Defne
New member
Rize’den Ne Hediye Alınır? — Gerçekten Çay ve Peçetelikten mi İbaret?
Arkadaşlar,
Hazır olun, çünkü bu sefer tatlı tatlı Rize güzellemeleri yapmayacağım. Evet, Rize doğasıyla, insanıyla, mutfağıyla şahane bir yer; ama “Rize’den ne hediye alınır?” sorusuna verilen cevapların çoğu artık beni bıktırdı. Hep aynı klişeler: Çay, bakır cezve, peçetelik… Yahu biz hâlâ 1980’lerin hediyelik mantığında mı yaşıyoruz? Rize gibi zengin bir kültürün elinde bu kadar mı var?
Bu yazıyı bir tartışma başlatmak için yazıyorum. Çünkü bence Rize’nin hediyelik kültürü, potansiyeline kıyasla hem zayıf hem de yaratıcılıktan yoksun.
---
Çay Meselesi: Simgeden Tekdüzeliğe
Tamam, çay Rize’nin sembolü. Tamam, kaliteli. Ama dürüst olalım: Marketten de alabileceğimiz, üstelik farklı markaların harmanladığı çayları “özel” diye satmak, misafir ağırlarken önümüze gelen bisküviyi “ev yapımı” diye sunmak gibi bir şey.
Stratejik açıdan bakan erkek forumdaşlar muhtemelen şöyle diyecek: “Çay en ekonomik, en ulaşılabilir, lojistik açıdan en kolay taşınan ürün.” Haklısınız. Ama mesele kolaylık değil, özgünlük. Bir hediye, alan kişiye sadece memleketi hatırlatmamalı; aynı zamanda hikâyesi olmalı.
Empatiyle yaklaşan kadın forumdaşlar ise “Çay herkesin işine yarar, bozulmaz, kalıcıdır” diyebilir. O da doğru. Ama hikâyesi olmayan bir hediye, duygusal bağ kurmakta zorlanır.
Peki neden Rize çayını, özel tasarımlı kutular, yerel sanatçının illüstrasyonları, hatta çayla ilgili küçük anekdot kitapçıklarıyla zenginleştirmiyoruz?
---
Yöresel Hediyeliklerin Tekrara Düşmesi
Hadi çayı geçtim. Hediyelik eşya dükkânlarında gördüğünüz şeyleri sayayım: bakır cezve, küçük ahşap kaşık, Rize yazılı magnet, bal. Bunların %70’i Rize’de üretilmiyor bile, başka şehirlerden getirilip üstüne Rize etiketi basılıyor.
Burada stratejik bir bakış açısıyla erkekler “Tedarik zinciri böyle işliyor, yerelde üretim maliyetli” diyebilir. Ama işte tam da bu yüzden yerel üreticiye destek olmuyoruz.
Kadınların empati yönü ise burada devreye giriyor: “Ama bu ürünler esnafın ekmeği, alan da memnun.” Evet, ama uzun vadede bu, Rize’nin kültürel kimliğini sulandırıyor. Bir gün gelecek, “Rize hediyesi” dendiğinde sadece Çin malı bir çaydanlık akla gelecek.
---
Neden Yerel Zanaatkârlar Geri Planda?
Rize’de harika el işi yapan kadınlar, ahşap oyma ustaları, balıkçı ağından çanta yapan gençler var. Ama bunlar hediyelik dükkânlarda yok denecek kadar az. Yerel yönetimlerin, turizm ofislerinin bu kişileri desteklemesi gerekmez mi?
Bir düşünün: İstanbul’dan gelen bir turist, evine dönerken elinde “fabrikasyon” bir çay bardağı yerine el yapımı, Laz motifleriyle işlenmiş bir ahşap tabak götürse, hem daha özel olur hem de Rize’nin gerçek ruhunu taşır.
---
Gastronomi Hediyeleri: Balık, Peynir ve Ötesi
Rize’nin hamsisi, muhlaması, mincisi… Bunlar taze tüketilmesi gereken şeyler ama vakum teknolojisi sayesinde taşınabilir hale gelebilir. Neden bir “Rize Gurme Paketi” yok? İçinde küçük porsiyon vakumlu mıhlama harcı, özel peynirler, minci, yöresel reçeller olsa?
Erkekler buna “maliyet ve raf ömrü” açısından yaklaşabilir. Haklılar, ama stratejik planlamayla bu çözülebilir. Kadınlar ise “Aile sofrasında paylaşılacak bir hediye, daha çok duygu yaratır” diyecektir. O yüzden gastronomi hediyesi, hem pratik hem anlamlı olabilir.
