Fırat Uran: Okurlara kendi hayal güçlerini kullanmaları için bir alan açıyorum

Felaket

New member
İlker Cihan Biner

Fırat Uran’ın yeni kitabı ‘Olamayanlar’, Sander Yayınları tarafınca yayımlandı. Yazın dünyası çok enteresan olan Uran’ın öykülerinde oluşturduğu yerlerin, karakterlerin iç içe geçişi kelam konusu…

Öteki bir deyişle; Fırat Uran’ın metinlerinin yüzeylerinde ikili cinsiyet egemenliğinin haricinde kalmış vücut izlerini, melankolik imkansızlıkları ya da ömürle bağlı epey çeşitli olasılıklar bulunuyor. Müellifin ‘Otobanda Kaybolanlar’, ‘Kara Köpek’ isimli iki kitabı daha var. Bu yüzden onun dünyasını tek bir merkezde toplamak sıkıntı.

Fırat Uran’la kitaplarını konuştuk.

‘OKURLARA KENDİ HAYAL GÜÇLERİNİ KULLANMALARI İÇİN BİR ALAN AÇIYORUM’

‘Otobanda Kaybolanlar’, ‘Kara Köpek’, ‘Olamayanlar’ birbirinden farklı üç eser. Ortak özellikleri ise sayfalara yayılan diyaloglar. niye bu kadar ağır diyaloglar yazmaya ihtimam gösterdiniz?


Müellif olmaya karar verdiğimde birinci iş çeşitli muharrirlerin kitaplarında kullandıkları yazım usullerini incelemek oldu. Ben sayfalarca uzun uzun betimlemelerin olduğu yazım stilini sevmiyorum. Bir yeri tüm bilgileriyla anlatmanın fazlaca gerekli olduğunu düşünmüyorum. Bu niçinle diyaloglara yük veriyorum. Karakterler konuştukça yerler, niyetler ve hissiyatlar canlanıyor. Okuyucularıma kendi hayal güçlerini kullanmaları için bir alan açıyorum ve bu hoşuma gidiyor.

Olamayanlar, Fırat Uran, 104 syf., Sander Yayınları, 2021.

Her kitabınızda işaret ettiğiniz kimi sinemalar, diziler ve müzikler var. Yazarken, bu yapıtların üzerinizdeki tesirlerini bizlere anlatabilir misiniz?

Kitap yazarken birebir şarkıyı yüzlerce defa dinleyerek müellifim. Bu niçinle her kitabımın yazıldığı bir müziği vardır.

  • ‘Otobanda Kaybolanlar’ – Radiohead, House of Cards
  • ‘Kara Köpek’ – Angelo Badalamenti, Dance of the Bad Angels.
  • ‘Olamayanlar’ – ABBA, The Winner Takes It All.
Bu müzikleri o kadar epey sefer dinledim ki, kitabın içerisinde bir yere de yerleştirme gereği duydum. Bir insanın farklı bir ülkede yaptığı bir müzik, bir diğerinin, kendi yapıtını yaratırken ilham kaynağı olmasını sağlıyor. Bu harika bir şey.

Sinemaların tesirinden örnek vereyim. ‘Kara Köpek’i yazarken, Berk karakterini kitabın sonunda öldürmeyi düşündüm. tıpkı vakitte fazlaca absürt bir biçimde. Hatta başımda daha sonrasında oluşacak olay örgüsünü bile kurmuştum. Çok sevdiği benji bitkisini konut bitkisi bulunmasına karşın mezarına gömüyorlardı. Ama mutsuz sonla bitmesini istemedim. ‘Kara Köpek’ epeyce hoş bir karakter ve yaşamasını istedim. Bu noktada ikisini bir ortaya nasıl getirebilirim diye düşünmeye başladım. Karakterleri o denli çatışmalı bir biçimde tasarlamışım ki bir ortaya gelmeleri imkansız üzere geliyordu. İşin ortasından uzun bir süre çıkamadım. Derken bir gün “Secretary” isimli bir sineması izledim. Sinema bittiğinde kitabın sonu başımda oturmuştu. Ne yazacağımı biliyordum. Son kısmı yazarken çok eğlendim.

Kitaplarınızın illüstrasyonlarının yaratımında iki kişi var: ‘Kara Köpek’ ve ‘Otobanda Kaybolanlar’da Ece Cangüden ve ‘Olamayanlar’da Tekçe Kirkova. Görsellerin temalarını ya da işaret ettikleri durumları birlikte mi hazırladınız? Her iki sanatkarla da bir ortaya gelmeniz nasıl oldu?

Ece Cangüden benim liseden arkadaşım. bu biçimdelar yakın değildik. O fen, ben Türkçe-matematik kısmında okuyordum. Üniversiteden mezun olduktan daha sonra Facebook’ta yaptığı fotoğrafları paylaşmaya başladı. Çok hoş işleri vardı. Dikkatimi çekti, konuşmaya başladık. New York’tan yeni dönen bir arkadaşım stant yeri açmıştı ve sanatçı arıyordu. Ece’nin birinci standı orada yapıldı.

