Sedef hastalığı nedir ?
Sedef hastalığı kalıcı yani yenidenlayan bir deri hastalığıdır. Amerika’da 7.5 milyon bireyde sedef olduğu bilinmekte bu sayının da Türkiye’de nüfusun yüzde 1’ne yakın olduğu kestirim edilmektedir.
Sedef hastalığı niye oluşur ?
Sedefin sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte yeni yapılan bilimsel araştırmalarla sonuca giderek daha fazla yaklaşmakta ve biyolojik tedaviler ismini verdiğimiz evvelki sedef ilaçlarına göre büsbütün değişik düzeneklerle tesirini gösteren ilaçlarla bilhassa ağır sedefleri ve sedef romatizmasını daha tesirli ve yan etkisiz olarak tedavi edebilmekteyiz.
Sedef bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sistemimizde vazifeli T lenfositlerin sedef hastalığının oluşmasında kıymetli rolü vardır. Bilhassa diğer hastalıklar niçiniyle yapılan kemik iliği nakillerinden daha sonra sedefin büsbütün düzelmesi bunu doğrulamaktadır.
Deride bir hasar oluştuğunda yahut bir mikrop yerleştiğinde deri hücrelerinin bunu tamir etmek için daha fazla çoğalması gerekir. Maksat daha kısa müddette yarayı onarmak için hücreleri çoğalmaya teşvik etmektir. Ancak sedef hastalarında bağışıklık sisteminin T lenfositi ismi verilen bu hücrelerin ayarı bozulmuştur ve olağanda de herşey yolundayken deri hücrelerini arttırıcı unsurlar salgılamaya başlarlar.
Bunun kararında makul bölgelerde süratle çoğalan deri hücrelerinin de işlevleri bozulur ve tam olarak olgunlaşmadan artış gösterirler. Ortalarındaki ilişkiyi tam sağlayamaz ve kuruyup dökülen katmanlar oluştururlar.
Sedefin karaciğerden kaynaklanan bir hastalık olduğu inanışı hakikat değildir. Yenilen yiyeceklerle de bir alakası yoktur.
Sedefin genetiği ve kalıtımı (Çocuklarımda da sedef ortaya çıkar mı?)
Sedef hastalarının 1/3’ünün ailelerinde sedef hastalığı mevcuttur. Tek yumurta ikizlerinde çift yumurta ikizlerine bakılırsa epeyce daha sık sedef görülmektedir (Tek yumurta ikizleri : %71, çift yumurta ikizleri :%28)
Sedefle ilgili olduğu bilinen gen PSORS1 olup MHC ismini verdiğimiz bağışıklık sisteminin çalışmasını düzenleyen gen bölgesinde yer almaktadır. hem de diğer PSORS genleri de tanımlanmıştır.
Bu genleri tanımlamanın tek yolu sedef hastalarından alınan kanın tahlil edilmesidir. Ne kadar epey sedef hastası bu bahis açısından araştırılırsa hastalığın kesin sebebine o kadar süratli ulaşılabilir. Hatta Ulusal Amerikan Sedef Derneği bu niçinle bir biobank oluşturmuştur.
Sedef kalıtsal bir hastalık değildir. Sedefli ailelerin çocuklarında sedefe yakalanma oranı olağan ailenin çocuklarına nazaran %1-2 oranında artmış bulunmasına karşın bu sedefe kesin yakalanacakları manasına gelmemektedir.
Sedefi arttıran niçinler
Sedef bağışıklık sistemi ile ilgili bir hastalık olduğu için bilhassa kimi enfeksiyonlar ve ilaçlar sedefi arttırabilmektedir. bununla birlikte ruhsal stress ve iklim değişiklikleri de sedefi etkilemektedir.
Ruhsal Stress
Yapılan çalışmalar bilhassa önemli hayat değişimlerinde sedefin değişiklik gösterdiği saptanmıştır. Yeni yapılan kimi araştırmalarda stress ile birlikte bedende bağışıklık sistemini tetikleme özelliği olan birtakım unsurların kanda arttığı belirlenmiştir.
Bakteri ve virüs enfeksiyonları
Bilhassa çocuklarda streptokok isminde boğazda yerleşen bakteri enfeksiyonlarında sedefin alevlendiği bilinmektedir. Bu niçinle daima bademcik iltihabı geçiren hastaların tam bir tedavi görmeleri gerekmektedir. çoğunlukla dermatologlar bireyde bir şikayet olmasa bile boğazdan pamuklu bir çubuk sayesinde kültür alıp antibiyogram testi isterler. Bunlar dışında bedende daima bir enfeksiyon kaynağının bulunduğu hastalıkların (mesela çürük diş) tedavisi kuraldır.
İklim
Sedef güneşli iklimlerde azalır ve bilhassa kışın artış gösterir. bir daha düşük rakımlı bölgelerde sedef hastalığı daha az görülmektedir. Kuru iklimlerde nem az olduğu için hastalar kabuklanan bölgelerinde daha fazla kaşıntı hisseder. Bu niçinle sedef hastaları nemli iklimi olan bölgelerde daha rahat edebilir. bir daha kışın kalorifer ve sobaların tesiriyle hava kurur ve kabuklanmalarda kaşıntı artar. Sedef hastaları kışın bol nemlendirici kullanmalıdır.
İlaçlar
Sedefi Arttıran İlaçlar :
l Antimalaryal ilaçlar (Sıtma ve romatizma tedavisi) : chloroquine – Klorokin
l Lityum (Psikiyatrik hastalıkların tedavisi)
l Propanolol (Tansiyon ve kalp – damar hastalıklarının tedavisi)
l Anti – enflamatuar (NSAID) ilaçlar : Sedefi arttırdıkları düşünülse de ağrı kesicilerin sedef üzerine tesirlerinin epey az olduğu görülmüştür bu niçinle sedef hastalarında kısıtlanmamaktadırlar.
Sigara ve alkolün sedefi arttırdığını gösteren bilimsel araştırmalar bulunmaktadır.
Köbner fenomeni :
Sedefsiz cildin faydalanması bu bölgede yeni sedef lezyonlarının oluşmasına niye olabilir. Bu duruma Köbner fenomeni ismi verilir. Güneş yanığı ve kesikler bu duruma yol açabilir. Güneş sedef için fazlaca güzel olsa da uzun müddet yakıcak derecede güneşlenmekten kaçınılmalıdır. Sedef hastaları muhakkak kalıcı dövme yaptırmamalıdır zira dövme yapılan yerlerde de sedef ortaya çıkabilir. Sedef yaralarında ağır kaşıntı etraf deride de Köbner fenomeni tesiriyle yeni sedef yaralarının oluşmasına yol açabilir bu niçinle tedavi edilmelidir. Ayrıyeten birçok sedef hastası kabuklarla oynayıp koparır. Bu durum da bir daha tıpkı soruna niye olabilir.
