Gebelikte görülebilen deri değişikliklerinin büyük bir kısmı hormonların bedendeki tesirlerine bağlıdır. Bu değişiklikler birden fazla sefer hastalık değil olağan değişikliklerdir. Bunların bir kısmı kalıcı olabilirken, bir kısmı doğumdan daha sonra geriler.
Saç ve tırnak değişiklikleri
Saç değişiklikleri; Anagen evre dediğimiz saçların gelişip olgunlaştığı evre gebelikte daha uzun olduğu için, saçlar hamilelik esnasında ekseriyetle gürleşir ve saç kalitesi artar. Lakin doğumdan 1-2 ay daha sonra saç dinlenme fazına (telojen dönem) girer ve saç dökülmesi baslar. Dökülme periyodu doğumdan daha sonraki 8-15 aya kadar devam edebilir. Ayrıyeten biroldukça bayanda yüz, koltuk altı ve bacak tüylerinde yoğunlaşma olur.
Tırnak değişiklikleri; tırnakta yumuşama, kolay kırılma tırnağın boşalması ve tırnak batıkları halinde görülebilir. Bilhassa ayakta ödem olması niçiniyle hamileliğin son aylarında ve doğum daha sonrasında batık tırnak mümkünlüğü artar.
Deride renk değişiklikleri
Bilhassa yüz bölgesinde yanak, alın yahut dudak üstünde sistemsiz hudutlu kahverengi lekeler oluşabilir. Bu lekeler melazma olarak isimlendirilir. Gebe bayanların neredeyse yarısında görülebilir. Bilhassa koyu ciltli şahıslarda daha sıktır. Güneşten uygun biçimde korunmama deride lekelenmeyi artırır. Ekseriyetle hamilelik lekeleri doğum daha sonrası kaybolur yahut hafifçeler. Lakin kimi vakit kalıcı da olabilir.
Gebelerde göğüs uçları, koltuk altları, genital bölge, uyluk iç yan yüzü ve karın bölgesinin deri rengi yoğunlaşabilir. Çok sık görülen bu değişiklik tıp lisanında hiperpigmentasyon olarak isimlendirilir. Yüksek ölçüde östrojen, progesteron ve MSH hormonları bu deri yoğunluğunun niçinidir. Bilhassa MSH isimli hormon, derinin pigment üreten melanosit ismi verilen hücrelerinin daha fazla melanin denilen maddeyi salgılamasını sağlayarak bu etkiyi yapar. Derideki benlerde ve çillerde artış ve renklerinde yoğunlaşma gözlemlenebilir. Boyun ve koltuk altında et benlerinde büyüme sayısal artış olabilir.
Ter bezi ve yağ bezi değişiklikleri
Gebelerde bedende ter salgılanması artar. Fakat bilakis avuç içi terlemesi azalır. Tiroid aktivitesi artması ter salgılanmasını artırmaktadır. Bu yüzden gebelerde çok terleme ve isilik (ter bezi tıkanıklığı ) şikayeti olabilir. Yağ salgılanması azalması niçiniyle halk içinde köpek göğsü ismi verilen büklüm yerlerinin iltihaplanması ile seyreden hidradenitis suppürativa üzere hastalıklar hafifçeleyebilir. Akne yani sivilce şikayeti gebelerde değişkenlik gösterir. Kimi şahıslarda sivilce şikayeti artarken kimilerinde ise azalır.
Sitria distensea (deri çatlağı)
En sık görülen değişikliklerden biri deri çatlaklarıdır. Tıp lisanında stria distensa yahut stria gravidarum olarak isimlendirilir. Deri çatlakları gebe bayanların %90’ında görülebilir. Hamileliğin altıncı yahut yedinci ayında ortaya çıkar. Kırmızı yahut pembe rengi çizgisel çökük izler formundadır. Kaşıntı ve yanma şikayeti olabilir. Doğumdan daha sonra deri çatlaklarının rengi beyazlaşır. Deri çatlağı sırasıyla en sık karın, göğüs ve uylukta görülür. Deride çatlak oluşma niçinleri çeşitlidir. Genetik eğilim mevcuttur. Annesinde deri çatlağı olan birinde deri çatlağı ihtimali daha yüksektir. Ayrıyeten östrojen, ACTH isimli hormonlar ve derinin gerilmesi de deri çatlağı sebeplerindendir.
