Lauren Groff, 2015’te yayımlanan ve tabir yerindeyse kendisine yazarlıkta eşik atlatan ‘Yazgı ve Gazap’ romanı yardımıyla geniş kitlelerce tanınmıştı. Groff, romanlarıyla nam salsa da bununla birlikte yeterli bir öykücü. Bu manada eleştirmenleri ikiye bölen ve romanlarının mı, yoksa hikayelerinin mi bir uzunluk öne konacağına dair tartışmalar başlatan muharririn ‘Florida’ isimli hikaye kitabı okura bu bağlamda fikir verebilir.
Groff, kitabın sonundaki teşekkür metninde sarf ettiği “Eyaletlerin en güneşlisi ve tuhafı Florida’ya” sözü ise hikayelere ait bir ipucu âdeta.
KÖPEKLER, KIZ ÇOCUKLARI, HAYALETLER VE BİR PANTER
Groff, Florida’daki hikayelerinde savrulanların kıssalarıyla; “Devrilen konut üzere seri gerçekleşmeyen” değişimlerle buluşturuyor okuru. Vakit ve yerlerin kaygan yeri ise bu değişimlerin fonunda yer alıyor.
Groff, yerlerin ve insanların bir ömür ortasında nasıl değiştiğini, bunun kimi vakit sanıldığı kadar berbat ve korkutucu olmadığını anlatırken eski ve yeni Florida’da, alıştığı ve alışamadığı şeyleri sıralayan karakterler kurguluyor. Kalabalığın ortasındaki yalnızlığa gönderme yaptığı bu anlatı sırasında, fakir ve evsiz beyaz ve siyahların içinden geçiriyor okuru.
Florida, Lauren Groff, Mütercim: His Akın, 226 syf., İthaki Yayınları, 2021.
Varsıllığın ve fakirliğin at başı gittiği mahalleler de pırıltılı kıyılar de giriyor muharririn radarına. daha sonra bir anda “fırtına geliyor ve sessizliği siliyor.” Fırtınadan evvelce, eski günlerin “aydınlık ve şiddetli sevgisi”ne selam gönderen genç kızın anılarıyla yüzleşiyoruz. Bu da bir çeşit eski ve yeni Florida kıyası. Bu sırada, kendisini ebediyen inançta hissedenlerin yaşadığı ve akabinde bunun bir insan üzere geçip gittiği coğrafyaya dair cümlelere de rastlıyoruz. O coğrafyada birtakım bazı köpekler, kız çocukları, hayaletler ve hatta bir panter sahne alıyor. Beri yandan, klasik bir anne ve eş olmayı reddeden bir bayanla da karşılaşıyoruz: “Ben yıllardır yalnızca ilgimi çeken şeylerde uygun olmuştum. İlgimi çeken şeyler de kitaplarım ve çocuklarımdan ibaret olduğu için hayatın geri kalanı benden adım adım uzaklaşmıştı. Çocukların, ortasında insan kültürü büyüyen iki laboratuvar kabı üzere bitimsiz büyüleyici varlıklar olsa da annelik benim için hiç bu biçimde değildi. Cinsiyete bağlı olarak baştan yükümlü sayılan şeyleri de küçük düşürücü oldukları için yapmıyordum. Giysi satın almıyor, yemek pişirmiyor, plan program yapmıyor, çocuklara arkadaşlarıyla oyun günü ayarlamıyordum. Asla. Annelik benim için oğlanları bir aylık Avrupa serüvenine götürmek, roket fırlatmayı, yalnızca şanı için yüzmeyi öğretmekti. Okumayı öğretirdim lakin öğlen yemeklerini kendileri hazırlamalılardı. Sarılmamı istedikleri sürece sarılırdım fakat o da aslına bakarsan insan olmanın bir kesimiydi. Eksikliğimin derinliklerini telafi etmekse ister istemez kocama düşüyordu.”
Tuhaf bağlantıların anlatıcılığına da soyunuyor Groff; kaç fırtına görmüş geçirmiş bir meskendeki tansiyonlu bağlantının tarafları ve kuşkudan zihni bulanan eşler çıkıyor karşımıza. Birbirinin kişiliğini çözümleyen ve birbirini hasretle anan karakterlerin yer aldığı hikayelerin fonunda bir daha Florida görüntüleri var.
İKİLİKLERLE VE METAFORLARLA ÖRÜLÜ BİR COĞRAFYA
Groff, Florida’nın bezdiren sıcağı ve fırtınalarının içinde, memnun ve hüzünlü aile kıssaları anlatıyor; gideceklerin ve kalacakların çetelesini tutanlar, sakin ve güneşli sabahları, rüzgârlı öğlenden daha sonraları, yağmurlu akşamları karşılarken kimi gençliğini anıyor kimi yaşlandıkça eli yüzü hoşlaşan erkeklere gıpta ediyor. “Salvador” hikayesinin başkarakteri Helena ise erkekleri kıyasıya eleştiriyor: “Erkekler, bayanlar kadar disiplinli ya da akıllı değil, çabucak her vakit ne sunuluyorsa onu alıyor, diye düşünüyordu Helena. İştahları fazla direnç göstermeyecek kadar kaba ve çiğdi. Çocuk üzereydiler; açgözlülüğünün sonuçlarını hesap etmeden şekerini bir defada boğazına tıkan çocuklar üzere.”