Sedefin Tedavisi
Sedefin yaraları tedavi edilebilmektedir. Fakat yaraların yinelanmasını şu anda tedavi edecek bir prosedür dünyada mevcut değildir. Sedef tedavisinde kullanılan biçimlerini birkaç kategoride toplayabiliriz :
· Merhem tedavileri :
Merhemler de içlerinde bulunan unsurlara bakılırsa birkaç kümeye ayrılır. Merhemleri bilhassa bedenin tümünü kaplamayan sonlu sedefte kullanıyoruz.
· Kortizon içeren merhemler :
Bilhassa kortizon ibaresini içerdikleri için hastalarımız içinde epeyce korkularak kullanılan lakin yan tesirleri abartılan ilaçlardır. Kortizon içeren ilaçların tedavisi kısa müddet içersinde başlar. Kızarıklığı geçirmekte çok etkilidirler ve ağır kabuklu olmayan sedef yaralarını kısa müddet içersinde toparlarlar. Lakin dermatolog nezaretinde kullanılmaları gerekmektedir. Zira sedef kortizona direnç sağlar ve uzun mühlet kullanıldığında birinci başta gösterdiği güzelleştirici etkiyi göstermez. Bu niçinle ilaçlarınızın dermatoloğunuz tarafınca aralıklarla değiştirilmesi gerekir. Kortizonlar eşit tesirde değildir. Birtakım kortizonlu merhemler başkalarına nazaran daha kısa müddette kuvvetli tedavi edici tesir gösterir lakin uzun müddet denetimsiz kullanıldıklarında daha sık cilt incelmesi, ciltte damarlanma üzere yan tesirlere niye olurlar.
Kortizonlu ilaçlar dermatoloğunuz tarafınca tertipli olarak denetim edildiğinde tedaviler içinde en kısa müddette tesir gösteren ve sedefi denetim altına alan ilaçlardır. Hekim kontrolünde kullanıldıklarında yan tesire yol açmazlar
kuvvetli kortizon içeren merhemler uzun müddet hekim kontrolünde olmadan ve yaygın sedefte kullanıldıklarında ciltten emilir ve kilo alma, kemik erimesi üzere kortizon tedavisine bağlı yan tesirlere yol açabilirler.
· Nemlendiriciler :
Sedef tedavisinin en değerli ögelerindendir. Sedefteki kabuklanma kaşıntı yapar ve katman oluşturarak öteki kremlerin sedef yaralarına ulaşmasını maniler. Nemlendiriciler kabuklanmayı azaltır ve sedefteki kaşıntı hissini pürüzler. Nemlendiricilerin hiç bir yan tesiri yoktur. Rahatlıkla uzun vadeli kullanılabilirler. Nemlendiricilerin en sıradan ve ucuz olanı kuşkusuz vazelindir.
· Kalsipotriyol :
Kabuklanmayla seyretmeyen sedef yaralarında daha tesirlidir. Bilhassa sedefin güzelleştiği devirlerde düzgünlük halini devam ettirmek için kullanabiliyoruz. Bedene sürülecek ölçüsü sonludur bu niçinle yaygın sedef yaralarında kullanılmaz. Kasık ve koltukaltı, cinsel bölge üzere hassas ciltli kısımlarda kullanılmaz.
· Katran türevleri :
Katran türevi ilaçlar cilt hücrelerinin artmasını baskılayarak sedefi düzeltirler. Kömürden ve bitkilerden elde edilen tipleri vardır. Kömürden elde edilenlerin uzun mühlet tabip denetimi haricinde kullanılmasının kimi kanser cinslerini arttıracağını belirten bilimsel yayınlar mevcuttur. Bu yan tesire bitkisel kökenli katranlarda (Ardıç katranı gibi) rastlanmasa da bir daha tabip denetiminde kullanılmaları hayli kıymetlidir. Kullanılırken bilhassa kokuları ve cildi boyamaları sorun çıkartır. Yeni ilaçlarda bu özellikleri azaltılmaya çalışılmıştır. Koltuk altı kasık genital bölge üzere cildin ince olduğu yerlerde tahrişe niye olduklarından kullanılmazlar.
Katranlar bitkilerle sedefi tedavi ettiklerini tez edenlerin en önemli kullandığı ilaçlardandır. Birden fazla hasta yukardaki mevzularla uyarılmadığından tedavinin yanılgılı biçimde yaptığı kuru kızarık soyulan cildi olağan zanneder ve kalıcı sonuç alacağını düşünerek bu yan tesirlere katlanır.
· Antralin :
Farklı bir biçimde tesir eden bu ilacın özelliği ciltte makul bir süre bırakılarak tedavinin düzenlenmesidir. Ciltte boyama yapabilir yahut hasta kazara ilacı uzun müddet cildinde tutarsa kızarma, yanma üzere yanık gibisi yan tesirler oluşur. Lakin bilhassa tedaviye direnç gösteren sedef yaralarında tesirlidir. Tedavinin vakit içindeması hayli değerli olduğundan kesinlikle dermatolog denetiminde kullanılmalıdır. Cildin ince olduğu koltuk altı, kasık ve genital bölge üzere yerlerde kullanılmaz.
· Pimekrolimus ve Takrolimus :
Yeni ortaya çıkan bu ilaçlar kortizon içermediklerinden uzun müddetli olarak sedef tedavisinde kullanılabilmektedir. Bilhassa yüz, göz kapakları üzere cildin ince olduğu bölgelerde rahatlıkla uzun müddet kullanılabilirler. Bebeklerde uzun müddetli yaygın olarak kullanılmasıyla birkaç hastada kan kanseri geliştiğinden kesinlikle hekiminizin denetiminde kullanmalısınız.
· Işık Tedavileri ( Fototerapi : PUVA, Dar Bant UVB, Mikrofototerapi, Hedeflenmiş Fototerapi ve Lazer ) :
Işık tedavisi yani fototerapi güneşin sedef üstündeki güzelleştirici tesirini kopyalayıp özel aygıtlarla uygulamak temeline dayanır. Morötesi ışık sedefin üzerine tesirli olan ve güneşte bulunan ışık cinsidir. UVA birinci bulunan ışık cinsidir, UVB ve Dar Bant UVB daha sonradan bulunmuştur ve UVA tedavisine nazaran yan tesirleri daha azdır. Işık tedavisinde her hastamızın korktuğu yan tesir cilt kanseri gelişimidir. halbukiki Hacettepe Tıp Fakültesinde yakın vakitte yapılan bir araştırma kararında bu merkezde tedavi nazarann sedef hastalarında cilt kanserine tedavi mühletince rastlanmamış yalnızca zararsız güneş lekeleri gelişmiştir.
süratle gelişen teknolojinin ilerlemesiyle fiberoptik sistemlerle morötesi ışığın yalnızca sedef yaralarının üzerine verilmesi mümkün olmuştur (Mikrofototerapi, Hedeflenmiş Fototerapi ) bu türlü tüm cilt ışık almadan yalnızca sorunlu bölge tedavi edilebilmektedir. Lazerler ise öteki tedavilere bakılırsa biraz daha tesirli olmaktadır ama uygulama sarfiyatları epeyce fazladır.
