semaver
New member
Evrim KÜÇÜK
Dünyada emtia fiyatları COVID-19 daha sonrası sağlanan büyük hükümet harcamaları, ekonomik canlanmanın talebi artırması lakin bir taraftan arz tarafında yaşanan külfetler niçiniyle yüksek düzeylerde. Global emtia fiyatları son 1 yılda yüzde 56, yılbaşından bu yana yüzde 31.6 yükseldi. Fiyat artışları emtia ihracatçısı ülkelerin yüzünü güldürüyor lakin bir o kadar da bu ülkeleri fiyat şokları karşısında savunmasız bırakıyor. Yeni yayınlanan bir rapora göre, dünyada iktisadı emtiaya bağımlı ülke sayısı 100’ü aştı. Bu ülkelerin ekonomilerini çeşitlendirmemesi halinde fiyatlardaki dalgalanmalarda önemli hasar alabileceği uyarısı yapılıyor.
En büyük ihracat kalemi yakıt
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafınca bu ay açıklanan bir rapora nazaran Dünya emtia ihracatının büyüklüğü 2018-2019’da 10 yıl öncesine oranla yüzde 19 artarak 4.38 trilyon dolara ulaştı. Dünya emtia ihracatının toplam mal ihracatı ortasındaki hissesi 10 yılda yüzde 26.8’den yüzde 28.3’e çıktı. Kelam konusu periyot ortasında en büyük ihracat kalemini yakıt oluşturdu. Yakıtın 2018-19’da toplam emtia ihracatı ortasındaki hissesi yüzde 54 olurken, 10 yıl ortasında tarım mamüllerinin toplam ihracat ortasındaki hissesi yüzde 44, maden mamüllerinin ise yüzde 50’den çok arttı. 2008- 2009’da 750.9 milyar dolar olan maden ihracatının kıymeti 10 yıl ortasında 1.13 trilyon dolara yükseldi. 2008-2009’da 627.9 milyar dolar olan ziraî emtia ihracat kıymeti de 901.8 milyar dolara ulaştı.
Yüzde 38’i tarım, yüzde 32’si madencilik ihracatına bağımlı
Raporda, birfazlaca ülkenin emtia bağımlılığının arttığı ve emtia fiyatlarındaki şoklara karşı savunmasız hale geldiklerine dikkat çekiliyor. Toplam ihracatının yüzde 60’ından fazlasını emtialar oluşturan ülkeler emtia ihracatına bağımlı ülkeler olarak tanımlanırken, UNCTAD dünyada emtia bağımlılığının arttığını söylüyor. Raporda 2008-2009 devrinde 93 ülkenin iktisadı emtia bağımlısı iken, bugün 101 ülkenin emtia iktisadı haline geldiği açıklandı. 2018-2019 periyodunda emtia bağımlısı olarak kabul edilen 101 ülkeden 38’i ziraî eser ihracatına, 32’si madencilik ihracatına ve 31’i yakıt ihracatına bağımlı durumda.
Gelişen ülkelerin yüzde 87’sinde geçim kaynağı emtia
● Emtia bağımlılığının temel olarak gelişmekte olan ülkeleri etkilemekte olduğu söz edilen rapora göre, 2008-2009’da emtia bağımlısı olan birden fazla ülke 2018- 2019’da da tıpkı kalırken, bu kümeye yenileri de eklendi. bu biçimdelikle gelişen ülkelerin yüzde 87’sinin 2018-2019’da emtia bağımlısı olarak kabul ediliyor.
● Raporda, Afrika ve Okyanusya’daki emtia ihracatına bağımlılığın bilhassa dikkate paha olduğu ve her iki bölgedeki ülkelerin dörtte üçünden çoksının toplam mal ihracat gelirlerinin yüzde 70’inden çoksını emtia ihracatına dayandığı açıklandı.
● Bu oran Orta Afrika ve Batı Afrika’da yüzde 95’e kadar çıkıyor. Bu iki bölgede, Orta Afrika Cumhuriyeti hariç tüm ülkeler emtiaya bağımlısı olarak tanımlanıyor. Güney Amerika’da 12 ülkenin tamamı 2018-2019’da yüzde 60’ın üzerinde bir emtia bağımlılığı düzebir daha sahipti ve bunların dörtte üçü için emtia ihracatının mal ihracatı ortasındaki hissesi yüzde 80’i aştı.