---
Turizmde Marka Olmanın Şartı: Hediye Kültürünü Yükseltmek
Rize, doğa turizmiyle anılıyor. Ayder Yaylası, Fırtına Deresi, yayla evleri… Ama turist ayrılırken elinde götürdüğü şey, şehrin marka değerini de taşır. Eğer hediyeler kalitesizse, bu Rize imajını zayıflatır.
Stratejik erkek bakışı: “Turist zaten manzaraya para verdi, hediyelikten beklentisi düşük.”
Empatik kadın bakışı: “Ama hediye, o manzaranın hatırasını yaşatır.”
Bu iki yaklaşımı birleştirirsek, hem estetik hem kaliteli hem de yerel kimliği koruyan hediyeler üretebiliriz.
---
Provokatif Sorular: Tartışmayı Alevlendirelim
1. Neden hâlâ Rize’nin hediyelik pazarının %60’ı başka şehirlerden gelen ürünlerden oluşuyor?
2. Yerel sanatçılar ve zanaatkârlar neden turistik bölgelerde görünür değil?
3. Çay dışında, Rize’nin ulusal çapta marka olmuş başka hediyesi var mı? Yoksa olmasına gerek mi yok?
4. Turist, hediyeye 100 TL yerine 300 TL verse ama gerçekten özgün ve yerel olsa, almaz mıydı?
5. Hediyelik kültürümüzü geliştirmezsek, 20 yıl sonra “Rize hediyesi” neye dönüşür?
---
Son Söz: Cesur Olmak Gerek
Rize’nin hediyelik kültürü şu an güvenli sularda yüzüyor. Ama güvenli olan her zaman değerli değildir. Çay, bakır cezve, magnet… Bunlar kolay, ucuz, risksiz. Ama aynı zamanda sıradan, unutulabilir ve taklit edilebilir.
Eğer gerçekten Rize’yi özel kılmak istiyorsak, yerel üreticiyi desteklemeli, hediyeye hikâye katmalı ve yaratıcılığı teşvik etmeliyiz. Çünkü bir hediye, sadece bir eşya değil; kültürün taşınabilir bir parçasıdır.
Arkadaşlar, sizce bu konuyu yerel yönetimler mi çözmeli, yoksa biz tüketiciler olarak talep yaratarak mı değişimi başlatmalıyız?
Bence tam da bu noktada, forum olarak ciddi bir tartışma başlatmanın zamanı geldi.
Arkadaşlar,
Hazır olun, çünkü bu sefer tatlı tatlı Rize güzellemeleri yapmayacağım. Evet, Rize doğasıyla, insanıyla, mutfağıyla şahane bir yer; ama “Rize’den ne hediye alınır?” sorusuna verilen cevapların çoğu artık beni bıktırdı. Hep aynı klişeler: Çay, bakır cezve, peçetelik… Yahu biz hâlâ 1980’lerin hediyelik mantığında mı yaşıyoruz? Rize gibi zengin bir kültürün elinde bu kadar mı var?
Bu yazıyı bir tartışma başlatmak için yazıyorum. Çünkü bence Rize’nin hediyelik kültürü, potansiyeline kıyasla hem zayıf hem de yaratıcılıktan yoksun.
---
Çay Meselesi: Simgeden Tekdüzeliğe
Tamam, çay Rize’nin sembolü. Tamam, kaliteli. Ama dürüst olalım: Marketten de alabileceğimiz, üstelik farklı markaların harmanladığı çayları “özel” diye satmak, misafir ağırlarken önümüze gelen bisküviyi “ev yapımı” diye sunmak gibi bir şey.
Stratejik açıdan bakan erkek forumdaşlar muhtemelen şöyle diyecek: “Çay en ekonomik, en ulaşılabilir, lojistik açıdan en kolay taşınan ürün.” Haklısınız. Ama mesele kolaylık değil, özgünlük. Bir hediye, alan kişiye sadece memleketi hatırlatmamalı; aynı zamanda hikâyesi olmalı.
Empatiyle yaklaşan kadın forumdaşlar ise “Çay herkesin işine yarar, bozulmaz, kalıcıdır” diyebilir. O da doğru. Ama hikâyesi olmayan bir hediye, duygusal bağ kurmakta zorlanır.
Peki neden Rize çayını, özel tasarımlı kutular, yerel sanatçının illüstrasyonları, hatta çayla ilgili küçük anekdot kitapçıklarıyla zenginleştirmiyoruz?
---
Yöresel Hediyeliklerin Tekrara Düşmesi
Hadi çayı geçtim. Hediyelik eşya dükkânlarında gördüğünüz şeyleri sayayım: bakır cezve, küçük ahşap kaşık, Rize yazılı magnet, bal. Bunların %70’i Rize’de üretilmiyor bile, başka şehirlerden getirilip üstüne Rize etiketi basılıyor.