Işık tedavileri kabin, el – ayak üniteleri, saç tedavi ünitesi ve hedeflenmiş (mikrofototerapi ) fototerapi formunda uygulanabilir.
· PUVA :
Fototerapilerin birinci kullanıma gireni olan PUVA tedavisi çoğunlukla kabin formunda uygulanan bir tedavidir. Solaryuma benzeyen bir kabinin içersine hasta alınır ve kabin kapatılarak içerdeki floresan lambalarla hastaya makul bir süre morötesi A ışığı verilir. PUVA tedavisinde morötesi A ışığının sedef yaraları tarafınca daha uygun bir biçimde emilmesi için hastaya hap biçiminde bir ilaç verilir yahut yaralara özel bir ilaç uygulanır. Hap biçiminde uygulanan ilaç daha sonrası tedaviden çıktıktan daha sonra hasta güneş gözlüğü ve şapka kullanarak bunlar dışında güneş esirgeyici sürerek dışarı çıkmalıdır. İlaçların tesiri belli bir süre daha sonra bitecektir.
Tedavi haftada 2 yahut 3 defa uygulanır. Genelde 20 seans ile tedaviye başlanır ve hastanın tedaviye karşılığına göre fototerapiye devam edilir. Yan tesirleri öteki ışık tedavilerine bakılırsa daha fazla olsa da başarılı olan olaylarda sedefin ortaya çıkmasını uzun mühlet baskılar.
· UVB – Dar Bant UVB Tedavisi :
Bu tedavi de PUVA’ya emsal biçimde uygulanır ama floresanlar farklı olduğundan ürettikleri ışık da farklı olur. Bu çeşit tedavide öncesinden hap almak yahut cilde bir ilacın sürülmesine gerek yoktur.
· Hedeflenmiş fototerapi, Mikrofototerapi :
Türkiye’de yeni uygulanan bu fototerapi sisteminde operatör aygıtın özel başlığıyla direkt sorunlu cilt bölgelerine ışığı verebilmektedir. Daha kısa müddette ağır ışık verilebilmektedir bu türlü ve bilhassa hudutlu bölgedeki sedefte haftada 2-3 defa uygulama ile ilaç sürmeden güzelleşme mümkün olmaktadır. Sedefin tedavi daha sonrası sessiz kalma mühleti 2-3 aydan başlamaktadır. Bu tedavinin avantajı hastada yaygın sedef bulunmasa dahi fototerapinin uygulanabilmesidir. Kalp hastaları ve kabine giremeyen hastalarda da bu tedavi rahatlıkla uygulanabilmektedir. Bu tedavi uzun müddet krem tedavisi uygulamış kortizon direnci gelişmiş ve bu tedaviden sıkılmış hastalara bir alternatif sunmakta ve uzun müddet remisyon(hastalığın yinelamamasına) niye olmaktadır.
· Lazer tedavileri :
Bu cins tedavilerde morötesi ışığın ağırlaştırıldığı excimer lazerler yahut sedefi besleyen damarları yakan lazerler kullanılmaktadır. Öteki tedavilere bakılırsa biraz daha uzun mühlet sedefsiz vakit sunsalar da tedavi maliyetleri çok yüksektir.
· Hap ve iğne halinde tedaviler ( Sistemik tedaviler )
Kuşkusuz bizden her hastamızın isteği sedef için hap yahut iğne biçiminde bir ilaç önermemizdir. Zira krem tedavilerini uygulamak zordur bilhassa fazlaca yaygın sedef hastalığında aslına bakarsanız mümkün değildir. Ancak sedef için şu ana kadar yan tesirleri yavaşça olan bir hap yahut iğne piyasaya sürülmemiştir. Biz aşağıda bu hastalık için en sık kullanılan tedavileri listeleyeceğiz. Unutmayın ki sedef hastalığının tedavisi her hastamızda değişkendir. Tedaviyi seçerkenki isteğimiz en az yan tesirle hastamıza en çok faydayı sağlamaktır.
· Metotrexat :
Bu ilaç kanser tedavisinde de kullanılan bir ilaç olup birden fazla hastamız bu niçinle birinci planda ilacı kullanırken çekinmektedir. Ama yeni deri altından uygulanabilen iğne halinde formlarının da çıkmasıyla ilaç genelde hastalarımız tarafınca hayli rahat bir biçimde kullanılmaktadır. Kullanım formu genelde haftada bir yahut 2 seferdir ve dozu hastanın kilosuna ve sedefin yaygınlığına nazaran hesaplanır. İlacın hap halinde kullanılmasıyla çoğunlukla mide ve sindirim sistemi yan tesirleri oluşabilir. Yeni deri altı uygulanan iğne formuyla haftada bir kullanım ile bu yan tesir de ortadan kalkmıştır. Metotrexat sedef hastalığında yanlış çalışan bağışıklık sistemi hücrelerini azaltarak tesirini gösterir. Aylarca dermatolog denetiminde rahatlıkla kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken dermatoloğunuz tarafınca önerilen analizleri tertipli yaptırmanızdır. Bunun haricinde sıhhat işçileri ve yakınlarında tüberküloz(verem hastalığı) bulunanlar dikkatle takip edilmelidir. Metotrexat kullanan hastalar etraflarında gribe yakalananlar bulunduğunda kendilerini muhafazalı, halsizlik öksürük üzere şikayetler ortaya çıktığında ateşin yükselmesini beklemeden tabiplerine danışmalıdırlar. Metotrexat sıradan bir enfeksiyonun bulgularını gizleyerek hastalığın artmasına niye olabilir. Uzun devirde kullanımlarda karaciğer üzerine yan tesirler oluşturabileceğinden hekiminiz birtakım durumlarda karaciğer biyopsisi isteyebilmektedir. Metotrexatı kullanırken öteki ilaçlar kullanacağınız vakit hekiminize danışmalısınız. İlacın tesiri çoklukla 1 ay içersinde ortaya çıkar ve yeni uygulanan dozlarla birlikte devam eder.