Groff’un Florida’nın dünü ve bugünü içinde kurduğu köprü, bu vakit diliminde gelişen ve değişen bağlantılar, dönüşen yerler, tamamlanan ve yarım kalan her şey, hikayelerde öne çıkan temalardan yalnızca birkaçı. Bunlarla birlikte, eski ve yeni endişelerini, muvaffakiyet ve başarısızlıklarını sıralayanlar, köprüdeki yerini alıyor. “Çiçek Avcıları” hikayesindeki Meg de onlardan biri: “Bir vakit içinder yabancı bir ömür olan şeyler, artık hayatının kesimi hâline gelmişti. Her şeyden korkan o, artık sürüngenlerden korkmuyor. İklim değişiminden korkuyor ancak. Bu yaz sıcaklıklar rekor kırdı ve her yerde bitkiler ölüyor. Dünkü yağmurla konutunun güneydoğu köşesinde açılan ve tahminen hayli daha büyük bir obruğun birinci keşifçi ve utangaç adımları olan küçük obruktan korkuyor (…) Dünyada katlanabildiği fazla insan kalmadığından korkuyor.”
Groff; hasretlerin, sümen altı edilen nefretlerin, kuyruğu dik tutarak affedişlerin, geçmişte bırakılanların ve bir türlü bırakılamayanların, acısını içine atan ve onu sonuna kadar yaşayanların, hayata tutunup güzelleşmeye uğraşanların hikayelerini kaleme almış.
Müellif, çağdaş hayatın kenarından köşesinden sızan yabanıllığı, ışıltılı ve güneşli hayatın gerisine gizlenen hüzünleri, yüzüne bakılmadan geçilen insanların dolu dolu kıssalarını, kalabalığın ötesinde yalnız yol alanları, memnunluğu yüzünden okunan ve mutsuzluğuyla baş başa kalanları; özetlemek gerekirsesı açmazlara sürüklenen ve son bir umutla yaşama sarılanları çıkarıyor karşımıza. Her iki durumun da hayatın bir cilvesi olduğunu hatırlatıyor.
Florida ise bu ikiliği ya da çelişkiyi, hem coğrafik birebir vakitte yaşamsal bağlamda, birebir anda barındıran; kasırgaları ve güneşiyle meşhur, bunların birer metafora da dönüşebildiği bir yer olarak yerini alıyor Groff’un hikayelerinde.
Groff, kitabın sonundaki teşekkür metninde sarf ettiği “Eyaletlerin en güneşlisi ve tuhafı Florida’ya” sözü ise hikayelere ait bir ipucu âdeta.
KÖPEKLER, KIZ ÇOCUKLARI, HAYALETLER VE BİR PANTER
Groff, Florida’daki hikayelerinde savrulanların kıssalarıyla; “Devrilen konut üzere seri gerçekleşmeyen” değişimlerle buluşturuyor okuru. Vakit ve yerlerin kaygan yeri ise bu değişimlerin fonunda yer alıyor.
Groff, yerlerin ve insanların bir ömür ortasında nasıl değiştiğini, bunun kimi vakit sanıldığı kadar berbat ve korkutucu olmadığını anlatırken eski ve yeni Florida’da, alıştığı ve alışamadığı şeyleri sıralayan karakterler kurguluyor. Kalabalığın ortasındaki yalnızlığa gönderme yaptığı bu anlatı sırasında, fakir ve evsiz beyaz ve siyahların içinden geçiriyor okuru.
Florida, Lauren Groff, Mütercim: His Akın, 226 syf., İthaki Yayınları, 2021.
