Yazının başlığını Murat Çelik’in (1989) dördüncü şiir yapıtından esinlenerek çıkardık. Şiir seyahatine Varlık, Ücra, Diğerlerinin hayatı, Karayazı, Yasakmeyve, Yeniyazı üzere mecmualarda yayımlanan eserleriyle başlayan Çelik’in birinci kitabı, ‘İhtimal Cüce’ ismiyle 2013’te okurla buluşur. İki yıl ortadan daha sonra 2015’te ikinci kitabı, ‘Taşra Bitki Örtüsü ve Parseller’ yayımlanır. Onu, 2017’de yayımlanan üçüncü kitabı, ‘Planlı Yapılmadık’ izler.
Murat Çelik’in Natama şiir dizisinden çıkan dördüncü kitabı ise ‘Bir Şey Bitsin Bir Şey Başlamasa da Olur’ ismini taşıyor.
Şiiri şiir yapan özellikler içinde lisanının, kelamının, biçiminin, biçeminin çağrışımsallığı, yorumlanabilirliği birinci sıralarda yer alır. Bu niçinle öteki tiplerden iki kat ziyadesiyle şiir kitaplarının isimleri, kapağın altındaki metne dahil olur; birlikte okunur ve yorumlanır.
Çelik, evvelki kitaplarında olduğu üzere yeni kitabında da okuru çağrışım ve yorum alanına davetini, şiire mahsus formda, kitabın ismiyle başlatıyor. Öte yandan, ‘Bir şey bitsin bir şey başlamasa da olur’, aslında birinci okuyuşta şiirselliği düşük, bayağı ya da düz bir cümle olarak algılanıyor. Fakat algı, manası ya da anlamsızlığı kolay bir cümlede olduğu üzere bir okuyuşta tüketemiyor. Bilince, lisanın çengeli, lisanın şiire mahsus çengeli takılıp kalıyor. Sonuçta kolay bir cümle, kolay, düz olmaktan çıkıyor; çağrışım ve yorum alanında devinmeye başlıyor. Çelik okurunu kışkırtarak, yorumlama, çözümleme yelpazesini açmaya, manaya kapasitesini sınamaya yöneltiyor. Kitabın çağrışım ve yorumla şiirsel mana kazanan, bir bağlama oturan isminin, bizim için oluşturduğu birinci karşılığını özetlemek gerekirse şöyleki söz edebiliriz: “Her şey bitsin” bir yıkılma istemini dışavururken “Bir şey başlamasa da olur” gerçekleşen yıkımın enkazında, lakin altında değil, kalma isteğini yansıtıyor. Öte yandan kitabın ismi, büyük toplumsal dönüşümlerdilk evvelki son evreyi, vakitteki büyük kırılmalarla gerçekleşen geçişlerin öncesindeki alacakaranlığı da düşündürüyor. Toplumsal ihtilal süreçlerinin oluşumunu hazırlayan siyasal, toplumsal, kültürel, ekonomik kriz durumunu anlatmak için kullanılan hayli eski, fakat eskimeyen bir betimlemeyi “bitenin bitmediği başlayanın başlamadığı” tabirini de hatırlatıyor. Lakin sözdeki “bir” sıfatının da göz arkası edilmeden okumaya, çağrışıma, yoruma katılması gerektiğini düşünüyoruz. Zira o “bir”, “her” de olabilirdi. Ancak olmamış. “Her şey bitsin bir şey başlamasa da olur” cümlesinde dışavurulan köktencilikten ve nihilizmden kaçınıldığı da dikkati çekiyor.
Kitabın ismine ait öbür şeyler de söylenebilir. Fakat kelamı daha fazla uzatmadan kapağın altındaki metne geçelim istiyoruz.
Bir Şey Bitsin Bir Şey Başlamasa Da Olur, Murat Çelik, 106 syf., Natama Yayınları, 2021.
‘Bir Şey Bitsin Bir Şey Başlamasa da Olur’, üç ana kısımdan oluşuyor ancak üç farklı kitapçıktan oluşuyor da diyebiliriz. Birinci kısım başlığı “Belki, Oynamak”. Lakin bunu bu biçimde yazdığımızda eksik kalıyor. Zira başta, “Belki, Oynamak”ın öncesinde tırnak içine alınmış bir boşluk var. Birinci kısım başlığında tırnak içine alınmış boşluk “belki”deki belirsizlik kadar “oynamak”la da ilişkileniyor. Bir daha sonraki sayfada yer alan ve biraz daha büyük puntolarla yazılmış “ben hayatımı kaybederek kazanıyorum” dizesi kitabın isminden, ana kısım başlığından şiirlere geçişi sağlayan bir çeşit köprü ya da geçit üzere. İsmi geçen dizenin, ikinci okuyuşta “ben hayatımı yazarak kazanıyorum”, bir daha sonrakinde “ben ömrümü kaydederek kazanıyorum” ve gibisi formlarda çoğaltmaya elverişli yapısı da dikkati çekiyor.