· Acitretin ( Neotigason ) :
Acitretin çeşidi ilaçlar A vitaminin değiştirilmesiyle elde edilmektedir. Hap biçiminde kullanılan ilaçlardır. Dozu ve kullanım mühleti kilonuza ve sedefinizin yüküne göre hesaplanır. Bu ilaçlar cildi soyarak ve cildin yenilenme müddetini ayarlayarak sedefi düzeltirler. Bu niçinle neredeyse bu ilacı kullanan her hastada gördüğümüz yan tesiri dudakta kuruma ve çatlama yapmasıdır. birebir vakitte eller ve ayakların cildinde soyulma incelme ve tüm bedende yavaşça kuruluk yapabilmektedir. Tırnak değişiklikleri ve saç dökülmesi sık görülen yan etkilerdendir. Yüz cildi de kuruduğu ve hassas bir hale geldiği için kesinlikle bilhassa yazın yüksek müdafaa faktörlü güneş esirgeyici kullanılmalıdır. İlacın kullanması sırasında oluşan göz kuruluğu lens kullanan hastalarda sorun oluşturacağı için lens kullanması önerilmez. Acitretin kan yağlarınızı yükseltebilir ve karaciğer işlevlerinde yükselmeye niye olabilir. Bu niçinle aralıklarla hekiminiz sizden birtakım analizler isteyecektir. Acitretin uzun vadede inançla kullanılabilen bir ilaçtır. Acitretin’in en değerli yan tesiri rahimdeki bebek üzerinedir. Acitretin kullanan bayanlarda hamilelik oluşursa devasa yükseklikte oranda sakat bebek doğurma riskleri vardır. Bu niçinle ilaç kullanılırken ve bıraktıktan 2 sene daha sonrasına kadar bayanların çocuk sahibi olması önerilmez. beraberinde emziremezler. İlacın bu yan tesiri niçiniyle verecekleri kan gebe bir bayana gidebileceği için bay bayan acitretin kullanan tüm hastaların kan vermeleri sakıncalıdır. İlaç başlandıktan daha sonra tam tesirini 1-2 ay içersinde göstermeye başlar.
· Siklosporin :
Kapsül biçiminde alınan bu tedavi sedefin oluşmasında tesirli bağışıklık sistemi hücrelerini baskılayarak sedefi düzeltir. Siklosporin organ nakledilen hastalarda organın beden tarafınca reddini engelleyen bir ilaçtır. İlacın uzun vadede böbrekler ve kanda bulunan kimi elementler üzerine yan tesirleri olabileceği için ilacı kullanırken tertipli analizler yapılmalıdır. Siklosporin yaklaşık 1-2 ay içersinde sedef üzerine düzgünleştirici tesirini gösterir.
· Biyolojik tedaviler :
Sedef tedavisinde son olarak piyasaya verilen ilaçlardır. Sedefin oluşma sebebi üzerine tesir göstermekle birlikte kimileri oluşturdukları önemli yan tesirler niçiniyle piyasadan çekilmişlerdir. İğne halinde uygulanan tedavilerdir. İlacın cinsine göre haftada bir yahut 2 haftada bir formunda uygulanabilirler. Metotrexat’a benzeri biçimde bağışıklık sistemini baskılarlar bu niçinle kullanan hastalar kendilerini enfeksiyonlara karşı korumalıdır. Başka sistemik tedavilerde olduğu üzere muhakkak aralıklarla analizlerle denetimler yapılmalıdır. Biyolojik tedaviler ülkemizde eğitim araştırma hastaneleri yahut üniversite hastaneleri tarafınca düzenlenen sıhhat raporlarıyla SGK (SSK,Bağkur ve Yeşilkart) tarafınca karşılanmaktadır. Genelde pek yeni olan bu tedavileri daha evvel birtakım ilaçları kullanan ve yarar görmeyen hastalarımızda kullanmaktayız.
· İklim tedavileri ( Balıklı göl, Lut gölü ve diğerleri)
Sivas’ta bulunan balıklı göl ve öteki bölgeler kuşkusuz hastalarımızın bize en sık sordukları tedavilerin başında yer alır. Balıklı göldeki balıkların hikmeti aslında sedef kabuklarını yiyerek yaranın kalınlığını azaltmaktır. Sedef yaraları incelen hasta açık havuzlarda güneşlenir ve aslında bizim hastane kaidelerinde yaptığımız ışık tedavisini doğal koşullarla uygulamış olur. Güneş ışığındaki mor ötesi ışık zayıf bir ışıktır ancak balıkların incelttiği yaraya rahatlıkla nüfuz eder. Biz de fototerapi öncesi kalın yaraları olan hastalarımıza kabuk soyucular verip bu etkiyi sağlıyoruz. Ama balıklı gölün en değerli tesiri kuşkusuz psikoloji üzerinedir. Dünyasında tek ve yalnız olduğunu düşünen hastamız burada pek epeyce sedef hastasıyla karşılaşır, dertleşir, hayatını paylaşır. Kendinden daha berbat durumdaki hastaları görüp haline şükreder. Sıhhat Bakanlığımız kaplıca tedavisi olarak gördüğü bu tedaviyi sıhhat raporu çıkartılması şartıyla makul bir yüzde ile karşılamaktadır. Natürel negatif olarak bahsedilen husus hijyendir. Kalabalık havuzlarda teorik olarak yaraları ısıran balıklar hastalar içinde hastalık taşıyabilirler. Teorik olarak bu risk var ise da bilimsel bir yayınla ispatlanmamıştır. Lut gölü İsrail’de yer alan bir göl olup atmosferinde mor ötesi ışık ağırdır bu türlü sedef yaralarına yararı olmaktadır. Yani iklim tedavilerinde yararı dokunan ögeleri biz aslına bakarsanız hastane kaidelerinde sağlayabilmekteyiz.
Hekiminiz size uygun tedaviyi nasıl seçer ?
Sedefin yaygınlığı, yaşınız , Neotigason üzere tedavilerde hamilelik durumu niçiniyle cinsiyetiniz ve sedefinizin tedavilere direnci büyük rol oynamaktadır. Çoklukla biz hastanemizde hudutlu bölgelerdeki sedef için mikrofototerapi ve merhem tedavisi daha yaygın sedef için ise hap ve iğne tedavileri uygulamaktayız. Uzun periyodik, kullanılan merhemlere direnç kazanmış sedefte de sistemik tedaviler kullanılabilmektedir.
Sedef tedavisinda altın kural : Takiplere gelmektir
Sedefin her hastada nasıl ilerleyeceği bir bilinmezdir. Bu niçinle biz hastalarımıza gerekli tedavileri önerdikten daha sonra onları denetime çağırırız. Verilen ilaçlar birinci planda sedefi düzeltmeyebilir. Bunu gördüğümüzde ilaç değişikliği yapar ve sedef yaralarını düzeltmeye bir adım daha yaklaşırız. Bu niçinle hastalarımızın takiplerine kesinlikle gelmeleri lazımdır.
Sedef ve Psikoloji
Sedef hassas ve fikirli bireylerin hastalığıdır. Genelde ince fikirli, hissettiklerini dışarı yansıtmayan, günlük hayatta makul mevzuları kendine kaygı edinip uykularını kaçıran bireylerde sedef ağır seyreder ve sık yenidenlar. Çözülemeyen sıkıntılarda başvurulması gereken bir psikolog yahut acil bir tatil tahminen de en güzel reçete olabilir. bir daha de bu çeşit fikir yapısına sahip hastalarımız için en güzel teklif biraz daha “vurdumduymaz” olmalarıdır.
Sedeflilere Ulaşın & Paylaşın
Meselelerinizin ve hastalığınızın üstesinden gelmenin en düzgün yolu hayatınızı öbür sedeflilerle paylaşmaktır. Yalnizdegilim.com sitesindeki ve doktorsitesi.com’da yer alan sedef forumlarına üye olmayı ihmal etmeyin.