Kan damarı değişiklikleri
Gebelik mühletince damarsal lezyonlar çoğalır. Spider anjiom olarak isimlendirilen küçük kılcal damarlar hamileliğin ikinci ile beşinci ayında ortaya çıkar. En sık yüz ve avuç ortasında görülür. Doğumdan daha sonra kılcal damarların %75’i geriler. Östrojen artısı spider anjiom en kıymetli sebebidir. Avuç içlerinin kırmızı renk alması palmar eritem olarak isimlendirilir. Beyaz ırkın üçte ikisinde siyahların üçte birinde görülür. Avuç ortasındaki bu kızarıklık hamileliğin birinci ayında baslar doğumdan bir hafta daha sonra geriler. Her iki durumda da güneşten korunmaya dikkat edilmeli, güneş kollayıcı casus kullanılmalıdır.
Varisler
Gebelerin %40’ında varis oluşabilir. Genetik yatkınlık kıymetli bir faktördür. Ayrıyeten hormonlara bağlı damar değişikleri ve bebeğin kan damarlarına yaptığı basınç varis oluşumuna taban hazırlar. Hamilelik periyodunda bacaklarda kılcal damar artısı görülür. Gebelerde birebir sistem ile damarların genişlemesi kararında hemoroid oluşumuna yol açabilir.Hamilelerde şişkinlik (ödem) şikayeti olabilir. Ödem bacaklarda, yüz ve ellerde görülebilir. Gebelerde vurma çarpma olmaksızın bacaklarda mor lekeler oluşabilir. Bütün bunların sebebi hormonların damar duvarında yaptığı değişikliklerdir. Ayrıyeten yüzde kızarıklık, sıcak-soğuk, basmaları ve ürtiker (kurdeşen) üzere şikayetler görülebilir.
Saç ve tırnak değişiklikleri
Saç değişiklikleri; Anagen evre dediğimiz saçların gelişip olgunlaştığı evre gebelikte daha uzun olduğu için, saçlar hamilelik esnasında ekseriyetle gürleşir ve saç kalitesi artar. Lakin doğumdan 1-2 ay daha sonra saç dinlenme fazına (telojen dönem) girer ve saç dökülmesi baslar. Dökülme periyodu doğumdan daha sonraki 8-15 aya kadar devam edebilir. Ayrıyeten biroldukça bayanda yüz, koltuk altı ve bacak tüylerinde yoğunlaşma olur.
Tırnak değişiklikleri; tırnakta yumuşama, kolay kırılma tırnağın boşalması ve tırnak batıkları halinde görülebilir. Bilhassa ayakta ödem olması niçiniyle hamileliğin son aylarında ve doğum daha sonrasında batık tırnak mümkünlüğü artar.
Deride renk değişiklikleri
Bilhassa yüz bölgesinde yanak, alın yahut dudak üstünde sistemsiz hudutlu kahverengi lekeler oluşabilir. Bu lekeler melazma olarak isimlendirilir. Gebe bayanların neredeyse yarısında görülebilir. Bilhassa koyu ciltli şahıslarda daha sıktır. Güneşten uygun biçimde korunmama deride lekelenmeyi artırır. Ekseriyetle hamilelik lekeleri doğum daha sonrası kaybolur yahut hafifçeler. Lakin kimi vakit kalıcı da olabilir.
