Bolşevik-Kürt şair Ferîk Polatbekov’un şiirleri birinci kez Türkçeye çevrildi. Akademisyen Dr. İsmet Konak tarafınca Rusçadan çevrilen 10 şiir Ekim İhtilali’ni mevzu ediniyor.
Çarlık Rusya’nın İrkutsk Guberniyası’nda (Sibirya) 1897 yılında dünyaya gelen Ferîk Agitoviç Polatbekov’un (Fyodor Lıtkin), kökeni Kars’a dayanıyor.
Êzidî Kürt olan Egît (Agît) Polatbek ve Anna Kartaşeva’nın evliliğinden dünyaya gelen Ferîk Polatbekov, hem Ekim İhtilali’nde birebir vakitte Rus İç Savaşı’nda Bolşeviklerin safında yer aldı.
Devrimci şair, 22 Kasım 1918 tarihinde Yakutistan’ın Olekminsk kenti kırsalında Beyaz Birlikler tarafınca öldürüldü. Şairin, Dr. İsmet Konak tarafınca çevrilen şiirlerinden kimilerini Mezopotomya Ajansı yayınladı.
GENÇLİK
hayatın birinci baharının çalan müziğidir gençlik!
Uzak maviliklerde kızgın bir güneştir gençlik!
Şevk, memnunluk ve fırtına,
Gençlik, ah gençliğim benim!
Bulutlarda fecî ve yabanî boraların aldığı ıslak bir nefestir!
Güllerin mis kokulu tazeliği,
Solgun yaprakların çarpıntısı,
Acının dipsizliği,
Sabah gözyaşlarının samimiyetidir gençlik!
hayatın birinci baharının çalan müziğidir gençlik!
Uzak maviliklerde kızgın bir güneştir gençlik!
Şevk, memnunluk ve fırtına,
Gençlik, ah gençliğim benim!
SAVAŞÇI DOSTLARA
Korkmayın dostlar borandan!
Onun taşkın ve öfkeli kopuşundan!
Korkmayın çınlayan prangaları yaratanların mezarları üzerinde okunan şarkılardan!
Kölelerin ölümsüzlüğü gizlidir boranda,
Yok kaygımız boranın yarattığı kaostan,
Korkutmaz bizi onun ıssız gümbürtüsü,
Bir çöküş vaat etmez bize boran,
Ölümcül bir şimşek yahut yangın,
kuvvetli bir biçimde atsın dostlar! Savaşçının boranla dirilen yüreği!
Yeni inanç dalgası çarpsın onun yüreğinde bir zafer haykırışıyla!
VASİYETİM
Gidiyorum son muharebeye,
O fedakârca ve kıvanç dolu çarpışmaya,
Dualar etmeyin ardımdan,
Üzülmeyin bana dostlarım!
Gidiyorum büyük bir meydana,
Çapraz kılıç darbeleri altında inleyen bir meydana,
Pervasız yazgımın üzerinde,
Sadece bozkır rüzgârı essin,
Gidiyorum şen bir hengameye,
Düşmanla korkusuz bir arbedeye,
İleri,
Gidiyorum amansız bir vuruşmaya,
Rahat ve açık bir alınla,
Gidiyorum son muharebeye,
O fedakârca ve kıvanç dolu çarpışmaya,
Dualar etmeyin ardımdan,
Üzülmeyin bana dostlarım!
KAİNATIN KRALLIĞINDA
Alev alev, kırmızı ve mor renkte yanan kuytu yerleriz kainatın krallığında,
Atılmışız masmavi, hışırtılı ve dünyevi bir denize birileri tarafınca,
Birçoğu ıslıklayarak sönüp gitti bu denizde,
Birçoğu ağır ağır göçüp gitti,
Ölümsüz müzikler söylemiş oldu birçoğu,
Tıpkı bir kenevir kabuğu üzere küle döndü,
Kızgın kızgın yanıp kül oldu ne yazık ki birçoğu keskin ve boğucu bir dumanda,
Dalgalar ebedi, dalgalar kuvvetli,
Gürüldüyor dalgalar, daha evvel gürüldediği gibi…
Ufak tefek ne var ise, yavaştan tüten her şey sönüyor,
Karanlık gitgide çöküyor, yoğunlaşıyor.