Ece’ye ‘Otobanda Kaybolanlar’dan ne vakit bahsetsem, beni destekledi ve dinledi. Çizimlerin yapılması vakti geldiğinde, sanatçı ararken, ‘Aslında ben çizmeyi denemek isterim’ dedi. Alaz ve Batu’nun birinci taslağını gönderdiğinde, o kişinin Ece olduğunu biliyordum.

Tekçe Kirkova’yı Kadıköy sokaklarında görüyordum. Bir gün arkadaş olacağımızı hissediyordum. Hatta bunu bir akşam arkadaşıma lisana getirmiştim. Yalnızca vakti vardı. ‘Otobanda Kaybolanlar’ın lansman gecesinin olduğu Kadıköy Bina’ya Tekçe de katıldı. O gece tanıştık. Tekçe kendine has üslubu olan bir sanatçı. Yaptığı çizimlerde neon renkler, yılanlar, üzgün beşerler var. Bu niçinle ‘Olamayanlar’ kitabım için fazlaca gerçek bir seçim olduğunu düşündüm. Zira kitap toksik bağları anlatıyor.

Çizim: Ece Cangüden – Otobanda Kaybolanlar

‘ Otobanda Kaybolanlar’da işlediğiniz karakterlerin tamamı kurgu mu? Yoksa kendi yaşamındanız mı izler taşıyor?

Her muharririn kitabı, kendi hayatından kesitler içerir. Bunun bu biçimde olmaması imkansızdır. Burada değerli olan nokta ne kadarı kendi hayatından, ne kadarının kurgu olduğudur. Bir kitap büsbütün gerçek hayat anlatılarak yazılırsa bu biçimde anı cinsinde bir eser olur. Anılar, tarihte değerli bir yerde geçmiyorsa sıklıkla unutulup sarfiyatlar.

Bir kitap yazarken büsbütün kurgu yapmayı denemenin insanı kendinden uzaklaştıracağını düşünüyorum. Bu noktada samimiyet kaybolabilir. Ben, anı ve kurgu içinde bir noktada duruyorum. Gerçek hayattan yola çıkıp kurgulaştırıyorum. bu biçimdelikle kitabım bir anı değil, roman oluyor.

Örnek olarak, ‘Otobanda Kaybolanlar’ kitabımda şu biçimde bir kısım vardı:

“-Birinin Kayıp Otabanında kayboldun mu hiç?
-Hayır, o otobanın yan taraflarında çıkış yolları var, sen sarı çizgilere bakmaktan görmüyorsun.
-bu biçimde, birfazlaca kişinin otobanına girip birinci çıkıştan çıktın?
-Öyle de denilebilir. Sen kaybolmayı seviyorsun anlaşılan.”


Bu konuşma gerçek hayatta hiç bir vakit yaşanmadı. Benim içimde yaşadığım iki farklı bakış açısının çakıştırılmasıydı. Bu noktada karakterler benden modüller taşıyorlar.

‘HAYATTA HEPİMİZİN ‘KARA KÖPEK’İ GELEBİLİR’

‘Kara Köpek’ yapıtınızın sonunda ‘havlayın, havlayın’ diyorsunuz. Ben bunu bir davet olarak algıladım… ‘Kara Köpek’ imgesinin yaratım etabında nasıl bir zihin dünyanız vardı?


Artık dönüp bakınca, ömrümde her vakit hoş hatırlayacağım nostaljik bir yanı var o devrin. Birinci kitabım yeni çıkmıştı. Çok sık Kadıköy’e gidiyordum. Sokakların tıklım tıklım kalabalık olduğu vakit içinderdan bahsediyorum. Orada Kadıköy’den çıkmayan biroldukca beşerle tanıştım. Dışarıda hayat tüm coşkusuyla akarken meskende sevdikleriyle inançlı ve samimi bir gece geçirmek isteyen beşerler. Onlardan etkilendim. Daima bir şey yapmak durumunda olmayıp durma halinde olmak bana fazlaca cazibeli geldi. Üzüldüğün bir şey var ise, onu ömrün yoğunluğu ile uyuşturmayıp yasını yaşamak durumu. ‘Kara Köpek’ karakteri bu biçimde ayrıntılarla çevriliyken oluştu.

Evet, kitabın sonunda okuyucuya yazdığım mektupta bir davet vardı. Hayatta hepimizin ‘Kara Köpek’i gelebilir. Konuttan hiç çıkmak istemeyeceğimiz bir depresyon olarak kendini gösterebilir. İşte bu biçimde durumlarda insanın arasındakileri bir biçimde tabir etmesinin değerli olduğunu düşünüyorum. Bu bir müzik bestelemek, fotoğraf yapmak yahut roman yazmak biçiminde olabilir. Havlayın derken, içinizdekileri sanat formuna çevirip kendinizi söz etmeyi deneyin demek istiyordum.