Varsıllığın ve fakirliğin at başı gittiği mahalleler de pırıltılı kıyılar de giriyor muharririn radarına. daha sonra bir anda “fırtına geliyor ve sessizliği siliyor.” Fırtınadan evvelce, eski günlerin “aydınlık ve şiddetli sevgisi”ne selam gönderen genç kızın anılarıyla yüzleşiyoruz. Bu da bir çeşit eski ve yeni Florida kıyası. Bu sırada, kendisini ebediyen inançta hissedenlerin yaşadığı ve akabinde bunun bir insan üzere geçip gittiği coğrafyaya dair cümlelere de rastlıyoruz. O coğrafyada birtakım bazı köpekler, kız çocukları, hayaletler ve hatta bir panter sahne alıyor. Beri yandan, klasik bir anne ve eş olmayı reddeden bir bayanla da karşılaşıyoruz: “Ben yıllardır yalnızca ilgimi çeken şeylerde uygun olmuştum. İlgimi çeken şeyler de kitaplarım ve çocuklarımdan ibaret olduğu için hayatın geri kalanı benden adım adım uzaklaşmıştı. Çocukların, ortasında insan kültürü büyüyen iki laboratuvar kabı üzere bitimsiz büyüleyici varlıklar olsa da annelik benim için hiç bu biçimde değildi. Cinsiyete bağlı olarak baştan yükümlü sayılan şeyleri de küçük düşürücü oldukları için yapmıyordum. Giysi satın almıyor, yemek pişirmiyor, plan program yapmıyor, çocuklara arkadaşlarıyla oyun günü ayarlamıyordum. Asla. Annelik benim için oğlanları bir aylık Avrupa serüvenine götürmek, roket fırlatmayı, yalnızca şanı için yüzmeyi öğretmekti. Okumayı öğretirdim lakin öğlen yemeklerini kendileri hazırlamalılardı. Sarılmamı istedikleri sürece sarılırdım fakat o da aslına bakarsan insan olmanın bir kesimiydi. Eksikliğimin derinliklerini telafi etmekse ister istemez kocama düşüyordu.”
Tuhaf bağlantıların anlatıcılığına da soyunuyor Groff; kaç fırtına görmüş geçirmiş bir meskendeki tansiyonlu bağlantının tarafları ve kuşkudan zihni bulanan eşler çıkıyor karşımıza. Birbirinin kişiliğini çözümleyen ve birbirini hasretle anan karakterlerin yer aldığı hikayelerin fonunda bir daha Florida görüntüleri var.
İKİLİKLERLE VE METAFORLARLA ÖRÜLÜ BİR COĞRAFYA
Groff, Florida’nın bezdiren sıcağı ve fırtınalarının içinde, memnun ve hüzünlü aile kıssaları anlatıyor; gideceklerin ve kalacakların çetelesini tutanlar, sakin ve güneşli sabahları, rüzgârlı öğlenden daha sonraları, yağmurlu akşamları karşılarken kimi gençliğini anıyor kimi yaşlandıkça eli yüzü hoşlaşan erkeklere gıpta ediyor. “Salvador” hikayesinin başkarakteri Helena ise erkekleri kıyasıya eleştiriyor: “Erkekler, bayanlar kadar disiplinli ya da akıllı değil, çabucak her vakit ne sunuluyorsa onu alıyor, diye düşünüyordu Helena. İştahları fazla direnç göstermeyecek kadar kaba ve çiğdi. Çocuk üzereydiler; açgözlülüğünün sonuçlarını hesap etmeden şekerini bir defada boğazına tıkan çocuklar üzere.”
Groff’un Florida’nın dünü ve bugünü içinde kurduğu köprü, bu vakit diliminde gelişen ve değişen bağlantılar, dönüşen yerler, tamamlanan ve yarım kalan her şey, hikayelerde öne çıkan temalardan yalnızca birkaçı. Bunlarla birlikte, eski ve yeni endişelerini, muvaffakiyet ve başarısızlıklarını sıralayanlar, köprüdeki yerini alıyor. “Çiçek Avcıları” hikayesindeki Meg de onlardan biri: “Bir vakit içinder yabancı bir ömür olan şeyler, artık hayatının kesimi hâline gelmişti. Her şeyden korkan o, artık sürüngenlerden korkmuyor. İklim değişiminden korkuyor ancak. Bu yaz sıcaklıklar rekor kırdı ve her yerde bitkiler ölüyor. Dünkü yağmurla konutunun güneydoğu köşesinde açılan ve tahminen hayli daha büyük bir obruğun birinci keşifçi ve utangaç adımları olan küçük obruktan korkuyor (…) Dünyada katlanabildiği fazla insan kalmadığından korkuyor.”
Groff; hasretlerin, sümen altı edilen nefretlerin, kuyruğu dik tutarak affedişlerin, geçmişte bırakılanların ve bir türlü bırakılamayanların, acısını içine atan ve onu sonuna kadar yaşayanların, hayata tutunup güzelleşmeye uğraşanların hikayelerini kaleme almış.
Müellif, çağdaş hayatın kenarından köşesinden sızan yabanıllığı, ışıltılı ve güneşli hayatın gerisine gizlenen hüzünleri, yüzüne bakılmadan geçilen insanların dolu dolu kıssalarını, kalabalığın ötesinde yalnız yol alanları, memnunluğu yüzünden okunan ve mutsuzluğuyla baş başa kalanları; özetlemek gerekirsesı açmazlara sürüklenen ve son bir umutla yaşama sarılanları çıkarıyor karşımıza. Her iki durumun da hayatın bir cilvesi olduğunu hatırlatıyor.
Florida ise bu ikiliği ya da çelişkiyi, hem coğrafik birebir vakitte yaşamsal bağlamda, birebir anda barındıran; kasırgaları ve güneşiyle meşhur, bunların birer metafora da dönüşebildiği bir yer olarak yerini alıyor Groff’un hikayelerinde.