Şükürler olsun siz parlak zihinlere, müzik söyleyenlere,
Şükürler olsun siz gururla yananlara!
GERİ DÖNER MİYİM?
Döner miyim sanki güneyin güneşine,
Doğduğum dağlara,
Tıpkı bir dostun kendi dostuna yaptığı üzere,
Kafkasya’nın benim için renkli halı ürettiği yere?
Döner miyim sanki çınar ağacının gölgesine,
Şık kavakların tumuna?
Görür müyüm sanki tekrar eski kuytu köşemi,
Derenin parıldadığı ve kısımların gölge verdiği yeri?
Mehtaplı bir gecenin mahkûmu muyum ben,
Kırlarda rüyadaymış üzere gezinerek,
Çok telli hayatın müziğini çalmak mıdır bahtım,
Mavi gökyüzüne bakınarak?
Ve uzak Sibirya’nın karları ortasında,
Issız taygalarda,
Tasayla sonlandıracağım acıklı dolu seyahatimi,
Ve beni unutacak herkes.
İHTİLAL MARŞI
İleri ey öfke dolu halk!
Kabından taş ey köpürmüş halk!
İleri! Kırıyor zincirin halkalarını özgür Rusya!
İleri ey vatan! İleri!
Mezarlarla dolup taşmış alanlar,
Siyah haçlarla taşmış ovalar,
Ve savaş alevinin tam ortasında,
Rusya’yı gözetliyor çökük gözleriyle açlık,
Ey aziz yurdumun evladı,
Ayağa kalk birer yürekli savaşçı gibi!
Olağanüstü bir sevinçle parıldayarak,
Ağardı tan kızıllığı,
Ayağa kalktı halk bir uçtan uca,
Yok artık çar!
Ve çiğnenmiş artık Nikolay’ın tahtı!
İleri ey öfke dolu halk!
Kabından taş ey köpürmüş halk!
İleri! Kırıyor zincirin halkalarını özgür Rusya!
İleri ey vatan! İleri!
KORKUSUZLARA
Çarpışmaya yoldaşlar çarpışmaya!
Sarsılmaz boranda bu yürek!
Çağırıyor bizi ulu bir çarpışmaya,
Vatan, özgürlük ve halk!
Dalgalanıyor üzerimizde hakkın sancağı,
Yayıyor şavkını üzerimize güneş,
Ruhuyla cüret eden fakat defeder berbatlığı,
Ve çarpışır düşmanla,
Mahpushane çocuklarıydık dün biz,
İnlerdik maden ocaklarında,
Gülüyoruz artık fırtınalara,
Ve mahpushanenin kepazeliğine.
Dinecek bu kanlı uğraş çağı,
Ve sonsuza dek susacak kin,
Ve tek parlak yasa olacak dünyada
Enternasyonal emeğin özgürlüğü!
Çarpışmaya yoldaşlar çarpışmaya!
Sarsılmaz boranda bu yürek!
Çağırıyor bizi ulu bir çarpışmaya,
Vatan, özgürlük ve halk!
1917 YILI
Düşüyor birer birer hükümdarlar yoldaşlar!
Tahtları yıkıyor direnen halk!
Işıldayan şafağın parıltıları altında,
Yanıyor kırık taçlar,
Özgürlüğün bayrağı altında,
Yürüyor beşerler her milletten ve her ülkeden,
Savaşın kızıllığı ve buğusu ortasında,
Yükseliyor yerkürenin özgürlüğü.
KERENSKİY’E
Tiran, hain ve hatalı,
Daha ne ile şaşırtmak istiyorsun dünyayı?
Ne cins kanlı bir şölen daha sunmak istiyorsun ey dönek?