‘İMKANSIZ AŞK KISSALARI ANLATIRSAM, BU STİL ALAKALARA DENK GELDİĞİMİZDE ONLARI TANIRIZ DİYE DÜŞÜNDÜM’

Son kitabınız ‘Olamayanlar’daki her bir hikaye münasebetlerdeki imkansızlıkları yahut ihtimalsizlikleri işaret ediyor. Yapıtınız her halükarda krizlere dair çatlaklar yaratıyor. Hatta bu sarsıntılar için ırkçılıktan homofobiye ve göçmen düşmanlığına uzanan geniş bir ağ da diyebilirim. Bu kitaba başlarken motivasyonunuzdan biraz bahseder misiniz?


Tam kapanma yeni başlamıştı. Çok ağır geçen ömrüm bir anda inanılmaz derecede yavaşladı. Tüm özel derslerim iptal oldu. Meskende bir iki gün depresyona girdikten daha sonra benim bir şey yazmam lazım dedim. Bu noktada aklıma ‘Olamayanlar’ geldi. Daha evvel hikaye çeşidinde yazmamıştım. Romana kıyasla, hikayenin inanılmaz bir kolaylığı var. Olay örgüsü daha kısa olduğu için düzeltmeleri yapıp tamamlamak epeyce daha pratik. Bu sebeple fazlaca kısa müddette bitti. Tekçe Kirkova’ya telefon açıp kitabı anlattım. O da o sırada konuta kapandığı için çizimlerini jet süratiyle bitirdi.

‘Olamayanlar’ı yazarken, bir roman olamayacak kadar kısa ancak anlatılmaya kıymet kıssaların olduğunu düşündüm. Yarım kalmış, toksik eşcinsel aşk öyküleri. Süratli parlayıp çabuk sönen, ortasında türlü türlü imkansızlıkların olduğu bir kitap hayal ettim. Düşündüm ki, imkansız aşklar hakkında kıssalar anlatırsam, gündelik hayatta bu stil bağlara denk geldiğimizde onları tanırız. Yara almadan yolumuza devam ederiz.

Çizim: Tekçe Kirkova – Olamayanlar

Tüm bu yapıtlarından birini ya da birkaçını tiyatro, sinema, dizi projesine çevirme hedefiniz var mı?

İstanbul Bilgi Üniversitesi, sinema yüksek lisansından ‘Kara Köpek’ kitabımı senaryoya çevirerek mezun oldum. 84 sayfalık, akıcı bir senaryo ortaya çıktı. Senaryo tabibi Öktem Başol’un kontrolünden geçti.

‘Kara Köpek’in çekilmesi için hazırlıklara başladık. Küçük bir grup oluşturdum. Birinci maksadımız Köprüde Buluşmalar ismindeki aktifliklerine katılmak. Çabucak gerisinden Kickstarter ile bağış toplayacağız. Bunu yapabilmek için oyuncu takımını belirleyip sinemadan sahne çekmek gerekli. Bugünlerde sinemanın bu kısmını yapacak birini aramaktayım. Bu etapta kitlendim. Ustalıkla seçilmiş, genç yetenekli oyunculara muhtaçlığımız var.

‘Otobanda Kaybolanlar’ın tiyatro metnini yazmıştım lakin pandemiden dolayı tiyatro dalı büyük bir darbe aldı. Sahneler epey uzun müddet kapalı olduğu için proje rafa kalktı. Derken Storytel uygulamasında (sesli kitapların olduğu dijital bir platform) Podacto isminde bir oluşuma denk geldim. Biroldukca oyunu seslendiren harika bir oluşum. Önümüzdeki hafta Naz İnanç ile görüşüp ‘Otobanda Kaybolanlar’ın seslendirilmesi konusunda bana yardım etmek isteyip istemediğini soracağım. Naz evet derse, ‘Otobanda Kaybolanlar’, 2022’de Spotify’da kısım bölüm seslendirilecek. Bu beni epey heyecanlandırıyor. Umarım bir gün tiyatrosu da olur.

‘2022’DE BEDELLİ ASKERLİĞİ ANLATAN ‘TÜFEKSİZ HAREKETLER’ GELİYOR’

Ufukta yeni bir kitap görünüyor mu?


2022’de çizimlerini Caniş Vardal’ın yaptığı ‘Tüfeksiz Hareketler’ isimli yeni kitabım geliyor. Bedelli askerliği anlatıyor. Şu an da çizimlerini tamamlıyoruz. 74 tane çizim var, 40’ı tamamlandı. Caniş kusursuz bir iş çıkarıyor.

Bunun haricinde bir de bir kitabın yayınlanmasından daha sonraki serüvenini anlatan ‘Raf ve Ötesi’ isimli teknik bir kitap yazıyorum. Yetiştirebilirsem 2022’de çıkacak. 4. kitabım ‘Ben Kitap Yazmak İstiyorum’un kardeşi. Çizimlerini Duru Ekşioğlu yapacak.

Çizim: Caniş Vardal – Tüfeksiz Hareketler
 
Üst