SARS-CoV-2 ile enfekte tip 2 pnömositler. /Juan Gaertner, stock.adobe.com
MADRID – Uzun COVID’in olası bir nedeni olarak tartışılan interstisyel pulmoner fibrozisin gelişimi, tip 2 pnömositlerdeki kısa telomerler tarafından desteklenebilir. Bu, Aging-US’de (2023; DOI: 10.18632/aging.204755) yayınlanan ve gelecekteki olası bir terapötik yaklaşımı gösteren bir çalışmanın sonucudur.
Bir enfeksiyon durumunda, SARS-CoV-2 öncelikle alveollerdeki yassı tip 1 pnömositleri yok eder ve alttaki venüllerle gaz değişimi gerçekleşir. Ancak tip 2 pnömositler de zarar görebilir. Bu hücreler, alveollerin çökmesini önleyen sürfaktanı oluşturur. Tip 2 pnömositler ayrıca, örneğin COVID-19’dan sonra tip 1 pnömositlerin yenilendiği kök hücreler görevi görür.
Tip 2 pnömosit eksikliği, interstisyel pulmoner fibroz gibi kalıcı akciğer hasarına yol açabilir. Tip 2 pnömositler daha sık bölündüklerinden, kromozomların kapaklarını koruyan telomerlerin kısalmasına eğilimlidirler. Telomerler bir kez kısaldığında, hücre bölünme yeteneğini kaybeder ve bu da tip 2 pnömositler için ciddi sonuçlar doğurabilir. Önceki çalışmalar, tip 2 pnömositlerdeki işlevsiz telomerlerin farelerde pulmoner fibrozu tetikleyebileceğini göstermiştir. Benzer bir ilişki insanlarda da gözlemlenmiştir.
İspanyol kanser araştırma merkezi CNIO’dan Maria Blasco liderliğindeki bir ekip, akciğer kanseri teşhisinin bir parçası olarak biyopsi alınan 98 hastada tip 2 pnömositlerdeki telomer uzunluğunu inceledi. Bunlar arasında daha önce COVID-19’a yakalanmış 19 hasta vardı. Araştırmalar sağlıklı dokuda gerçekleştirildi.
Çarpıcı bir şekilde, COVID-19 sonrası 19 hastanın 11’inde fibrotik değişiklikler olurken, COVID-19 olmayan 64 hastanın yalnızca 15’inde, sıklık açısından 3 kat fark vardı.
Biyopsilerin analizi ayrıca COVID-19 hastalarının alveollerinde daha az tip 2 pnömosit bulunduğunu ve bu eksikliğin kalan hücrelerde telomer kısalması ile ilişkili olduğunu ortaya koydu.
Blasco’ya göre yaşla birlikte telomerlerin kısalması, COVID-19’un yaşlı hastalarda neden daha şiddetli olduğunu açıklayabilir. Bu hastalar ayrıca pulmoner fibroz ve dolayısıyla Uzun COVID geliştirme riski altında olabilir.
Bağlantılar doğruysa, sözde telomeraz aktivasyon terapileri, hastaları SARS-CoV-2 enfeksiyonundan sonra uzun süreli COVID’den koruyabilir. Bu ilaçlar, hücrelerdeki telomerleri uzatan telomeraz enziminin aktivitesini arttırmaya çalışır. Ancak hala onaylanmış bir telomeraz aktivatörü yoktur. Birkaç aktif içerik preklinik test aşamasındadır. Telomeraz da birçok kanserde daha aktif olduğu için güvenlik riskleri olabilir. © rme/Haberler