Gebelerde göğüs uçları, koltuk altları, genital bölge, uyluk iç yan yüzü ve karın bölgesinin deri rengi yoğunlaşabilir. Çok sık görülen bu değişiklik tıp lisanında hiperpigmentasyon olarak isimlendirilir. Yüksek ölçüde östrojen, progesteron ve MSH hormonları bu deri yoğunluğunun niçinidir. Bilhassa MSH isimli hormon, derinin pigment üreten melanosit ismi verilen hücrelerinin daha fazla melanin denilen maddeyi salgılamasını sağlayarak bu etkiyi yapar. Derideki benlerde ve çillerde artış ve renklerinde yoğunlaşma gözlemlenebilir. Boyun ve koltuk altında et benlerinde büyüme sayısal artış olabilir.
Ter bezi ve yağ bezi değişiklikleri
Gebelerde bedende ter salgılanması artar. Fakat bilakis avuç içi terlemesi azalır. Tiroid aktivitesi artması ter salgılanmasını artırmaktadır. Bu yüzden gebelerde çok terleme ve isilik (ter bezi tıkanıklığı ) şikayeti olabilir. Yağ salgılanması azalması niçiniyle halk içinde köpek göğsü ismi verilen büklüm yerlerinin iltihaplanması ile seyreden hidradenitis suppürativa üzere hastalıklar hafifçeleyebilir. Akne yani sivilce şikayeti gebelerde değişkenlik gösterir. Kimi şahıslarda sivilce şikayeti artarken kimilerinde ise azalır.
Sitria distensea (deri çatlağı)
En sık görülen değişikliklerden biri deri çatlaklarıdır. Tıp lisanında stria distensa yahut stria gravidarum olarak isimlendirilir. Deri çatlakları gebe bayanların %90’ında görülebilir. Hamileliğin altıncı yahut yedinci ayında ortaya çıkar. Kırmızı yahut pembe rengi çizgisel çökük izler formundadır. Kaşıntı ve yanma şikayeti olabilir. Doğumdan daha sonra deri çatlaklarının rengi beyazlaşır. Deri çatlağı sırasıyla en sık karın, göğüs ve uylukta görülür. Deride çatlak oluşma niçinleri çeşitlidir. Genetik eğilim mevcuttur. Annesinde deri çatlağı olan birinde deri çatlağı ihtimali daha yüksektir. Ayrıyeten östrojen, ACTH isimli hormonlar ve derinin gerilmesi de deri çatlağı sebeplerindendir.
Kan damarı değişiklikleri
Gebelik mühletince damarsal lezyonlar çoğalır. Spider anjiom olarak isimlendirilen küçük kılcal damarlar hamileliğin ikinci ile beşinci ayında ortaya çıkar. En sık yüz ve avuç ortasında görülür. Doğumdan daha sonra kılcal damarların %75’i geriler. Östrojen artısı spider anjiom en kıymetli sebebidir. Avuç içlerinin kırmızı renk alması palmar eritem olarak isimlendirilir. Beyaz ırkın üçte ikisinde siyahların üçte birinde görülür. Avuç ortasındaki bu kızarıklık hamileliğin birinci ayında baslar doğumdan bir hafta daha sonra geriler. Her iki durumda da güneşten korunmaya dikkat edilmeli, güneş kollayıcı casus kullanılmalıdır.
Varisler
Gebelerin %40’ında varis oluşabilir. Genetik yatkınlık kıymetli bir faktördür. Ayrıyeten hormonlara bağlı damar değişikleri ve bebeğin kan damarlarına yaptığı basınç varis oluşumuna taban hazırlar. Hamilelik periyodunda bacaklarda kılcal damar artısı görülür. Gebelerde birebir sistem ile damarların genişlemesi kararında hemoroid oluşumuna yol açabilir.Hamilelerde şişkinlik (ödem) şikayeti olabilir. Ödem bacaklarda, yüz ve ellerde görülebilir. Gebelerde vurma çarpma olmaksızın bacaklarda mor lekeler oluşabilir. Bütün bunların sebebi hormonların damar duvarında yaptığı değişikliklerdir. Ayrıyeten yüzde kızarıklık, sıcak-soğuk, basmaları ve ürtiker (kurdeşen) üzere şikayetler görülebilir.