Sedef hastalığı kalıcı yani yenidenlayan bir deri hastalığıdır. Amerika’da 7.5 milyon bireyde sedef olduğu bilinmekte bu sayının da Türkiye’de nüfusun yüzde 1’ne yakın olduğu kestirim edilmektedir.
Sedef hastalığı niye oluşur ?
Sedefin sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte yeni yapılan bilimsel araştırmalarla sonuca giderek daha fazla yaklaşmakta ve biyolojik tedaviler ismini verdiğimiz evvelki sedef ilaçlarına göre büsbütün değişik düzeneklerle tesirini gösteren ilaçlarla bilhassa ağır sedefleri ve sedef romatizmasını daha tesirli ve yan etkisiz olarak tedavi edebilmekteyiz.
Sedef bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sistemimizde vazifeli T lenfositlerin sedef hastalığının oluşmasında kıymetli rolü vardır. Bilhassa diğer hastalıklar niçiniyle yapılan kemik iliği nakillerinden daha sonra sedefin büsbütün düzelmesi bunu doğrulamaktadır.
Deride bir hasar oluştuğunda yahut bir mikrop yerleştiğinde deri hücrelerinin bunu tamir etmek için daha fazla çoğalması gerekir. Maksat daha kısa müddette yarayı onarmak için hücreleri çoğalmaya teşvik etmektir. Ancak sedef hastalarında bağışıklık sisteminin T lenfositi ismi verilen bu hücrelerin ayarı bozulmuştur ve olağanda de herşey yolundayken deri hücrelerini arttırıcı unsurlar salgılamaya başlarlar.
Bunun kararında makul bölgelerde süratle çoğalan deri hücrelerinin de işlevleri bozulur ve tam olarak olgunlaşmadan artış gösterirler. Ortalarındaki ilişkiyi tam sağlayamaz ve kuruyup dökülen katmanlar oluştururlar.
Sedefin karaciğerden kaynaklanan bir hastalık olduğu inanışı hakikat değildir. Yenilen yiyeceklerle de bir alakası yoktur.
Sedefin genetiği ve kalıtımı (Çocuklarımda da sedef ortaya çıkar mı?)
Sedef hastalarının 1/3’ünün ailelerinde sedef hastalığı mevcuttur. Tek yumurta ikizlerinde çift yumurta ikizlerine bakılırsa epeyce daha sık sedef görülmektedir (Tek yumurta ikizleri : %71, çift yumurta ikizleri :%28)
Sedefle ilgili olduğu bilinen gen PSORS1 olup MHC ismini verdiğimiz bağışıklık sisteminin çalışmasını düzenleyen gen bölgesinde yer almaktadır. hem de diğer PSORS genleri de tanımlanmıştır.
Bu genleri tanımlamanın tek yolu sedef hastalarından alınan kanın tahlil edilmesidir. Ne kadar epey sedef hastası bu bahis açısından araştırılırsa hastalığın kesin sebebine o kadar süratli ulaşılabilir. Hatta Ulusal Amerikan Sedef Derneği bu niçinle bir biobank oluşturmuştur.
Sedef kalıtsal bir hastalık değildir. Sedefli ailelerin çocuklarında sedefe yakalanma oranı olağan ailenin çocuklarına nazaran %1-2 oranında artmış bulunmasına karşın bu sedefe kesin yakalanacakları manasına gelmemektedir.
Sedefi arttıran niçinler
Sedef bağışıklık sistemi ile ilgili bir hastalık olduğu için bilhassa kimi enfeksiyonlar ve ilaçlar sedefi arttırabilmektedir. bununla birlikte ruhsal stress ve iklim değişiklikleri de sedefi etkilemektedir.
Ruhsal Stress
Yapılan çalışmalar bilhassa önemli hayat değişimlerinde sedefin değişiklik gösterdiği saptanmıştır. Yeni yapılan kimi araştırmalarda stress ile birlikte bedende bağışıklık sistemini tetikleme özelliği olan birtakım unsurların kanda arttığı belirlenmiştir.
Bakteri ve virüs enfeksiyonları
Bilhassa çocuklarda streptokok isminde boğazda yerleşen bakteri enfeksiyonlarında sedefin alevlendiği bilinmektedir. Bu niçinle daima bademcik iltihabı geçiren hastaların tam bir tedavi görmeleri gerekmektedir. çoğunlukla dermatologlar bireyde bir şikayet olmasa bile boğazdan pamuklu bir çubuk sayesinde kültür alıp antibiyogram testi isterler. Bunlar dışında bedende daima bir enfeksiyon kaynağının bulunduğu hastalıkların (mesela çürük diş) tedavisi kuraldır.
İklim
Sedef güneşli iklimlerde azalır ve bilhassa kışın artış gösterir. bir daha düşük rakımlı bölgelerde sedef hastalığı daha az görülmektedir. Kuru iklimlerde nem az olduğu için hastalar kabuklanan bölgelerinde daha fazla kaşıntı hisseder. Bu niçinle sedef hastaları nemli iklimi olan bölgelerde daha rahat edebilir. bir daha kışın kalorifer ve sobaların tesiriyle hava kurur ve kabuklanmalarda kaşıntı artar. Sedef hastaları kışın bol nemlendirici kullanmalıdır.
İlaçlar
Sedefi Arttıran İlaçlar :
l Antimalaryal ilaçlar (Sıtma ve romatizma tedavisi) : chloroquine – Klorokin
l Lityum (Psikiyatrik hastalıkların tedavisi)
l Propanolol (Tansiyon ve kalp – damar hastalıklarının tedavisi)
l Anti – enflamatuar (NSAID) ilaçlar : Sedefi arttırdıkları düşünülse de ağrı kesicilerin sedef üzerine tesirlerinin epey az olduğu görülmüştür bu niçinle sedef hastalarında kısıtlanmamaktadırlar.
Sigara ve alkolün sedefi arttırdığını gösteren bilimsel araştırmalar bulunmaktadır.
Köbner fenomeni :
Sedefsiz cildin faydalanması bu bölgede yeni sedef lezyonlarının oluşmasına niye olabilir. Bu duruma Köbner fenomeni ismi verilir. Güneş yanığı ve kesikler bu duruma yol açabilir. Güneş sedef için fazlaca güzel olsa da uzun müddet yakıcak derecede güneşlenmekten kaçınılmalıdır. Sedef hastaları muhakkak kalıcı dövme yaptırmamalıdır zira dövme yapılan yerlerde de sedef ortaya çıkabilir. Sedef yaralarında ağır kaşıntı etraf deride de Köbner fenomeni tesiriyle yeni sedef yaralarının oluşmasına yol açabilir bu niçinle tedavi edilmelidir. Ayrıyeten birçok sedef hastası kabuklarla oynayıp koparır. Bu durum da bir daha tıpkı soruna niye olabilir.
