitabı ise ‘Enformasyon Çağında Marx Okumak: Kapital Cilt 1 Üzerine Bir Medya ve Bağlantı Çalışması’ ismini taşıyor.
Kitap, yayın hayatına yeni girmiş olmakla bir arada çok farklı kitaplar yayımlayan Koyu Siyah Yayınevi’nden çıktı. Yayınevi daha evvel Bryan Turner’dan Resul Hamzotav’a, kendi çapında geniş denilebilecek çerçevede ve ihtimamla seçildiği aşikâr olan kitaplar yayımladı. ‘Enformasyon Çağında Marx Okumak’ da bu çerçevede ele alınması gereken bir kitap olarak karşımıza çıkıyor.
Kitabın ismi aslında içeriğini birfazlaca açıdan anlatıyor. Marx’ın 1867’de yayımladığı ‘Kapital’in içeriğini anlatan birfazlaca kitaptan farklı olarak Fuchs burada ‘Kapital Cilt 1’i medya ve bağlantı çalışmaları perspektifinden inceliyor ve bu alanda yaptığı tahlilleri ağırlaştırıyor. Fuchs’un buradaki temel kaygısı “Medya, enformasyon ve bağlantı alanlarında siyasal iktisat açısından bir tenkit yapılacaksa ‘Kapital’ nasıl kullanılabilir?” sorusuna karşılık aramak. Bu soruya yanıt ararken Fuchs’un şunun da farkında olduğu rahatlıkla anlaşılıyor: Günümüz kapitalizmi ile 19. yüzyıl kapitalizminin kendi periyotlarına has kimi özgüllükleri var. birebir vakitte Fuchs, Marx’ın meta üretimi tahlilinden yola çıkarak geliştirdiği kullanım kıymeti ve mübadele kıymeti, emek süreci tahlili, mutlak ve bakılırsali artı-değer üretimi ve birikim süreci üzere kavramlara dayanarak günümüzde medya, enformasyon ve bağlantının iktisat politik tenkidinin nasıl yapılabileceğini gösteriyor. Muharrir, medyanın çelişkili çift karakteri üzerinden bir kullanım kıymeti ve bir mübadele kıymetine sahip enformasyon ve bağlantı araçlarının, kapitalizmin kontrolünde olduğunu, tam da bu yüzden ‘Kapital’in kapsama alanına girdiğini savunuyor.
Enformasyon Çağında Marx Okumak, Christian Fuchs, Mütercim: Tarık Özbek&Ümit Keskin, 576 syf., Koyu Siyah Yayınevi, 2021.
Westminster Üniversitesi Bağlantı ve Medya Araştırmaları Enstitüsü’nün yöneticiliğini yürüten Prof. Fuchs, irtibatın ve medyanın iktisat politiği, eleştirel dijital ve toplumsal medya çalışmaları, internet ve toplum bağı ile enformasyon toplumu kuramı alanlarında üretime devam ediyor. Kitabın yapısında, evvela giriş kısmında enformasyon çağında Marx’ın yapıtının medya ve irtibat çalışmaları perspektifinden niye temel bir okuma olduğu tartışmaya açılıyor ve medya ile bağlantının iktisat politiğine giriş yapılıyor. Birinci kısımda Marx’ın tekniğinde kullandığı diyalektik tahlil ve materyalizm kavramları yer alıyor. İkinci kısımda kapitalizmde meta, para ve sermayenin dolanım diyalektiği inceleniyor. Mutlak artı-değer üretimine odaklanan üçüncü kısım, emek süreci ve pahalanma sürecinin tahliliyle başlayıp enformasyonun üretim süreci, medyada üretken tüketim süreçleri ve üretken tüketici kavramı ile devam ediyor. Dördüncü kısım, bakılırsali artı-değer üretimine odaklanıyor. Beşinci kısımda mutlak ve bakılırsali artı-değer üretim süreci tahlil edilirken Symthe’nin açtığı fiyatsız emek tartışmalarına yer veriliyor. Fiyatlar ve fiyatlardaki değişimlere odaklanan altıncı kısımda fazla mesainin yaygın olarak görüldüğü yazılım sanayisi ile 21. yüzyılın modül başı fiyat sistemini temsil eden platformlar üzerinden çevrimiçi özgür çalışma sistemi tartışmaya açılıyor. Yedinci kısımda sermaye birikim süreci, bilhassa de artı-değerin sermayeye dönüşüm süreci detaylı olarak ele alınırken ABD ve AB örneklerinde işsizlik oranlarının gelişimi üzerinden bir okuma yapılıyor. Sekizinci ve son kısımda ise ilkel birikimle ilgili literatüre ve müşterekler hakkında aktüel tartışmalara yer veriliyor. Bu konuda medya, bağlantı ve kültür sanayisinde ilkel birikim sürecinin nasıl işlediği, müştereklerin metalaştırılması, medyada ağırlaşma üzere bahisler tartışmaya açılıyor.