Kitap yüz sekiz sayfa, lakin çabucak hemen birinci şiiri bile okumadan girilen şiirsel alan, kitabın hacminin sayfa sayısından daha fazla olduğunu düşündürüyor. Murat Çelik’in biçemi yan metinler oluşturmaya açık, bir daha okumalara yönelten üretken ve örtük bir oyun da içeriyor. Lakin kitabın biçimcil bir biçem kitabı olduğunu da kaydetmek gerekir. Artık şiirlere geçelim ve tespitlerimizi destekleyeceğini düşündüğümüz bir örnekle devam edelim. Alıntılayacağımız kısım “Fındıklı’da Deniz Görür Oturdum, Bu Masada Kaybedilir, Dedim” başlıklı şiirden:
sana olacakların gösterilmesi
önünde bir dev ekranın
geleceğin, öleceğin an
hiç yarım bırakılmamış
herkese biraz biraz bildiği
yaşmağı kalmış
beşerler ortasına karıştın
geldi buldu seni o peri
artık ne yapacaksın
ben tüm bunlar yüzünden
aksi giydim atletimi
görülmezse görülmesin
Krizin biçimi olur mu? Krizin biçimi de, biçemi de olur. İnsanın olduğu yerde biçim de, biçem de vardır zira. Çelik’in yıkan, kuran, arayan, bulan, kaybeden kederli, karamsar, ironik biçemi de; yapısökümcü, kes yapıştırı yırt yapıştıra kadar genişleten yapbozcu biçiminin de aslında krizle ilgili olduğunu düşünüyoruz. Neyin krizi mi? Başlığı anımsayalım: Şiirin krizi, krizin şiiri ve onun kararı olarak üretilen anti şiir… Bir şiir daha okuyalım. Kitabın “Arayüz- Romantik Ça” başlıklı ikinci kısmında yer alan “Evine Giremedim, Çünkü” başlıklı şiirden bir modül aktarıyoruz:
yalnızlığın işte kendi kendine söyleten
gülümseten duvar yanına gözlerimi diktim
durulur sandım içimde canlı, berrak tutuş
kabahatliysem aşka yanlış ayağımı düşürdüm
kabahatliysem aşkın da sahiliğine inandım
taşa kalp oymuşun meskenine giremedim zira
Çelik’in dördüncü kitabı sadece isminde değil, ortasındaki şiirlerle de kriz durumunu, o durumla ilgili en kritik anı kurguluyor ve vurguluyor. Ne öncesi, ne daha sonrası. Ortaya çıkması istenen, bize aktarılma gayretine girilen tamı tamına bir kaos anı. Murat Çelik, arzuladığı kaosun korosunu oluşturmuyor. O ana ait daha epey solo yapıyor diyebiliriz. Bir kaos solosu da denilebilir buna. Çelik, kaosu sırf talep etmiyor. Kaosu yaratıyor. Bu atmosferi bozmalar, yapmalar, yıkmalar, yırtmalar, parçalamalar, bir daha kurmalarla sağlıyor. Şiirleri okurken karşımızda konuşanın kaos personası olduğu izlenimine kapılmamız niçinsiz değil.