Sedefin Tedavisi
Sedefin yaraları tedavi edilebilmektedir. Fakat yaraların yinelanmasını şu anda tedavi edecek bir prosedür dünyada mevcut değildir. Sedef tedavisinde kullanılan biçimlerini birkaç kategoride toplayabiliriz :
· Merhem tedavileri :
Merhemler de içlerinde bulunan unsurlara bakılırsa birkaç kümeye ayrılır. Merhemleri bilhassa bedenin tümünü kaplamayan sonlu sedefte kullanıyoruz.
· Kortizon içeren merhemler :
Bilhassa kortizon ibaresini içerdikleri için hastalarımız içinde epeyce korkularak kullanılan lakin yan tesirleri abartılan ilaçlardır. Kortizon içeren ilaçların tedavisi kısa müddet içersinde başlar. Kızarıklığı geçirmekte çok etkilidirler ve ağır kabuklu olmayan sedef yaralarını kısa müddet içersinde toparlarlar. Lakin dermatolog nezaretinde kullanılmaları gerekmektedir. Zira sedef kortizona direnç sağlar ve uzun mühlet kullanıldığında birinci başta gösterdiği güzelleştirici etkiyi göstermez. Bu niçinle ilaçlarınızın dermatoloğunuz tarafınca aralıklarla değiştirilmesi gerekir. Kortizonlar eşit tesirde değildir. Birtakım kortizonlu merhemler başkalarına nazaran daha kısa müddette kuvvetli tedavi edici tesir gösterir lakin uzun müddet denetimsiz kullanıldıklarında daha sık cilt incelmesi, ciltte damarlanma üzere yan tesirlere niye olurlar.
Kortizonlu ilaçlar dermatoloğunuz tarafınca tertipli olarak denetim edildiğinde tedaviler içinde en kısa müddette tesir gösteren ve sedefi denetim altına alan ilaçlardır. Hekim kontrolünde kullanıldıklarında yan tesire yol açmazlar
kuvvetli kortizon içeren merhemler uzun müddet hekim kontrolünde olmadan ve yaygın sedefte kullanıldıklarında ciltten emilir ve kilo alma, kemik erimesi üzere kortizon tedavisine bağlı yan tesirlere yol açabilirler.
· Nemlendiriciler :
Sedef tedavisinin en değerli ögelerindendir. Sedefteki kabuklanma kaşıntı yapar ve katman oluşturarak öteki kremlerin sedef yaralarına ulaşmasını maniler. Nemlendiriciler kabuklanmayı azaltır ve sedefteki kaşıntı hissini pürüzler. Nemlendiricilerin hiç bir yan tesiri yoktur. Rahatlıkla uzun vadeli kullanılabilirler. Nemlendiricilerin en sıradan ve ucuz olanı kuşkusuz vazelindir.
· Kalsipotriyol :
Kabuklanmayla seyretmeyen sedef yaralarında daha tesirlidir. Bilhassa sedefin güzelleştiği devirlerde düzgünlük halini devam ettirmek için kullanabiliyoruz. Bedene sürülecek ölçüsü sonludur bu niçinle yaygın sedef yaralarında kullanılmaz. Kasık ve koltukaltı, cinsel bölge üzere hassas ciltli kısımlarda kullanılmaz.
· Katran türevleri :
Katran türevi ilaçlar cilt hücrelerinin artmasını baskılayarak sedefi düzeltirler. Kömürden ve bitkilerden elde edilen tipleri vardır. Kömürden elde edilenlerin uzun mühlet tabip denetimi haricinde kullanılmasının kimi kanser cinslerini arttıracağını belirten bilimsel yayınlar mevcuttur. Bu yan tesire bitkisel kökenli katranlarda (Ardıç katranı gibi) rastlanmasa da bir daha tabip denetiminde kullanılmaları hayli kıymetlidir. Kullanılırken bilhassa kokuları ve cildi boyamaları sorun çıkartır. Yeni ilaçlarda bu özellikleri azaltılmaya çalışılmıştır. Koltuk altı kasık genital bölge üzere cildin ince olduğu yerlerde tahrişe niye olduklarından kullanılmazlar.
Katranlar bitkilerle sedefi tedavi ettiklerini tez edenlerin en önemli kullandığı ilaçlardandır. Birden fazla hasta yukardaki mevzularla uyarılmadığından tedavinin yanılgılı biçimde yaptığı kuru kızarık soyulan cildi olağan zanneder ve kalıcı sonuç alacağını düşünerek bu yan tesirlere katlanır.
· Antralin :
Farklı bir biçimde tesir eden bu ilacın özelliği ciltte makul bir süre bırakılarak tedavinin düzenlenmesidir. Ciltte boyama yapabilir yahut hasta kazara ilacı uzun müddet cildinde tutarsa kızarma, yanma üzere yanık gibisi yan tesirler oluşur. Lakin bilhassa tedaviye direnç gösteren sedef yaralarında tesirlidir. Tedavinin vakit içindeması hayli değerli olduğundan kesinlikle dermatolog denetiminde kullanılmalıdır. Cildin ince olduğu koltuk altı, kasık ve genital bölge üzere yerlerde kullanılmaz.
· Pimekrolimus ve Takrolimus :
Yeni ortaya çıkan bu ilaçlar kortizon içermediklerinden uzun müddetli olarak sedef tedavisinde kullanılabilmektedir. Bilhassa yüz, göz kapakları üzere cildin ince olduğu bölgelerde rahatlıkla uzun müddet kullanılabilirler. Bebeklerde uzun müddetli yaygın olarak kullanılmasıyla birkaç hastada kan kanseri geliştiğinden kesinlikle hekiminizin denetiminde kullanmalısınız.
· Işık Tedavileri ( Fototerapi : PUVA, Dar Bant UVB, Mikrofototerapi, Hedeflenmiş Fototerapi ve Lazer ) :
Işık tedavisi yani fototerapi güneşin sedef üstündeki güzelleştirici tesirini kopyalayıp özel aygıtlarla uygulamak temeline dayanır. Morötesi ışık sedefin üzerine tesirli olan ve güneşte bulunan ışık cinsidir. UVA birinci bulunan ışık cinsidir, UVB ve Dar Bant UVB daha sonradan bulunmuştur ve UVA tedavisine nazaran yan tesirleri daha azdır. Işık tedavisinde her hastamızın korktuğu yan tesir cilt kanseri gelişimidir. halbukiki Hacettepe Tıp Fakültesinde yakın vakitte yapılan bir araştırma kararında bu merkezde tedavi nazarann sedef hastalarında cilt kanserine tedavi mühletince rastlanmamış yalnızca zararsız güneş lekeleri gelişmiştir.
süratle gelişen teknolojinin ilerlemesiyle fiberoptik sistemlerle morötesi ışığın yalnızca sedef yaralarının üzerine verilmesi mümkün olmuştur (Mikrofototerapi, Hedeflenmiş Fototerapi ) bu türlü tüm cilt ışık almadan yalnızca sorunlu bölge tedavi edilebilmektedir. Lazerler ise öteki tedavilere bakılırsa biraz daha tesirli olmaktadır ama uygulama sarfiyatları epeyce fazladır.
