/ Kateryna_Kon, stock.adobe.com
Baltimore – Şiddetli bir viral hastalık nedeniyle hastaneye kaldırılan hastaların, ileriki yaşlarda bunamanın önemli nedenleri olan bir dizi nörodejeneratif hastalık geliştirme olasılığı daha yüksektir. Bu, sonuçları yayınlanan iki büyük kohort çalışmasının derin araştırma analizinden geldi. nöron (2023; DOI: 10.1016/j.neuron.2022.12.029). Alman uzmanlar sonuçları farklı değerlendiriyor.
Geçen yıl araştırmacılar, aktif hizmetleri sırasında Epstein-Barr virüsü (EBV) ile enfekte olan ABD askerlerinin daha sonra multipl skleroz geliştirme olasılığının diğerlerinden daha yüksek olduğunu gösterebildiler; Ortalama 7.5 yıl geçti. İçinde Bilim (2022; DOI: 10.1126/science.abj8222), uzmanlar tarafından EBV enfeksiyonunun otoimmün hastalığı tetikleyebileceği hipotezi için bugüne kadarki en kesin kanıt olarak kabul edildi.
Baltimore’daki ABD “Ulusal Yaşlanma Enstitüsü”nden Mike Nalls liderliğindeki bir ekip, bunu viral enfeksiyonlar ile müteakip beyin hastalıkları arasında daha fazla bağlantı aramak için bir fırsat olarak değerlendirdi. İlk kaynak FinnGen’di. Veritabanı, yaklaşık 26.000’i Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı veya amyotrofik lateral skleroz gibi dejeneratif beyin hastalıklarına sahip olan yaklaşık 300.000 Fin hakkında bilgi topladı.
Araştırmacılar, bu kişilerin daha önce ciddi bir viral enfeksiyon nedeniyle diğer insanlardan daha sık hastaneye kaldırılıp kaldırılmadığına baktı. 45 dernek buldular. Bunlar daha sonra yarım milyon Britanyalının yer aldığı UK Biobank’tan alınan verilerle kontrol edildi. Araştırmacılar 22 ilişkilendirmeyi doğrulayabildiler.
En güçlü ilişki viral ensefalit ve Alzheimer hastalığı arasında bulundu. Viral ensefalit çok nadir fakat hayatı tehdit eden bir beyin hastalığıdır. FinnGen’deki 406 hastanın 24’üne (%5,9) daha sonra Alzheimer hastalığı teşhisi kondu ve bu oran, genel popülasyondan önemli ölçüde daha yüksek.
Yaygın demans (nedeni bilinmeyen) 6 farklı viral hastalıkla ilişkilendirildi. Viral ensefalite ek olarak, bunlar viral siğiller, diğer viral hastalıklar, grip hastalıkları, pnömonili ağır grip vakaları ve viral pnömoni idi. Derneklerin çoğu (% 81), beyne periferik sinirler veya kan-beyin bariyeri yoluyla ulaşabilen virüsleri içeriyordu.
Derneklerin çoğu influenza için bulundu. Pnömoniye yol açan şiddetli influenza multipl skleroz dışındaki tüm nörodejeneratif hastalıklarla ilişkilendirilmiştir.
FinnGen verilerinin başka bir analizi, nörolojik hastalıkların genellikle viral hastalıktan nispeten erken bir tarihte ortaya çıktığını gösterdi. Bir yıl içinde 22 dernekten 16’sında durum böyleydi. Dernek daha sonra zayıfladı, ancak 6 ilişkilendirme viral hastalıktan 5 ila 15 yıl sonra hala anlamlıydı.
Uzmanlara göre, bu zamana bağımlılık, hastalığın nedeni olan viral enfeksiyonun aleyhine konuşuyor. Alzheimer hastalığında ve ayrıca Parkinson hastalığında, hastalığın başlangıcından ilk semptomlara kadar daha uzun latent dönemler varsayılır.
Berlin’deki Alman Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi’nde (DZNE) otoimmün ensefalopatiler üzerine bir çalışma grubuna başkanlık eden Harald Prüß, viral enfeksiyonların beyin hücrelerine zarar veren bir otoimmün reaksiyonu tetiklediğini ve böylece demansın gelişimini desteklediğini hayal edebiliyordu.
Bu tür fenomenler pnömoni ve ayrıca SARS-CoV-2 için tartışılacaktır. İspanyol gribinden sonraki ilk birkaç yılda birçok insanı etkileyen ensefalit lethargica, otoantikorlar tarafından da tetiklenmiş olabilir. Prüß için yayın nöron “çok iyi bir çalışma”.
Braunschweig’deki Helmholtz Enfeksiyon Araştırma Merkezi’nden (HZI) Martin Korte de viral enfeksiyonlar ile dejeneratif beyin hastalıkları arasında bir bağlantının mümkün olduğuna inanıyor. Araştırma ekibi, fare modellerinde bir grip enfeksiyonunun beyindeki bağışıklık sistemini harekete geçirebileceğini gösterebildi (Nörobilim Dergisi 2018; DOI: 10.1523/JNEUROSCI.1740-17.2018).
Korte, mikroglial hücrelerin daha sonra takip eden haftalar ve aylarda sinir hücrelerine zarar verebileceğine ve böylece nörodejeneratif hastalıkların gelişme riskini artırabileceğine inanıyor. Yayını elinde tutuyor nöron “iyi bir çalışma tasarımına sahip metodolojik olarak güçlü bir makale” için.
Berlin Charité’de kıdemli doktor olan nörolog Klemens Ruprecht şüpheci. Nedenselliğin mutlaka bir dernekten çıkarılamayacağına işaret ediyor. FinnGen’deki 45 ilişkilendirmeden yalnızca 22’sinin Birleşik Krallık Biobank’ta kopyalanabilmesi gerçeği, açıklanan ilişkilendirmelerden bazılarının yanlış pozitif ilişkilendirmeler olabileceğini gösterir.
Ruprecht ayrıca ters nedenselliğin mümkün olduğunu düşünüyor. Nörodejeneratif bir hastalığın hastayı ciddi viral enfeksiyonlara karşı daha duyarlı hale getirecek kadar zayıflattığı düşünülebilir. Ruprecht’e göre çalışmanın metodolojik sınırlamaları var ve “şu anda bu çalışmadan geniş kapsamlı sonuçlar çıkarmak için erken olacaktır”.
Muhtemel bir sonuç, örneğin yıllık influenzaya karşı yapılan aşıların nörodejeneratif bir hastalığa karşı koruma sağlaması olabilir. Erlangen Üniversite Hastanesi Viroloji Enstitüsü Müdürü Klaus Überla’ya göre, şu anda buna dair bir kanıt yok. Çalışma, “bu yönde daha fazla araştırma yapmak için önemli bir itici güç, ancak aşılama önerileri için doğrudan bir sonuç yok.” © rme/Haberler