Burada stratejik bir bakış açısıyla erkekler “Tedarik zinciri böyle işliyor, yerelde üretim maliyetli” diyebilir. Ama işte tam da bu yüzden yerel üreticiye destek olmuyoruz.
Kadınların empati yönü ise burada devreye giriyor: “Ama bu ürünler esnafın ekmeği, alan da memnun.” Evet, ama uzun vadede bu, Rize’nin kültürel kimliğini sulandırıyor. Bir gün gelecek, “Rize hediyesi” dendiğinde sadece Çin malı bir çaydanlık akla gelecek.
---
Neden Yerel Zanaatkârlar Geri Planda?
Rize’de harika el işi yapan kadınlar, ahşap oyma ustaları, balıkçı ağından çanta yapan gençler var. Ama bunlar hediyelik dükkânlarda yok denecek kadar az. Yerel yönetimlerin, turizm ofislerinin bu kişileri desteklemesi gerekmez mi?
Bir düşünün: İstanbul’dan gelen bir turist, evine dönerken elinde “fabrikasyon” bir çay bardağı yerine el yapımı, Laz motifleriyle işlenmiş bir ahşap tabak götürse, hem daha özel olur hem de Rize’nin gerçek ruhunu taşır.
---
Gastronomi Hediyeleri: Balık, Peynir ve Ötesi
Rize’nin hamsisi, muhlaması, mincisi… Bunlar taze tüketilmesi gereken şeyler ama vakum teknolojisi sayesinde taşınabilir hale gelebilir. Neden bir “Rize Gurme Paketi” yok? İçinde küçük porsiyon vakumlu mıhlama harcı, özel peynirler, minci, yöresel reçeller olsa?
Erkekler buna “maliyet ve raf ömrü” açısından yaklaşabilir. Haklılar, ama stratejik planlamayla bu çözülebilir. Kadınlar ise “Aile sofrasında paylaşılacak bir hediye, daha çok duygu yaratır” diyecektir. O yüzden gastronomi hediyesi, hem pratik hem anlamlı olabilir.
---
Turizmde Marka Olmanın Şartı: Hediye Kültürünü Yükseltmek
Rize, doğa turizmiyle anılıyor. Ayder Yaylası, Fırtına Deresi, yayla evleri… Ama turist ayrılırken elinde götürdüğü şey, şehrin marka değerini de taşır. Eğer hediyeler kalitesizse, bu Rize imajını zayıflatır.
Stratejik erkek bakışı: “Turist zaten manzaraya para verdi, hediyelikten beklentisi düşük.”
Empatik kadın bakışı: “Ama hediye, o manzaranın hatırasını yaşatır.”
Bu iki yaklaşımı birleştirirsek, hem estetik hem kaliteli hem de yerel kimliği koruyan hediyeler üretebiliriz.
---
Provokatif Sorular: Tartışmayı Alevlendirelim
1. Neden hâlâ Rize’nin hediyelik pazarının %60’ı başka şehirlerden gelen ürünlerden oluşuyor?
2. Yerel sanatçılar ve zanaatkârlar neden turistik bölgelerde görünür değil?
3. Çay dışında, Rize’nin ulusal çapta marka olmuş başka hediyesi var mı? Yoksa olmasına gerek mi yok?
4. Turist, hediyeye 100 TL yerine 300 TL verse ama gerçekten özgün ve yerel olsa, almaz mıydı?
5. Hediyelik kültürümüzü geliştirmezsek, 20 yıl sonra “Rize hediyesi” neye dönüşür?
---
Son Söz: Cesur Olmak Gerek
Rize’nin hediyelik kültürü şu an güvenli sularda yüzüyor. Ama güvenli olan her zaman değerli değildir. Çay, bakır cezve, magnet… Bunlar kolay, ucuz, risksiz. Ama aynı zamanda sıradan, unutulabilir ve taklit edilebilir.
Eğer gerçekten Rize’yi özel kılmak istiyorsak, yerel üreticiyi desteklemeli, hediyeye hikâye katmalı ve yaratıcılığı teşvik etmeliyiz. Çünkü bir hediye, sadece bir eşya değil; kültürün taşınabilir bir parçasıdır.
Arkadaşlar, sizce bu konuyu yerel yönetimler mi çözmeli, yoksa biz tüketiciler olarak talep yaratarak mı değişimi başlatmalıyız?
Bence tam da bu noktada, forum olarak ciddi bir tartışma başlatmanın zamanı geldi.