Işık tedavileri kabin, el – ayak üniteleri, saç tedavi ünitesi ve hedeflenmiş (mikrofototerapi ) fototerapi formunda uygulanabilir.
· PUVA :
Fototerapilerin birinci kullanıma gireni olan PUVA tedavisi çoğunlukla kabin formunda uygulanan bir tedavidir. Solaryuma benzeyen bir kabinin içersine hasta alınır ve kabin kapatılarak içerdeki floresan lambalarla hastaya makul bir süre morötesi A ışığı verilir. PUVA tedavisinde morötesi A ışığının sedef yaraları tarafınca daha uygun bir biçimde emilmesi için hastaya hap biçiminde bir ilaç verilir yahut yaralara özel bir ilaç uygulanır. Hap biçiminde uygulanan ilaç daha sonrası tedaviden çıktıktan daha sonra hasta güneş gözlüğü ve şapka kullanarak bunlar dışında güneş esirgeyici sürerek dışarı çıkmalıdır. İlaçların tesiri belli bir süre daha sonra bitecektir.
Tedavi haftada 2 yahut 3 defa uygulanır. Genelde 20 seans ile tedaviye başlanır ve hastanın tedaviye karşılığına göre fototerapiye devam edilir. Yan tesirleri öteki ışık tedavilerine bakılırsa daha fazla olsa da başarılı olan olaylarda sedefin ortaya çıkmasını uzun mühlet baskılar.
· UVB – Dar Bant UVB Tedavisi :
Bu tedavi de PUVA’ya emsal biçimde uygulanır ama floresanlar farklı olduğundan ürettikleri ışık da farklı olur. Bu çeşit tedavide öncesinden hap almak yahut cilde bir ilacın sürülmesine gerek yoktur.
· Hedeflenmiş fototerapi, Mikrofototerapi :
Türkiye’de yeni uygulanan bu fototerapi sisteminde operatör aygıtın özel başlığıyla direkt sorunlu cilt bölgelerine ışığı verebilmektedir. Daha kısa müddette ağır ışık verilebilmektedir bu türlü ve bilhassa hudutlu bölgedeki sedefte haftada 2-3 defa uygulama ile ilaç sürmeden güzelleşme mümkün olmaktadır. Sedefin tedavi daha sonrası sessiz kalma mühleti 2-3 aydan başlamaktadır. Bu tedavinin avantajı hastada yaygın sedef bulunmasa dahi fototerapinin uygulanabilmesidir. Kalp hastaları ve kabine giremeyen hastalarda da bu tedavi rahatlıkla uygulanabilmektedir. Bu tedavi uzun müddet krem tedavisi uygulamış kortizon direnci gelişmiş ve bu tedaviden sıkılmış hastalara bir alternatif sunmakta ve uzun müddet remisyon(hastalığın yinelamamasına) niye olmaktadır.
· Lazer tedavileri :
Bu cins tedavilerde morötesi ışığın ağırlaştırıldığı excimer lazerler yahut sedefi besleyen damarları yakan lazerler kullanılmaktadır. Öteki tedavilere bakılırsa biraz daha uzun mühlet sedefsiz vakit sunsalar da tedavi maliyetleri çok yüksektir.
· Hap ve iğne halinde tedaviler ( Sistemik tedaviler )
Kuşkusuz bizden her hastamızın isteği sedef için hap yahut iğne biçiminde bir ilaç önermemizdir. Zira krem tedavilerini uygulamak zordur bilhassa fazlaca yaygın sedef hastalığında aslına bakarsanız mümkün değildir. Ancak sedef için şu ana kadar yan tesirleri yavaşça olan bir hap yahut iğne piyasaya sürülmemiştir. Biz aşağıda bu hastalık için en sık kullanılan tedavileri listeleyeceğiz. Unutmayın ki sedef hastalığının tedavisi her hastamızda değişkendir. Tedaviyi seçerkenki isteğimiz en az yan tesirle hastamıza en çok faydayı sağlamaktır.
· Metotrexat :
Bu ilaç kanser tedavisinde de kullanılan bir ilaç olup birden fazla hastamız bu niçinle birinci planda ilacı kullanırken çekinmektedir. Ama yeni deri altından uygulanabilen iğne halinde formlarının da çıkmasıyla ilaç genelde hastalarımız tarafınca hayli rahat bir biçimde kullanılmaktadır. Kullanım formu genelde haftada bir yahut 2 seferdir ve dozu hastanın kilosuna ve sedefin yaygınlığına nazaran hesaplanır. İlacın hap halinde kullanılmasıyla çoğunlukla mide ve sindirim sistemi yan tesirleri oluşabilir. Yeni deri altı uygulanan iğne formuyla haftada bir kullanım ile bu yan tesir de ortadan kalkmıştır. Metotrexat sedef hastalığında yanlış çalışan bağışıklık sistemi hücrelerini azaltarak tesirini gösterir. Aylarca dermatolog denetiminde rahatlıkla kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken dermatoloğunuz tarafınca önerilen analizleri tertipli yaptırmanızdır. Bunun haricinde sıhhat işçileri ve yakınlarında tüberküloz(verem hastalığı) bulunanlar dikkatle takip edilmelidir. Metotrexat kullanan hastalar etraflarında gribe yakalananlar bulunduğunda kendilerini muhafazalı, halsizlik öksürük üzere şikayetler ortaya çıktığında ateşin yükselmesini beklemeden tabiplerine danışmalıdırlar. Metotrexat sıradan bir enfeksiyonun bulgularını gizleyerek hastalığın artmasına niye olabilir. Uzun devirde kullanımlarda karaciğer üzerine yan tesirler oluşturabileceğinden hekiminiz birtakım durumlarda karaciğer biyopsisi isteyebilmektedir. Metotrexatı kullanırken öteki ilaçlar kullanacağınız vakit hekiminize danışmalısınız. İlacın tesiri çoklukla 1 ay içersinde ortaya çıkar ve yeni uygulanan dozlarla birlikte devam eder.