● Orta Asya, Asya kıtasında emtia bağımlılığının en yüksek seviyede olduğu bölge oldu ve 2018-2019’da emtia ihracatının mal ihracatı ortasındaki ortalama hissesi yüzde 85’i aştı. Buradaki beş ülkenin tamamı emtia ihracatına bağımlı olarak kabul ediliyor.
● Afrika’da 45 ülke yani yüzde 83.3’ü emtia bağımlısı.
● Okyanusya’da 12 ülke yani yüzde 85.7 bağımlı.
● Amerika’da 15 ülke yani yüzde 43’lük kısım emtiaya dayalı iktisat.
● Asya’da 24 ülke yani bölgenin yüzde 50’sinden çoksı emtia iktisadı.
● Avrupa’da 5 ülkede emtianın hissesi yüksek. Bunların toplam ortasında hissesi yüzde 12.
Türkiye’nin emtia ithalatı 64 milyar doları aştı
Türkiye’nin emtia ihracatı 2018-19 devrinde 34 .6 milyar dolara çıktı. Emtianın toplam mal ihracatı ortasındaki hissesi 2008- 09’daki yüzde 21’den yüzde 19.9’a indi. GSYH ortasındaki hissesi ise yüzde 3.5’ten yüzde 4.5’e çıktı. Türkiye’nin emtia ithalatının büyüklüğü ise birebir devri ortasında 41.1 milyar dolardan 64.4 milyar dolara yükseldi. Toplam mal ithalatı ortasında emtianın hissesi yüzde 24’ten yüzde 29.7’ye çıktı. Türkiye’nin besin ithalat faturası 13.44 milyar dolar, yakıt faturası da 17.61 milyar doları buldu. Avrupa Birliği, Rusya ve ABD; Türkiye’nin en çok emtia ithalatı yaptığı 3 ülke oldu. Emtia ihracatının en ağır ülkeler ise AB, Irak ve Çin olarak açıklandı.
Dünyada emtia fiyatları COVID-19 daha sonrası sağlanan büyük hükümet harcamaları, ekonomik canlanmanın talebi artırması lakin bir taraftan arz tarafında yaşanan külfetler niçiniyle yüksek düzeylerde. Global emtia fiyatları son 1 yılda yüzde 56, yılbaşından bu yana yüzde 31.6 yükseldi. Fiyat artışları emtia ihracatçısı ülkelerin yüzünü güldürüyor lakin bir o kadar da bu ülkeleri fiyat şokları karşısında savunmasız bırakıyor. Yeni yayınlanan bir rapora göre, dünyada iktisadı emtiaya bağımlı ülke sayısı 100’ü aştı. Bu ülkelerin ekonomilerini çeşitlendirmemesi halinde fiyatlardaki dalgalanmalarda önemli hasar alabileceği uyarısı yapılıyor.
En büyük ihracat kalemi yakıt
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafınca bu ay açıklanan bir rapora nazaran Dünya emtia ihracatının büyüklüğü 2018-2019’da 10 yıl öncesine oranla yüzde 19 artarak 4.38 trilyon dolara ulaştı. Dünya emtia ihracatının toplam mal ihracatı ortasındaki hissesi 10 yılda yüzde 26.8’den yüzde 28.3’e çıktı. Kelam konusu periyot ortasında en büyük ihracat kalemini yakıt oluşturdu. Yakıtın 2018-19’da toplam emtia ihracatı ortasındaki hissesi yüzde 54 olurken, 10 yıl ortasında tarım mamüllerinin toplam ihracat ortasındaki hissesi yüzde 44, maden mamüllerinin ise yüzde 50’den çok arttı. 2008- 2009’da 750.9 milyar dolar olan maden ihracatının kıymeti 10 yıl ortasında 1.13 trilyon dolara yükseldi. 2008-2009’da 627.9 milyar dolar olan ziraî emtia ihracat kıymeti de 901.8 milyar dolara ulaştı.