özetlemek gerekirsesı, kitap Marx’ın ‘Kapital Cilt 1’de sunduğu meta tahlilinin medya ve bağlantı çalışmaları üstünden bir daha okunması için bir rehber kitap özelliği taşıyor. Bu açıdan Marx’ın yapıtının hem de geleceğe dönük olduğu ve geliştirdiği iktisat politiğin tenkidinin günümüzdeki enformasyon ve irtibat araştırmalarına eleştirel bir perspektif katabileceği değerlendirmesini yapıyor. Sonuç itibariyle, hem bu alanlardaki öğrenciler için Marksist tahlile bir kılavuz tıpkı vakitte süratle gelişen enformasyon ve irtibat teknolojileriyle birlikte bu teknolojilere erişebilen her insanın ömrüne giren toplumsal medya platformlarını yakından incelemek isteyen herkes için değerli bir kaynak özelliği taşıyor.
Christian Fuchs, pek verimli bir akademisyen. Hem epeyce yazıyor tıpkı vakitte sık yazıyor. Yayımlanmış biroldukca çalışması da Türkçeye kazandırılmış durumda. Yazdıkları ile bizlerin bağlantı çalışmaları alanındaki kavrayışımızı geliştiriyor, bu bahisler üzerine olan bilgimizi genişletiyor. Muharririn Türkçeye kazandırılan son kitabı ise ‘Enformasyon Çağında Marx Okumak: Kapital Cilt 1 Üzerine Bir Medya ve Bağlantı Çalışması’ ismini taşıyor.
Kitap, yayın hayatına yeni girmiş olmakla bir arada çok farklı kitaplar yayımlayan Koyu Siyah Yayınevi’nden çıktı. Yayınevi daha evvel Bryan Turner’dan Resul Hamzotav’a, kendi çapında geniş denilebilecek çerçevede ve ihtimamla seçildiği aşikâr olan kitaplar yayımladı. ‘Enformasyon Çağında Marx Okumak’ da bu çerçevede ele alınması gereken bir kitap olarak karşımıza çıkıyor.
Kitabın ismi aslında içeriğini birfazlaca açıdan anlatıyor. Marx’ın 1867’de yayımladığı ‘Kapital’in içeriğini anlatan birfazlaca kitaptan farklı olarak Fuchs burada ‘Kapital Cilt 1’i medya ve bağlantı çalışmaları perspektifinden inceliyor ve bu alanda yaptığı tahlilleri ağırlaştırıyor. Fuchs’un buradaki temel kaygısı “Medya, enformasyon ve bağlantı alanlarında siyasal iktisat açısından bir tenkit yapılacaksa ‘Kapital’ nasıl kullanılabilir?” sorusuna karşılık aramak. Bu soruya yanıt ararken Fuchs’un şunun da farkında olduğu rahatlıkla anlaşılıyor: Günümüz kapitalizmi ile 19. yüzyıl kapitalizminin kendi periyotlarına has kimi özgüllükleri var. birebir vakitte Fuchs, Marx’ın meta üretimi tahlilinden yola çıkarak geliştirdiği kullanım kıymeti ve mübadele kıymeti, emek süreci tahlili, mutlak ve bakılırsali artı-değer üretimi ve birikim süreci üzere kavramlara dayanarak günümüzde medya, enformasyon ve bağlantının iktisat politik tenkidinin nasıl yapılabileceğini gösteriyor. Muharrir, medyanın çelişkili çift karakteri üzerinden bir kullanım kıymeti ve bir mübadele kıymetine sahip enformasyon ve bağlantı araçlarının, kapitalizmin kontrolünde olduğunu, tam da bu yüzden ‘Kapital’in kapsama alanına girdiğini savunuyor.