· Acitretin ( Neotigason ) :
Acitretin çeşidi ilaçlar A vitaminin değiştirilmesiyle elde edilmektedir. Hap biçiminde kullanılan ilaçlardır. Dozu ve kullanım mühleti kilonuza ve sedefinizin yüküne göre hesaplanır. Bu ilaçlar cildi soyarak ve cildin yenilenme müddetini ayarlayarak sedefi düzeltirler. Bu niçinle neredeyse bu ilacı kullanan her hastada gördüğümüz yan tesiri dudakta kuruma ve çatlama yapmasıdır. birebir vakitte eller ve ayakların cildinde soyulma incelme ve tüm bedende yavaşça kuruluk yapabilmektedir. Tırnak değişiklikleri ve saç dökülmesi sık görülen yan etkilerdendir. Yüz cildi de kuruduğu ve hassas bir hale geldiği için kesinlikle bilhassa yazın yüksek müdafaa faktörlü güneş esirgeyici kullanılmalıdır. İlacın kullanması sırasında oluşan göz kuruluğu lens kullanan hastalarda sorun oluşturacağı için lens kullanması önerilmez. Acitretin kan yağlarınızı yükseltebilir ve karaciğer işlevlerinde yükselmeye niye olabilir. Bu niçinle aralıklarla hekiminiz sizden birtakım analizler isteyecektir. Acitretin uzun vadede inançla kullanılabilen bir ilaçtır. Acitretin’in en değerli yan tesiri rahimdeki bebek üzerinedir. Acitretin kullanan bayanlarda hamilelik oluşursa devasa yükseklikte oranda sakat bebek doğurma riskleri vardır. Bu niçinle ilaç kullanılırken ve bıraktıktan 2 sene daha sonrasına kadar bayanların çocuk sahibi olması önerilmez. beraberinde emziremezler. İlacın bu yan tesiri niçiniyle verecekleri kan gebe bir bayana gidebileceği için bay bayan acitretin kullanan tüm hastaların kan vermeleri sakıncalıdır. İlaç başlandıktan daha sonra tam tesirini 1-2 ay içersinde göstermeye başlar.
· Siklosporin :
Kapsül biçiminde alınan bu tedavi sedefin oluşmasında tesirli bağışıklık sistemi hücrelerini baskılayarak sedefi düzeltir. Siklosporin organ nakledilen hastalarda organın beden tarafınca reddini engelleyen bir ilaçtır. İlacın uzun vadede böbrekler ve kanda bulunan kimi elementler üzerine yan tesirleri olabileceği için ilacı kullanırken tertipli analizler yapılmalıdır. Siklosporin yaklaşık 1-2 ay içersinde sedef üzerine düzgünleştirici tesirini gösterir.
· Biyolojik tedaviler :
Sedef tedavisinde son olarak piyasaya verilen ilaçlardır. Sedefin oluşma sebebi üzerine tesir göstermekle birlikte kimileri oluşturdukları önemli yan tesirler niçiniyle piyasadan çekilmişlerdir. İğne halinde uygulanan tedavilerdir. İlacın cinsine göre haftada bir yahut 2 haftada bir formunda uygulanabilirler. Metotrexat’a benzeri biçimde bağışıklık sistemini baskılarlar bu niçinle kullanan hastalar kendilerini enfeksiyonlara karşı korumalıdır. Başka sistemik tedavilerde olduğu üzere muhakkak aralıklarla analizlerle denetimler yapılmalıdır. Biyolojik tedaviler ülkemizde eğitim araştırma hastaneleri yahut üniversite hastaneleri tarafınca düzenlenen sıhhat raporlarıyla SGK (SSK,Bağkur ve Yeşilkart) tarafınca karşılanmaktadır. Genelde pek yeni olan bu tedavileri daha evvel birtakım ilaçları kullanan ve yarar görmeyen hastalarımızda kullanmaktayız.
· İklim tedavileri ( Balıklı göl, Lut gölü ve diğerleri)
Sivas’ta bulunan balıklı göl ve öteki bölgeler kuşkusuz hastalarımızın bize en sık sordukları tedavilerin başında yer alır. Balıklı göldeki balıkların hikmeti aslında sedef kabuklarını yiyerek yaranın kalınlığını azaltmaktır. Sedef yaraları incelen hasta açık havuzlarda güneşlenir ve aslında bizim hastane kaidelerinde yaptığımız ışık tedavisini doğal koşullarla uygulamış olur. Güneş ışığındaki mor ötesi ışık zayıf bir ışıktır ancak balıkların incelttiği yaraya rahatlıkla nüfuz eder. Biz de fototerapi öncesi kalın yaraları olan hastalarımıza kabuk soyucular verip bu etkiyi sağlıyoruz. Ama balıklı gölün en değerli tesiri kuşkusuz psikoloji üzerinedir. Dünyasında tek ve yalnız olduğunu düşünen hastamız burada pek epeyce sedef hastasıyla karşılaşır, dertleşir, hayatını paylaşır. Kendinden daha berbat durumdaki hastaları görüp haline şükreder. Sıhhat Bakanlığımız kaplıca tedavisi olarak gördüğü bu tedaviyi sıhhat raporu çıkartılması şartıyla makul bir yüzde ile karşılamaktadır. Natürel negatif olarak bahsedilen husus hijyendir. Kalabalık havuzlarda teorik olarak yaraları ısıran balıklar hastalar içinde hastalık taşıyabilirler. Teorik olarak bu risk var ise da bilimsel bir yayınla ispatlanmamıştır. Lut gölü İsrail’de yer alan bir göl olup atmosferinde mor ötesi ışık ağırdır bu türlü sedef yaralarına yararı olmaktadır. Yani iklim tedavilerinde yararı dokunan ögeleri biz aslına bakarsanız hastane kaidelerinde sağlayabilmekteyiz.
Hekiminiz size uygun tedaviyi nasıl seçer ?
Sedefin yaygınlığı, yaşınız , Neotigason üzere tedavilerde hamilelik durumu niçiniyle cinsiyetiniz ve sedefinizin tedavilere direnci büyük rol oynamaktadır. Çoklukla biz hastanemizde hudutlu bölgelerdeki sedef için mikrofototerapi ve merhem tedavisi daha yaygın sedef için ise hap ve iğne tedavileri uygulamaktayız. Uzun periyodik, kullanılan merhemlere direnç kazanmış sedefte de sistemik tedaviler kullanılabilmektedir.
Sedef tedavisinda altın kural : Takiplere gelmektir
Sedefin her hastada nasıl ilerleyeceği bir bilinmezdir. Bu niçinle biz hastalarımıza gerekli tedavileri önerdikten daha sonra onları denetime çağırırız. Verilen ilaçlar birinci planda sedefi düzeltmeyebilir. Bunu gördüğümüzde ilaç değişikliği yapar ve sedef yaralarını düzeltmeye bir adım daha yaklaşırız. Bu niçinle hastalarımızın takiplerine kesinlikle gelmeleri lazımdır.
Sedef ve Psikoloji
Sedef hassas ve fikirli bireylerin hastalığıdır. Genelde ince fikirli, hissettiklerini dışarı yansıtmayan, günlük hayatta makul mevzuları kendine kaygı edinip uykularını kaçıran bireylerde sedef ağır seyreder ve sık yenidenlar. Çözülemeyen sıkıntılarda başvurulması gereken bir psikolog yahut acil bir tatil tahminen de en güzel reçete olabilir. bir daha de bu çeşit fikir yapısına sahip hastalarımız için en güzel teklif biraz daha “vurdumduymaz” olmalarıdır.
Sedeflilere Ulaşın & Paylaşın
Meselelerinizin ve hastalığınızın üstesinden gelmenin en düzgün yolu hayatınızı öbür sedeflilerle paylaşmaktır. Yalnizdegilim.com sitesindeki ve doktorsitesi.com’da yer alan sedef forumlarına üye olmayı ihmal etmeyin.