Kitaptan bir şiir daha aktarmak istiyoruz. Fakat evvel, kitabın ikinci ve üçüncü kısımlarından, bir bir dahaleme izlenimi edindiğimizi belirtelim. Bu kısımlarda, birinci kısımda yükselen dalganın biraz kırıldığını ve biçem denemeleri, biçim alıştırmaları, yapı bozma, bozulmuş yapıyı bir daha yapma temposunun düştüğünü, anti şiir için göze alınan riskin azaltıldığını, nasıl diyelim şairin cebinden harcadığını gözlemlediğimiz kaydedelim. “Dilboğa” başlıklı üçüncü kısmın birinci şiiri “Biri Bizi Öldürdü Artık Bizi Biri tekrar Öldürsün”den son iki betiği ve final dizesini alıntılıyoruz:
meşhurcusu usulücüsü olmayabilir insanın
kış kırığı yavagoz, suluk istersenir dermana
teşkilattan arkadaşlar aldım, sarsılmaz aldım
baraj yoluna gömük devrimci çocukların
annelerine kartsız çiçek attım, uygun bir katilin
yakalanmış, üzerine cürüm yıkılmış maktule
sinek ilacı, deterjan, konvansiyonel şiir aldım
sese belagat, perdeye renkli noktacıklar, vtmns
bej bir ejderha aldım, oyun konsolu, vidanjör
kesik başlı nedamet, geri geri ve burkulu ölçüm
önüme düşenlere, kendilerine az yetenlere
gazeteye ilan, taziye mahlesine pamuk aldım
biri bizi öldürdü artık bizi biri yeniden öldürsün
Anti şiir, şiir olmayan şiirdir. Şiirsel aşırılıktır. Ancak hem de şiirle çelişen şiirdir. Hatta çatışan şiirdir… Anti şiir için konvansiyonel şiirin sonlarının ortasında olmayan ve lakin düzyazının da kapsama alanında yer almayan biçimdir diyebiliriz. Anti şiirin, şiirle çelişkisi içerikte değil, daha fazlaca içeriğin transferinde ortaya çıkıyor üzere. Daha epey lisanın kullanmasında şiirle çatışıyor. Biçimsellikte çelişiyor. Anti şiir, bir öteki özelliği de biçemsel olarak alabildiğine şahsileşmişliği ve özgürleşmişliği içeriyor oluşu. Şiirsel aşırılığı, aşkınlığı, taşkınlığı deneyimliyor ve okurunu da bu tecrübeye ortak olmaya yöneltiyor.
Şunu da kaydetmek gerektiği kanısındayız. Anti şiir, şiirde milenyum daha sonrası ortaya çıkan yeni arayışlarla çağdaş Türkçe şiirde canlılığa ve devinime kavuşan somut, deher neysel, görsel stillerin açtığı geniş alanda ve imkânlarla gerçekleşiyor.
özetlemek gerekirse söyleyelim: hiç bir şeye karşı olmadan nasıl muhalif olunamayacaksa hiç bir şeye karşı çıkmadan da şiir yazmak mümkün değil. Anti şiiri, şiirin bugüne kadar taşıdığı konvansiyonel kalıplara, kurallara karşı çıkarak şiir yazma teşebbüsü olarak da açıklayabiliriz.
Şiire ait tarif yapılırken kullanılan son derece işlek bir deyiş vardır: Denir ki: Şiir, düzyazıyla anlatılamayanın anlatımıdır. Anti şiiri tanımlamak için bu kelamı değiştirerek şu biçimde de söyleyebiliriz: Anti şiir, konvansiyonel şiirin anlatamadığının anlatım biçimidir. Lakin bunun, bir daha de Todorov’un “Dizesiz Şiir” başlıklı yazısında kastettiği manada, çabucak hemen bir biçimin bir çeşide dönüşmüş olduğu manasına gelmediğini de dikkate almak gerekir.
Günümüz şiirinde konvansiyonel şiirin reddedildiği, anti şiir örneklerinin hem çoğaldığı tıpkı vakitte yaygınlaştığı gözlemleniyor. Yani, çabucak hemen şiir artık eskisi üzere yazılmıyor diyemeyiz ama… Gelecek anti şiirin mi olacak, yani çabucak hemen biçimsel bir teşebbüs olan anti şiir, bir çeşide dönüşebilecek mi sorusunu yöneltebiliriz. Lakin bu biçimde bir sorunun karşılığının, istenirse şiirin geçmişinde aranarak bulunabilmesi de mümkün. Örneğin Nâzım Hikmet’in teşebbüsü de, Garip de devrinde anti şiirdi.
Şiire karşı gelişen şiir, aslında şiirin hayatla bağının hâlâ sürdürdüğünün de delili sayılır.
Bu ortada şunu da söz etmeden geçmeyelim: Bir şey şiir üzereyse o şeydilk evvel orada şiir olduğu içindir. “Şiir üzere film” dediğimizde mesela, anlamalıyız ki orada daha evvel şiir vardır. özetlemek gerekirsesı şiir hâlâ geri çekilmediği, boşaltmadığı alanlarda varlığını sürdürüyor.
Murat Çelik ve onun üzere şiirde arayış ortasında olan yeni nesilden isimlerin teşebbüsünün bu istikametiyle de son derece değerli ve izlenmeye kıymet olduğunu düşünüyoruz.