Bir hainin eli
Saflarımızla alay edip,
Hangi madrabazların zincirleriyle
Kırbaçlayacak sanki körleştirilmiş bir halkı?
Zulmetmek ismine
Halkın iktidarını
Güç bela çalıp,
Hangi yırtıcı azap ile
Asacaksın özgür, dürüst ve yavuz olanları?
Acınası gayretler boşuna!
Yaşıyor özgür Rusya!
Utanç verici zulme karşı,
Boşuna verilmedi toprağa başlar!
Özgürlüğün kızıl bayrağı altında direnen halklar,
Mahpushaneye düşerek,
Kurşuna dizilerek,
Silip süpürecek siz barışı istemeyenleri.
KOMÜNİST KARDEŞLERİME
Ne birinci gündür ne de birinci seferdir komünist kardeşler!
Göğsümüzü darbelere karşı siper ettiğimiz,
En külfetli anda en son ana kadar
Siper edeceğiz göğsümüzü!
Varsın üstümüze salsın Alman süngülerini hain Rada,
Ve Beyaz Ordu birliklerini,
Petrograd’a geçiş yok!
Varsın gökyüzü hararetle yansın,
Kentlerin izini yangınlar silsin,
Sayısız bir ordu var ardımızda komünist kardeşler!
Özgür olması için her insanın,
Unutulmayacak bir öncülükte bulunuyoruz ezilenlerin dünyasına!
Kanla lekelenmiş alanlarda,
Vakti gelecek! Ayağa kalkacak ezilenler!
Ürkütücü olacak onların seli!
Bize karşı acımasız olanları,
İnfaz edecekler acımasızca!
Ne birinci gündür ne de birinci keredir komünist kardeşler!
Göğsümüzü darbelere karşı siper ettiğimiz,
En külfetli anda en son ana kadar
Siper edeceğiz göğsümüzü!
Kaynak: V. Ryabikov, Fodor Lytkin (Polot-bek Ferik Fet’ko) 1897-1918, Novosibirskoye Oblastnoye Gosudarstvennoye Izdatel’stvo, Novosibirsk 1950.
Çarlık Rusya’nın İrkutsk Guberniyası’nda (Sibirya) 1897 yılında dünyaya gelen Ferîk Agitoviç Polatbekov’un (Fyodor Lıtkin), kökeni Kars’a dayanıyor.
Êzidî Kürt olan Egît (Agît) Polatbek ve Anna Kartaşeva’nın evliliğinden dünyaya gelen Ferîk Polatbekov, hem Ekim İhtilali’nde birebir vakitte Rus İç Savaşı’nda Bolşeviklerin safında yer aldı.
Devrimci şair, 22 Kasım 1918 tarihinde Yakutistan’ın Olekminsk kenti kırsalında Beyaz Birlikler tarafınca öldürüldü. Şairin, Dr. İsmet Konak tarafınca çevrilen şiirlerinden kimilerini Mezopotomya Ajansı yayınladı.
GENÇLİK
hayatın birinci baharının çalan müziğidir gençlik!
Uzak maviliklerde kızgın bir güneştir gençlik!
Şevk, memnunluk ve fırtına,
Gençlik, ah gençliğim benim!
Bulutlarda fecî ve yabanî boraların aldığı ıslak bir nefestir!
Güllerin mis kokulu tazeliği,
Solgun yaprakların çarpıntısı,
Acının dipsizliği,
Sabah gözyaşlarının samimiyetidir gençlik!
hayatın birinci baharının çalan müziğidir gençlik!
Uzak maviliklerde kızgın bir güneştir gençlik!
Şevk, memnunluk ve fırtına,
Gençlik, ah gençliğim benim!
SAVAŞÇI DOSTLARA
Korkmayın dostlar borandan!
Onun taşkın ve öfkeli kopuşundan!
Korkmayın çınlayan prangaları yaratanların mezarları üzerinde okunan şarkılardan!