Yüzde 38’i tarım, yüzde 32’si madencilik ihracatına bağımlı
Raporda, birfazlaca ülkenin emtia bağımlılığının arttığı ve emtia fiyatlarındaki şoklara karşı savunmasız hale geldiklerine dikkat çekiliyor. Toplam ihracatının yüzde 60’ından fazlasını emtialar oluşturan ülkeler emtia ihracatına bağımlı ülkeler olarak tanımlanırken, UNCTAD dünyada emtia bağımlılığının arttığını söylüyor. Raporda 2008-2009 devrinde 93 ülkenin iktisadı emtia bağımlısı iken, bugün 101 ülkenin emtia iktisadı haline geldiği açıklandı. 2018-2019 periyodunda emtia bağımlısı olarak kabul edilen 101 ülkeden 38’i ziraî eser ihracatına, 32’si madencilik ihracatına ve 31’i yakıt ihracatına bağımlı durumda.
Gelişen ülkelerin yüzde 87’sinde geçim kaynağı emtia
● Emtia bağımlılığının temel olarak gelişmekte olan ülkeleri etkilemekte olduğu söz edilen rapora göre, 2008-2009’da emtia bağımlısı olan birden fazla ülke 2018- 2019’da da tıpkı kalırken, bu kümeye yenileri de eklendi. bu biçimdelikle gelişen ülkelerin yüzde 87’sinin 2018-2019’da emtia bağımlısı olarak kabul ediliyor.
● Raporda, Afrika ve Okyanusya’daki emtia ihracatına bağımlılığın bilhassa dikkate paha olduğu ve her iki bölgedeki ülkelerin dörtte üçünden çoksının toplam mal ihracat gelirlerinin yüzde 70’inden çoksını emtia ihracatına dayandığı açıklandı.
● Bu oran Orta Afrika ve Batı Afrika’da yüzde 95’e kadar çıkıyor. Bu iki bölgede, Orta Afrika Cumhuriyeti hariç tüm ülkeler emtiaya bağımlısı olarak tanımlanıyor. Güney Amerika’da 12 ülkenin tamamı 2018-2019’da yüzde 60’ın üzerinde bir emtia bağımlılığı düzebir daha sahipti ve bunların dörtte üçü için emtia ihracatının mal ihracatı ortasındaki hissesi yüzde 80’i aştı.
● Orta Asya, Asya kıtasında emtia bağımlılığının en yüksek seviyede olduğu bölge oldu ve 2018-2019’da emtia ihracatının mal ihracatı ortasındaki ortalama hissesi yüzde 85’i aştı. Buradaki beş ülkenin tamamı emtia ihracatına bağımlı olarak kabul ediliyor.
● Afrika’da 45 ülke yani yüzde 83.3’ü emtia bağımlısı.
● Okyanusya’da 12 ülke yani yüzde 85.7 bağımlı.
● Amerika’da 15 ülke yani yüzde 43’lük kısım emtiaya dayalı iktisat.
● Asya’da 24 ülke yani bölgenin yüzde 50’sinden çoksı emtia iktisadı.
● Avrupa’da 5 ülkede emtianın hissesi yüksek. Bunların toplam ortasında hissesi yüzde 12.
Türkiye’nin emtia ithalatı 64 milyar doları aştı
Türkiye’nin emtia ihracatı 2018-19 devrinde 34 .6 milyar dolara çıktı. Emtianın toplam mal ihracatı ortasındaki hissesi 2008- 09’daki yüzde 21’den yüzde 19.9’a indi. GSYH ortasındaki hissesi ise yüzde 3.5’ten yüzde 4.5’e çıktı. Türkiye’nin emtia ithalatının büyüklüğü ise birebir devri ortasında 41.1 milyar dolardan 64.4 milyar dolara yükseldi. Toplam mal ithalatı ortasında emtianın hissesi yüzde 24’ten yüzde 29.7’ye çıktı. Türkiye’nin besin ithalat faturası 13.44 milyar dolar, yakıt faturası da 17.61 milyar doları buldu. Avrupa Birliği, Rusya ve ABD; Türkiye’nin en çok emtia ithalatı yaptığı 3 ülke oldu. Emtia ihracatının en ağır ülkeler ise AB, Irak ve Çin olarak açıklandı.