İnsanoğlunu, doğayı keşfedip açığa çıkarma isteği bilime, göze hitap eden biçime, hoşa gerçek değiştirme isteği de sanata yönlendirmiştir. Bilim bilinmeyenin doğruluklarının açıklanması, sanat ise hoşun canlandırılması olarak özetlenebilir. Bilim doğruyu, sanat ise ‘güzel’ i temsil eder. Bilimde teoriler ve ispatlar vardır. Sanatta ise şahsi fikirler daha ön plandadır ve bireye, vakte, topluma ve ekollere bakılırsa farklılık gösterir.
Estetiğin dinamiklerinden olan hoşluğun, ahenk ile kontaklı olduğunu ve bununda matematik formülleriyle tabir edilebileceğini biliyoruz. Tabiatta ve beşerde hoşluk ölçütünün altın oran, simetri, harmoni üzere matematiksel kavramlarla tabir edildiğini örneklerle bakılırsabiliyoruz.
Hoş kavramı bir nesne ile ilgilidir. Bir bitkiye, canlıyı, insanı yada sanat yapıtını hoş olarak niteleriz. Hoşluk tarifimizde nesnenin biçimsel nitelikleri değerlidir. Bu biçimsel nitelikler sayı ile söz edilebilir. Buda hoşluk niteliklerinin matematik unsurları olduğunu gösterir. Bu matematiksel prensipler orantı, simetri, tertip, harmoni üzere kavramlardır. Bu kavramlarla ilgili ölçümler matematiğin çeşitli uzmanlık alanlarında formüle edilir. Matematik diziliş ve iç ahenk ile karakterize edilen bir sanattır. Matematiksel düzenle, hoşluğu de uyumlu yapıyla ilişkilendirerek tüm sanat çeşitlerini matematiksel yapı altında bir ortaya getirebiliriz.
Hoşluğun matematik olarak belirlenmesi kanısı, bilhassa orantı teriminde birinci bariz manasını bulur. Orantı deyince iki büyüklük, ya da bir bütünün modülleri içinde güzele giden ilgi anlaşılır. Orantı kanısı sanatkarları ve düşünürleri tabiat ve sanatta, tüm hoşlukları açıklayacak büyülü bir matematik formülü aramaya götürmüştür.
Bu arayış, 1170-1250 yılları içinde hayatış olan İtalyalı Matematikçi Fibonacci’yi O’nun ismiyle anılan 1,1,2,3,5,8,13,21,34,… Fibonacci sayılarını bulmaya yöneltmiştir. Fibonacci sayı dizisinde ardışık iki sayının oranı yaklaşık olarak Q=1,61804 kıymetini vermektedir. Bu bedele ‘Altın Oran’denir. Altın oran göründüğü üzere bir matematik kavramıdır. Lakin ahenk ve hoşluk ölçütü olarak sanat ve estetiğin bir sınıflandırılmasıdır. Altın oran insan dizaynından kaynaklanmadan tabiatta var olan biyolojik bir gerçektir ve insan görsel yaratım alanında tabiattan altın oranı almıştır.
Leonardo Fibonacci
Gustav Fechner (1876) ‘estetiğin eşiğini’ saptaması için yaptığı deneylerle bu altın oranı yakalar. Kenarlarının oranı altın orana yakın olan dikdörtgenlerin daha güzel göründüğü kararınu elde eder. bu biçimde bir dikdörtgene ‘altın dikdörtgen’ denir. Leonardo Da Vinci’nin ünlü tablosu Mona Lisa’nın yüzü etrafında bir dikdörtgen çizelim. kararın altın dikdörtgen olduğu görülür. Ayrıyeten fotoğrafın kendisi de altın dikdörtgen ortasındadır. Atın oran fotoğrafın anlatımına tam manasıyla uygun bir simgedir.
Leonardo da Vinci’nin Mona Lisa portresi altın orana bakılırsa yapılmıştır.