Kölelerin ölümsüzlüğü gizlidir boranda,
Yok kaygımız boranın yarattığı kaostan,
Korkutmaz bizi onun ıssız gümbürtüsü,
Bir çöküş vaat etmez bize boran,
Ölümcül bir şimşek yahut yangın,
kuvvetli bir biçimde atsın dostlar! Savaşçının boranla dirilen yüreği!
Yeni inanç dalgası çarpsın onun yüreğinde bir zafer haykırışıyla!
VASİYETİM
Gidiyorum son muharebeye,
O fedakârca ve kıvanç dolu çarpışmaya,
Dualar etmeyin ardımdan,
Üzülmeyin bana dostlarım!
Gidiyorum büyük bir meydana,
Çapraz kılıç darbeleri altında inleyen bir meydana,
Pervasız yazgımın üzerinde,
Sadece bozkır rüzgârı essin,
Gidiyorum şen bir hengameye,
Düşmanla korkusuz bir arbedeye,
İleri,
Gidiyorum amansız bir vuruşmaya,
Rahat ve açık bir alınla,
Gidiyorum son muharebeye,
O fedakârca ve kıvanç dolu çarpışmaya,
Dualar etmeyin ardımdan,
Üzülmeyin bana dostlarım!
KAİNATIN KRALLIĞINDA
Alev alev, kırmızı ve mor renkte yanan kuytu yerleriz kainatın krallığında,
Atılmışız masmavi, hışırtılı ve dünyevi bir denize birileri tarafınca,
Birçoğu ıslıklayarak sönüp gitti bu denizde,
Birçoğu ağır ağır göçüp gitti,
Ölümsüz müzikler söylemiş oldu birçoğu,
Tıpkı bir kenevir kabuğu üzere küle döndü,
Kızgın kızgın yanıp kül oldu ne yazık ki birçoğu keskin ve boğucu bir dumanda,
Dalgalar ebedi, dalgalar kuvvetli,
Gürüldüyor dalgalar, daha evvel gürüldediği gibi…
Ufak tefek ne var ise, yavaştan tüten her şey sönüyor,
Karanlık gitgide çöküyor, yoğunlaşıyor.
Şükürler olsun siz parlak zihinlere, müzik söyleyenlere,
Şükürler olsun siz gururla yananlara!
GERİ DÖNER MİYİM?
Döner miyim sanki güneyin güneşine,
Doğduğum dağlara,
Tıpkı bir dostun kendi dostuna yaptığı üzere,
Kafkasya’nın benim için renkli halı ürettiği yere?
Döner miyim sanki çınar ağacının gölgesine,
Şık kavakların tumuna?
Görür müyüm sanki tekrar eski kuytu köşemi,
Derenin parıldadığı ve kısımların gölge verdiği yeri?
Mehtaplı bir gecenin mahkûmu muyum ben,
Kırlarda rüyadaymış üzere gezinerek,
Çok telli hayatın müziğini çalmak mıdır bahtım,
Mavi gökyüzüne bakınarak?
Ve uzak Sibirya’nın karları ortasında,
Issız taygalarda,
Tasayla sonlandıracağım acıklı dolu seyahatimi,
Ve beni unutacak herkes.
İHTİLAL MARŞI
İleri ey öfke dolu halk!
Kabından taş ey köpürmüş halk!
İleri! Kırıyor zincirin halkalarını özgür Rusya!
İleri ey vatan! İleri!
Mezarlarla dolup taşmış alanlar,
Siyah haçlarla taşmış ovalar,
Ve savaş alevinin tam ortasında,
Rusya’yı gözetliyor çökük gözleriyle açlık,
Ey aziz yurdumun evladı,
Ayağa kalk birer yürekli savaşçı gibi!
Olağanüstü bir sevinçle parıldayarak,
Ağardı tan kızıllığı,
Ayağa kalktı halk bir uçtan uca,
Yok artık çar!
Ve çiğnenmiş artık Nikolay’ın tahtı!