Enformasyon Çağında Marx Okumak, Christian Fuchs, Mütercim: Tarık Özbek&Ümit Keskin, 576 syf., Koyu Siyah Yayınevi, 2021.
Westminster Üniversitesi Bağlantı ve Medya Araştırmaları Enstitüsü’nün yöneticiliğini yürüten Prof. Fuchs, irtibatın ve medyanın iktisat politiği, eleştirel dijital ve toplumsal medya çalışmaları, internet ve toplum bağı ile enformasyon toplumu kuramı alanlarında üretime devam ediyor. Kitabın yapısında, evvela giriş kısmında enformasyon çağında Marx’ın yapıtının medya ve irtibat çalışmaları perspektifinden niye temel bir okuma olduğu tartışmaya açılıyor ve medya ile bağlantının iktisat politiğine giriş yapılıyor. Birinci kısımda Marx’ın tekniğinde kullandığı diyalektik tahlil ve materyalizm kavramları yer alıyor. İkinci kısımda kapitalizmde meta, para ve sermayenin dolanım diyalektiği inceleniyor. Mutlak artı-değer üretimine odaklanan üçüncü kısım, emek süreci ve pahalanma sürecinin tahliliyle başlayıp enformasyonun üretim süreci, medyada üretken tüketim süreçleri ve üretken tüketici kavramı ile devam ediyor. Dördüncü kısım, bakılırsali artı-değer üretimine odaklanıyor. Beşinci kısımda mutlak ve bakılırsali artı-değer üretim süreci tahlil edilirken Symthe’nin açtığı fiyatsız emek tartışmalarına yer veriliyor. Fiyatlar ve fiyatlardaki değişimlere odaklanan altıncı kısımda fazla mesainin yaygın olarak görüldüğü yazılım sanayisi ile 21. yüzyılın modül başı fiyat sistemini temsil eden platformlar üzerinden çevrimiçi özgür çalışma sistemi tartışmaya açılıyor. Yedinci kısımda sermaye birikim süreci, bilhassa de artı-değerin sermayeye dönüşüm süreci detaylı olarak ele alınırken ABD ve AB örneklerinde işsizlik oranlarının gelişimi üzerinden bir okuma yapılıyor. Sekizinci ve son kısımda ise ilkel birikimle ilgili literatüre ve müşterekler hakkında aktüel tartışmalara yer veriliyor. Bu konuda medya, bağlantı ve kültür sanayisinde ilkel birikim sürecinin nasıl işlediği, müştereklerin metalaştırılması, medyada ağırlaşma üzere bahisler tartışmaya açılıyor.
özetlemek gerekirsesı, kitap Marx’ın ‘Kapital Cilt 1’de sunduğu meta tahlilinin medya ve bağlantı çalışmaları üstünden bir daha okunması için bir rehber kitap özelliği taşıyor. Bu açıdan Marx’ın yapıtının hem de geleceğe dönük olduğu ve geliştirdiği iktisat politiğin tenkidinin günümüzdeki enformasyon ve irtibat araştırmalarına eleştirel bir perspektif katabileceği değerlendirmesini yapıyor. Sonuç itibariyle, hem bu alanlardaki öğrenciler için Marksist tahlile bir kılavuz tıpkı vakitte süratle gelişen enformasyon ve irtibat teknolojileriyle birlikte bu teknolojilere erişebilen her insanın ömrüne giren toplumsal medya platformlarını yakından incelemek isteyen herkes için değerli bir kaynak özelliği taşıyor.