Bilindiği üzere bir şiir hakkında okumadan verilen en âlâ karar, o şiiri okuduktan daha sonra verilen en berbat karardan daha berbattır. Şiiri seviyorsanız okuyunuz… Kaldı ki aslına bakarsan şiiri sevmeden nasıl yaşanır, yaşanır mı hakikaten?..
Murat Çelik’in Natama şiir dizisinden çıkan dördüncü kitabı ise ‘Bir Şey Bitsin Bir Şey Başlamasa da Olur’ ismini taşıyor.
Şiiri şiir yapan özellikler içinde lisanının, kelamının, biçiminin, biçeminin çağrışımsallığı, yorumlanabilirliği birinci sıralarda yer alır. Bu niçinle öteki tiplerden iki kat ziyadesiyle şiir kitaplarının isimleri, kapağın altındaki metne dahil olur; birlikte okunur ve yorumlanır.
Çelik, evvelki kitaplarında olduğu üzere yeni kitabında da okuru çağrışım ve yorum alanına davetini, şiire mahsus formda, kitabın ismiyle başlatıyor. Öte yandan, ‘Bir şey bitsin bir şey başlamasa da olur’, aslında birinci okuyuşta şiirselliği düşük, bayağı ya da düz bir cümle olarak algılanıyor. Fakat algı, manası ya da anlamsızlığı kolay bir cümlede olduğu üzere bir okuyuşta tüketemiyor. Bilince, lisanın çengeli, lisanın şiire mahsus çengeli takılıp kalıyor. Sonuçta kolay bir cümle, kolay, düz olmaktan çıkıyor; çağrışım ve yorum alanında devinmeye başlıyor. Çelik okurunu kışkırtarak, yorumlama, çözümleme yelpazesini açmaya, manaya kapasitesini sınamaya yöneltiyor. Kitabın çağrışım ve yorumla şiirsel mana kazanan, bir bağlama oturan isminin, bizim için oluşturduğu birinci karşılığını özetlemek gerekirse şöyleki söz edebiliriz: “Her şey bitsin” bir yıkılma istemini dışavururken “Bir şey başlamasa da olur” gerçekleşen yıkımın enkazında, lakin altında değil, kalma isteğini yansıtıyor. Öte yandan kitabın ismi, büyük toplumsal dönüşümlerdilk evvelki son evreyi, vakitteki büyük kırılmalarla gerçekleşen geçişlerin öncesindeki alacakaranlığı da düşündürüyor. Toplumsal ihtilal süreçlerinin oluşumunu hazırlayan siyasal, toplumsal, kültürel, ekonomik kriz durumunu anlatmak için kullanılan hayli eski, fakat eskimeyen bir betimlemeyi “bitenin bitmediği başlayanın başlamadığı” tabirini de hatırlatıyor. Lakin sözdeki “bir” sıfatının da göz arkası edilmeden okumaya, çağrışıma, yoruma katılması gerektiğini düşünüyoruz. Zira o “bir”, “her” de olabilirdi. Ancak olmamış. “Her şey bitsin bir şey başlamasa da olur” cümlesinde dışavurulan köktencilikten ve nihilizmden kaçınıldığı da dikkati çekiyor.
Kitabın ismine ait öbür şeyler de söylenebilir. Fakat kelamı daha fazla uzatmadan kapağın altındaki metne geçelim istiyoruz.
Bir Şey Bitsin Bir Şey Başlamasa Da Olur, Murat Çelik, 106 syf., Natama Yayınları, 2021.
‘Bir Şey Bitsin Bir Şey Başlamasa da Olur’, üç ana kısımdan oluşuyor ancak üç farklı kitapçıktan oluşuyor da diyebiliriz. Birinci kısım başlığı “Belki, Oynamak”. Lakin bunu bu biçimde yazdığımızda eksik kalıyor. Zira başta, “Belki, Oynamak”ın öncesinde tırnak içine alınmış bir boşluk var. Birinci kısım başlığında tırnak içine alınmış boşluk “belki”deki belirsizlik kadar “oynamak”la da ilişkileniyor. Bir daha sonraki sayfada yer alan ve biraz daha büyük puntolarla yazılmış “ben hayatımı kaybederek kazanıyorum” dizesi kitabın isminden, ana kısım başlığından şiirlere geçişi sağlayan bir çeşit köprü ya da geçit üzere. İsmi geçen dizenin, ikinci okuyuşta “ben hayatımı yazarak kazanıyorum”, bir daha sonrakinde “ben ömrümü kaydederek kazanıyorum” ve gibisi formlarda çoğaltmaya elverişli yapısı da dikkati çekiyor.