İleri ey öfke dolu halk!
Kabından taş ey köpürmüş halk!
İleri! Kırıyor zincirin halkalarını özgür Rusya!
İleri ey vatan! İleri!
KORKUSUZLARA
Çarpışmaya yoldaşlar çarpışmaya!
Sarsılmaz boranda bu yürek!
Çağırıyor bizi ulu bir çarpışmaya,
Vatan, özgürlük ve halk!
Dalgalanıyor üzerimizde hakkın sancağı,
Yayıyor şavkını üzerimize güneş,
Ruhuyla cüret eden fakat defeder berbatlığı,
Ve çarpışır düşmanla,
Mahpushane çocuklarıydık dün biz,
İnlerdik maden ocaklarında,
Gülüyoruz artık fırtınalara,
Ve mahpushanenin kepazeliğine.
Dinecek bu kanlı uğraş çağı,
Ve sonsuza dek susacak kin,
Ve tek parlak yasa olacak dünyada
Enternasyonal emeğin özgürlüğü!
Çarpışmaya yoldaşlar çarpışmaya!
Sarsılmaz boranda bu yürek!
Çağırıyor bizi ulu bir çarpışmaya,
Vatan, özgürlük ve halk!
1917 YILI
Düşüyor birer birer hükümdarlar yoldaşlar!
Tahtları yıkıyor direnen halk!
Işıldayan şafağın parıltıları altında,
Yanıyor kırık taçlar,
Özgürlüğün bayrağı altında,
Yürüyor beşerler her milletten ve her ülkeden,
Savaşın kızıllığı ve buğusu ortasında,
Yükseliyor yerkürenin özgürlüğü.
KERENSKİY’E
Tiran, hain ve hatalı,
Daha ne ile şaşırtmak istiyorsun dünyayı?
Ne cins kanlı bir şölen daha sunmak istiyorsun ey dönek?
Bir hainin eli
Saflarımızla alay edip,
Hangi madrabazların zincirleriyle
Kırbaçlayacak sanki körleştirilmiş bir halkı?
Zulmetmek ismine
Halkın iktidarını
Güç bela çalıp,
Hangi yırtıcı azap ile
Asacaksın özgür, dürüst ve yavuz olanları?
Acınası gayretler boşuna!
Yaşıyor özgür Rusya!
Utanç verici zulme karşı,
Boşuna verilmedi toprağa başlar!
Özgürlüğün kızıl bayrağı altında direnen halklar,
Mahpushaneye düşerek,
Kurşuna dizilerek,
Silip süpürecek siz barışı istemeyenleri.
KOMÜNİST KARDEŞLERİME
Ne birinci gündür ne de birinci seferdir komünist kardeşler!
Göğsümüzü darbelere karşı siper ettiğimiz,
En külfetli anda en son ana kadar
Siper edeceğiz göğsümüzü!
Varsın üstümüze salsın Alman süngülerini hain Rada,
Ve Beyaz Ordu birliklerini,
Petrograd’a geçiş yok!
Varsın gökyüzü hararetle yansın,
Kentlerin izini yangınlar silsin,
Sayısız bir ordu var ardımızda komünist kardeşler!
Özgür olması için her insanın,
Unutulmayacak bir öncülükte bulunuyoruz ezilenlerin dünyasına!
Kanla lekelenmiş alanlarda,
Vakti gelecek! Ayağa kalkacak ezilenler!
Ürkütücü olacak onların seli!
Bize karşı acımasız olanları,
İnfaz edecekler acımasızca!
Ne birinci gündür ne de birinci keredir komünist kardeşler!
Göğsümüzü darbelere karşı siper ettiğimiz,
En külfetli anda en son ana kadar
Siper edeceğiz göğsümüzü!
Kaynak: V. Ryabikov, Fodor Lytkin (Polot-bek Ferik Fet’ko) 1897-1918, Novosibirskoye Oblastnoye Gosudarstvennoye Izdatel’stvo, Novosibirsk 1950.