Altın oranın mimaride de görüyoruz. Yunanistan’da bulunan Parthenon tapınağı en meşhurudur. Paris’te bulunan Notre Dame Katedrali’nin dizaynında altın oran kullanılmıştır.
M.Ö. 3200’lü senelera ilişkin Sümer tabletlerinde altın oran kullanılmıştır. Eski Mısırlıların inşa ettiği Mısır Piramitlerinde altın oranın varlığı ortaya çıkar. Piramitler mimaride altın oranın kullanıldığı birinci örneklerdir.
Altın oranın tabiatta ve canlılarda sayısız örnekleri vardır. Çam kozalaklarında, Echinacea purpura çiçeğinde, kaplanın bedeninde, bir balıkta, deniz kabuklarında, bitki saplarının üzerinde, yaprakların yerleştirilmesinde, ayçiçeğinin çekirdeklerinin dizilişinde galaksilerin spirallerinde, hatta dönen karadeliklerin özelliklerinde rastlanılmaktadır.
Ayçiçeğinde Fibonacci dizilimi
Orantıya bağlı olarak bulunan bir kesim biçimsel prensip simetridir. Simetride de bir bütünün kesimleri içindeki tertip kelam konusudur. Simetri deyince, bir dikey eksenden bakıldığında bütün, birbiriyle uyuşan iki yarıma bölünmüş olur. Simetrik nizam, yere dayalı bir nizamdır. Simetri bir bütünün iki yarısının birebir anda kavranmasına dayanır. Simetri yalnızca sanat da değil, tabiatta da vardır. Canlıların vücutları simetriktir, ağaçların yaprakları, kelebeğin kanatları simetriktir. Simetri tabiatın maddelerinden biridir. Tabiatta bu derece tesirli olan simetri, sanat yapıtlarında de tıpkı biçimde ve ölçüde tesirli olur. Simetrinin güzele gitmesi, simetrik biçimlerin hoş olarak kıymetlendirilmesi, insanın beyninde kökleşmesinin sebebidir.
Geleceğin uygarlık gelişimi estetik ve matematik içindeki alakanın daha ağır olarak kullanılacağı yaratıcılık ve yeniliklere açık bir ortam sunabilecektir
Estetiğin dinamiklerinden olan hoşluğun, ahenk ile kontaklı olduğunu ve bununda matematik formülleriyle tabir edilebileceğini biliyoruz. Tabiatta ve beşerde hoşluk ölçütünün altın oran, simetri, harmoni üzere matematiksel kavramlarla tabir edildiğini örneklerle bakılırsabiliyoruz.
Hoş kavramı bir nesne ile ilgilidir. Bir bitkiye, canlıyı, insanı yada sanat yapıtını hoş olarak niteleriz. Hoşluk tarifimizde nesnenin biçimsel nitelikleri değerlidir. Bu biçimsel nitelikler sayı ile söz edilebilir. Buda hoşluk niteliklerinin matematik unsurları olduğunu gösterir. Bu matematiksel prensipler orantı, simetri, tertip, harmoni üzere kavramlardır. Bu kavramlarla ilgili ölçümler matematiğin çeşitli uzmanlık alanlarında formüle edilir. Matematik diziliş ve iç ahenk ile karakterize edilen bir sanattır. Matematiksel düzenle, hoşluğu de uyumlu yapıyla ilişkilendirerek tüm sanat çeşitlerini matematiksel yapı altında bir ortaya getirebiliriz.
Hoşluğun matematik olarak belirlenmesi kanısı, bilhassa orantı teriminde birinci bariz manasını bulur. Orantı deyince iki büyüklük, ya da bir bütünün modülleri içinde güzele giden ilgi anlaşılır. Orantı kanısı sanatkarları ve düşünürleri tabiat ve sanatta, tüm hoşlukları açıklayacak büyülü bir matematik formülü aramaya götürmüştür.