Kitap yüz sekiz sayfa, lakin çabucak hemen birinci şiiri bile okumadan girilen şiirsel alan, kitabın hacminin sayfa sayısından daha fazla olduğunu düşündürüyor. Murat Çelik’in biçemi yan metinler oluşturmaya açık, bir daha okumalara yönelten üretken ve örtük bir oyun da içeriyor. Lakin kitabın biçimcil bir biçem kitabı olduğunu da kaydetmek gerekir. Artık şiirlere geçelim ve tespitlerimizi destekleyeceğini düşündüğümüz bir örnekle devam edelim. Alıntılayacağımız kısım “Fındıklı’da Deniz Görür Oturdum, Bu Masada Kaybedilir, Dedim” başlıklı şiirden:
sana olacakların gösterilmesi
önünde bir dev ekranın
geleceğin, öleceğin an
hiç yarım bırakılmamış
herkese biraz biraz bildiği
yaşmağı kalmış
beşerler ortasına karıştın
geldi buldu seni o peri
artık ne yapacaksın
ben tüm bunlar yüzünden
aksi giydim atletimi
görülmezse görülmesin
Krizin biçimi olur mu? Krizin biçimi de, biçemi de olur. İnsanın olduğu yerde biçim de, biçem de vardır zira. Çelik’in yıkan, kuran, arayan, bulan, kaybeden kederli, karamsar, ironik biçemi de; yapısökümcü, kes yapıştırı yırt yapıştıra kadar genişleten yapbozcu biçiminin de aslında krizle ilgili olduğunu düşünüyoruz. Neyin krizi mi? Başlığı anımsayalım: Şiirin krizi, krizin şiiri ve onun kararı olarak üretilen anti şiir… Bir şiir daha okuyalım. Kitabın “Arayüz- Romantik Ça” başlıklı ikinci kısmında yer alan “Evine Giremedim, Çünkü” başlıklı şiirden bir modül aktarıyoruz:
yalnızlığın işte kendi kendine söyleten
gülümseten duvar yanına gözlerimi diktim
durulur sandım içimde canlı, berrak tutuş
kabahatliysem aşka yanlış ayağımı düşürdüm
kabahatliysem aşkın da sahiliğine inandım
taşa kalp oymuşun meskenine giremedim zira
Çelik’in dördüncü kitabı sadece isminde değil, ortasındaki şiirlerle de kriz durumunu, o durumla ilgili en kritik anı kurguluyor ve vurguluyor. Ne öncesi, ne daha sonrası. Ortaya çıkması istenen, bize aktarılma gayretine girilen tamı tamına bir kaos anı. Murat Çelik, arzuladığı kaosun korosunu oluşturmuyor. O ana ait daha epey solo yapıyor diyebiliriz. Bir kaos solosu da denilebilir buna. Çelik, kaosu sırf talep etmiyor. Kaosu yaratıyor. Bu atmosferi bozmalar, yapmalar, yıkmalar, yırtmalar, parçalamalar, bir daha kurmalarla sağlıyor. Şiirleri okurken karşımızda konuşanın kaos personası olduğu izlenimine kapılmamız niçinsiz değil.