Bu arayış, 1170-1250 yılları içinde hayatış olan İtalyalı Matematikçi Fibonacci’yi O’nun ismiyle anılan 1,1,2,3,5,8,13,21,34,… Fibonacci sayılarını bulmaya yöneltmiştir. Fibonacci sayı dizisinde ardışık iki sayının oranı yaklaşık olarak Q=1,61804 kıymetini vermektedir. Bu bedele ‘Altın Oran’denir. Altın oran göründüğü üzere bir matematik kavramıdır. Lakin ahenk ve hoşluk ölçütü olarak sanat ve estetiğin bir sınıflandırılmasıdır. Altın oran insan dizaynından kaynaklanmadan tabiatta var olan biyolojik bir gerçektir ve insan görsel yaratım alanında tabiattan altın oranı almıştır.
Leonardo Fibonacci
Gustav Fechner (1876) ‘estetiğin eşiğini’ saptaması için yaptığı deneylerle bu altın oranı yakalar. Kenarlarının oranı altın orana yakın olan dikdörtgenlerin daha güzel göründüğü kararınu elde eder. bu biçimde bir dikdörtgene ‘altın dikdörtgen’ denir. Leonardo Da Vinci’nin ünlü tablosu Mona Lisa’nın yüzü etrafında bir dikdörtgen çizelim. kararın altın dikdörtgen olduğu görülür. Ayrıyeten fotoğrafın kendisi de altın dikdörtgen ortasındadır. Atın oran fotoğrafın anlatımına tam manasıyla uygun bir simgedir.
Leonardo da Vinci’nin Mona Lisa portresi altın orana bakılırsa yapılmıştır.
Altın oranın mimaride de görüyoruz. Yunanistan’da bulunan Parthenon tapınağı en meşhurudur. Paris’te bulunan Notre Dame Katedrali’nin dizaynında altın oran kullanılmıştır.
M.Ö. 3200’lü senelera ilişkin Sümer tabletlerinde altın oran kullanılmıştır. Eski Mısırlıların inşa ettiği Mısır Piramitlerinde altın oranın varlığı ortaya çıkar. Piramitler mimaride altın oranın kullanıldığı birinci örneklerdir.
Altın oranın tabiatta ve canlılarda sayısız örnekleri vardır. Çam kozalaklarında, Echinacea purpura çiçeğinde, kaplanın bedeninde, bir balıkta, deniz kabuklarında, bitki saplarının üzerinde, yaprakların yerleştirilmesinde, ayçiçeğinin çekirdeklerinin dizilişinde galaksilerin spirallerinde, hatta dönen karadeliklerin özelliklerinde rastlanılmaktadır.
Ayçiçeğinde Fibonacci dizilimi
Orantıya bağlı olarak bulunan bir kesim biçimsel prensip simetridir. Simetride de bir bütünün kesimleri içindeki tertip kelam konusudur. Simetri deyince, bir dikey eksenden bakıldığında bütün, birbiriyle uyuşan iki yarıma bölünmüş olur. Simetrik nizam, yere dayalı bir nizamdır. Simetri bir bütünün iki yarısının birebir anda kavranmasına dayanır. Simetri yalnızca sanat da değil, tabiatta da vardır. Canlıların vücutları simetriktir, ağaçların yaprakları, kelebeğin kanatları simetriktir. Simetri tabiatın maddelerinden biridir. Tabiatta bu derece tesirli olan simetri, sanat yapıtlarında de tıpkı biçimde ve ölçüde tesirli olur. Simetrinin güzele gitmesi, simetrik biçimlerin hoş olarak kıymetlendirilmesi, insanın beyninde kökleşmesinin sebebidir.
Geleceğin uygarlık gelişimi estetik ve matematik içindeki alakanın daha ağır olarak kullanılacağı yaratıcılık ve yeniliklere açık bir ortam sunabilecektir