Kitaptan bir şiir daha aktarmak istiyoruz. Fakat evvel, kitabın ikinci ve üçüncü kısımlarından, bir bir dahaleme izlenimi edindiğimizi belirtelim. Bu kısımlarda, birinci kısımda yükselen dalganın biraz kırıldığını ve biçem denemeleri, biçim alıştırmaları, yapı bozma, bozulmuş yapıyı bir daha yapma temposunun düştüğünü, anti şiir için göze alınan riskin azaltıldığını, nasıl diyelim şairin cebinden harcadığını gözlemlediğimiz kaydedelim. “Dilboğa” başlıklı üçüncü kısmın birinci şiiri “Biri Bizi Öldürdü Artık Bizi Biri tekrar Öldürsün”den son iki betiği ve final dizesini alıntılıyoruz:
meşhurcusu usulücüsü olmayabilir insanın
kış kırığı yavagoz, suluk istersenir dermana
teşkilattan arkadaşlar aldım, sarsılmaz aldım
baraj yoluna gömük devrimci çocukların
annelerine kartsız çiçek attım, uygun bir katilin
yakalanmış, üzerine cürüm yıkılmış maktule
sinek ilacı, deterjan, konvansiyonel şiir aldım
sese belagat, perdeye renkli noktacıklar, vtmns
bej bir ejderha aldım, oyun konsolu, vidanjör
kesik başlı nedamet, geri geri ve burkulu ölçüm
önüme düşenlere, kendilerine az yetenlere
gazeteye ilan, taziye mahlesine pamuk aldım
biri bizi öldürdü artık bizi biri yeniden öldürsün
Anti şiir, şiir olmayan şiirdir. Şiirsel aşırılıktır. Ancak hem de şiirle çelişen şiirdir. Hatta çatışan şiirdir… Anti şiir için konvansiyonel şiirin sonlarının ortasında olmayan ve lakin düzyazının da kapsama alanında yer almayan biçimdir diyebiliriz. Anti şiirin, şiirle çelişkisi içerikte değil, daha fazlaca içeriğin transferinde ortaya çıkıyor üzere. Daha epey lisanın kullanmasında şiirle çatışıyor. Biçimsellikte çelişiyor. Anti şiir, bir öteki özelliği de biçemsel olarak alabildiğine şahsileşmişliği ve özgürleşmişliği içeriyor oluşu. Şiirsel aşırılığı, aşkınlığı, taşkınlığı deneyimliyor ve okurunu da bu tecrübeye ortak olmaya yöneltiyor.
Şunu da kaydetmek gerektiği kanısındayız. Anti şiir, şiirde milenyum daha sonrası ortaya çıkan yeni arayışlarla çağdaş Türkçe şiirde canlılığa ve devinime kavuşan somut, deher neysel, görsel stillerin açtığı geniş alanda ve imkânlarla gerçekleşiyor.
özetlemek gerekirse söyleyelim: hiç bir şeye karşı olmadan nasıl muhalif olunamayacaksa hiç bir şeye karşı çıkmadan da şiir yazmak mümkün değil. Anti şiiri, şiirin bugüne kadar taşıdığı konvansiyonel kalıplara, kurallara karşı çıkarak şiir yazma teşebbüsü olarak da açıklayabiliriz.
Şiire ait tarif yapılırken kullanılan son derece işlek bir deyiş vardır: Denir ki: Şiir, düzyazıyla anlatılamayanın anlatımıdır. Anti şiiri tanımlamak için bu kelamı değiştirerek şu biçimde de söyleyebiliriz: Anti şiir, konvansiyonel şiirin anlatamadığının anlatım biçimidir. Lakin bunun, bir daha de Todorov’un “Dizesiz Şiir” başlıklı yazısında kastettiği manada, çabucak hemen bir biçimin bir çeşide dönüşmüş olduğu manasına gelmediğini de dikkate almak gerekir.
Günümüz şiirinde konvansiyonel şiirin reddedildiği, anti şiir örneklerinin hem çoğaldığı tıpkı vakitte yaygınlaştığı gözlemleniyor. Yani, çabucak hemen şiir artık eskisi üzere yazılmıyor diyemeyiz ama… Gelecek anti şiirin mi olacak, yani çabucak hemen biçimsel bir teşebbüs olan anti şiir, bir çeşide dönüşebilecek mi sorusunu yöneltebiliriz. Lakin bu biçimde bir sorunun karşılığının, istenirse şiirin geçmişinde aranarak bulunabilmesi de mümkün. Örneğin Nâzım Hikmet’in teşebbüsü de, Garip de devrinde anti şiirdi.
Şiire karşı gelişen şiir, aslında şiirin hayatla bağının hâlâ sürdürdüğünün de delili sayılır.
Bu ortada şunu da söz etmeden geçmeyelim: Bir şey şiir üzereyse o şeydilk evvel orada şiir olduğu içindir. “Şiir üzere film” dediğimizde mesela, anlamalıyız ki orada daha evvel şiir vardır. özetlemek gerekirsesı şiir hâlâ geri çekilmediği, boşaltmadığı alanlarda varlığını sürdürüyor.
Murat Çelik ve onun üzere şiirde arayış ortasında olan yeni nesilden isimlerin teşebbüsünün bu istikametiyle de son derece değerli ve izlenmeye kıymet olduğunu düşünüyoruz.
Bilindiği üzere bir şiir hakkında okumadan verilen en âlâ karar, o şiiri okuduktan daha sonra verilen en berbat karardan daha berbattır. Şiiri seviyorsanız okuyunuz… Kaldı ki aslına bakarsan şiiri sevmeden nasıl yaşanır, yaşanır mı hakikaten?..