İzmir’de, 5 yıldır hafriyat çalışmalarının sürdüğü Smyrna Antik Kentine ilişkin tiyatroda, sanatkarlar tarafınca kullanıldığı bedellendirilen bir latrina (tuvalet) bulundu. Uzmanlar, “Tiyatronun sahne binası içerisinde bir yerin tuvalet olarak kullanılıyor olması bir ilk” dedi.
İzmir’in Kadifekale semti yamacında bulunan, yaklaşık 2 bin 400 yıllık Smyrna Antik Kenti’nde yürütülen hafriyat çalışmalarında elde edilen bulgular, periyodun toplumsal ve kültürel ömrüne ışık tutmayı sürdürüyor.
Bin 500 yıl evvel üzeri toprakla kapanan ve gün yüzüne çıkarılması için İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin de dayanağıyla hafriyat çalışmaları süren antik kente ilişkin tiyatroda latrina (tuvalet) bulundu.
Smyrna Antik Kenti Hafriyat Lideri, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk-İslam Arkeolojisi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Akın Ersoy, Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaadesiyle İzmir Katip Çelebi Üniversitesi ismine yürütülen çalışmalarda hiç beklemedikleri buluntularla karşılaştıklarını, heyecanlı olduklarını söylemiş oldu.
Hafriyat esnasında latrinaya rastladıklarını tabir eden Akın Ersoy, “Bizim bildiğimiz tiyatroların yakınlarında, gelen izleyicilere hizmet eden latrinalar var; ancak bu biçimde tiyatronun sahne binası içerisinde bir yerin tuvalet olarak kullanılıyor olması bir ilk” dedi.
“AKDENİZ COĞRAFYASINDAKİ TİYATROLARDA BİR İLK”
Ersoy buldukları latrinanın özelliklerini şöyleki anlattı:
“12-13 kişinin bir arada kullanabileceği, Anadolu’da daha sık gördüğümüz formuyla U planlı oturma sistemine sahip bir tuvalet. Çok sayıda kişinin bir ortada bu tuvalet yerini kullanımı hem de toplumsallaşmayı de birlikteinde getiriyordu.
Yalnızca sahne binasında çalışan ve bir daha tiyatroda performans gösteren sanatkarlar tarafınca kullanıldığını düşünüyoruz; zira sahne binası seyirciye kapalı. Kapalı alanda bulunduğu için bunun ‘sanatçı tuvaleti’ olarak kıymetlendirmek mümkündür. Bu da Akdeniz coğrafyasındaki tiyatrolarda bir birinci vakit içinderda karşımıza çıkıyor.”
Tiyatronun tarihinin Milattan Evvel (M.Ö.) 2. yüzyıla dayandığını, latrinanın ise Milattan daha sonra (M.S.) 2. yüzyılda tiyatroda yapılan büyük çaplı değişiklikler sırasında inşa edildiğini değerlendirdiklerini belirten Ersoy, latrina ve tiyatronun M.S. 5. yüzyıla kadar kullanıldığı da kelamlarına ekledi.
Latrinanın özellikleri
20 bin izleyici kapasiteli Smyrna Antik Tiyatrosunda bulunan latrina, yaklaşık 40 santimetre yüksekliğinde. 60 ile 70 santimetre aralıklarla bireylerin yan yana oturabilecekleri bir yapıya sahip. Bankın önünde taban düzeyinde daima pak su akan bir daha U planlı 8-10 santimetre derinliğinde bir su oluğu yer alıyor. Daima akan pak su oluğu şahısların sopaya bağlı bir sünger sayesinde temizlenmesini sağlıyor. Oturma bankları sıklıkla olduğu üzere Smyrna meselade de ahşap. Tuvalet delikleri ise anahtar kilidi formunda.
2012 yılından bu yana İzmir Büyükşehir Belediyesinin hafriyata verdiği takviye ölçüsünün ise 12 milyon lirayı aştığı tabir edildi.
İzmir’in Kadifekale semti yamacında bulunan, yaklaşık 2 bin 400 yıllık Smyrna Antik Kenti’nde yürütülen hafriyat çalışmalarında elde edilen bulgular, periyodun toplumsal ve kültürel ömrüne ışık tutmayı sürdürüyor.
Bin 500 yıl evvel üzeri toprakla kapanan ve gün yüzüne çıkarılması için İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin de dayanağıyla hafriyat çalışmaları süren antik kente ilişkin tiyatroda latrina (tuvalet) bulundu.
Smyrna Antik Kenti Hafriyat Lideri, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk-İslam Arkeolojisi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Akın Ersoy, Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaadesiyle İzmir Katip Çelebi Üniversitesi ismine yürütülen çalışmalarda hiç beklemedikleri buluntularla karşılaştıklarını, heyecanlı olduklarını söylemiş oldu.
Hafriyat esnasında latrinaya rastladıklarını tabir eden Akın Ersoy, “Bizim bildiğimiz tiyatroların yakınlarında, gelen izleyicilere hizmet eden latrinalar var; ancak bu biçimde tiyatronun sahne binası içerisinde bir yerin tuvalet olarak kullanılıyor olması bir ilk” dedi.
“AKDENİZ COĞRAFYASINDAKİ TİYATROLARDA BİR İLK”
Ersoy buldukları latrinanın özelliklerini şöyleki anlattı:
“12-13 kişinin bir arada kullanabileceği, Anadolu’da daha sık gördüğümüz formuyla U planlı oturma sistemine sahip bir tuvalet. Çok sayıda kişinin bir ortada bu tuvalet yerini kullanımı hem de toplumsallaşmayı de birlikteinde getiriyordu.
Yalnızca sahne binasında çalışan ve bir daha tiyatroda performans gösteren sanatkarlar tarafınca kullanıldığını düşünüyoruz; zira sahne binası seyirciye kapalı. Kapalı alanda bulunduğu için bunun ‘sanatçı tuvaleti’ olarak kıymetlendirmek mümkündür. Bu da Akdeniz coğrafyasındaki tiyatrolarda bir birinci vakit içinderda karşımıza çıkıyor.”
Tiyatronun tarihinin Milattan Evvel (M.Ö.) 2. yüzyıla dayandığını, latrinanın ise Milattan daha sonra (M.S.) 2. yüzyılda tiyatroda yapılan büyük çaplı değişiklikler sırasında inşa edildiğini değerlendirdiklerini belirten Ersoy, latrina ve tiyatronun M.S. 5. yüzyıla kadar kullanıldığı da kelamlarına ekledi.
Latrinanın özellikleri
20 bin izleyici kapasiteli Smyrna Antik Tiyatrosunda bulunan latrina, yaklaşık 40 santimetre yüksekliğinde. 60 ile 70 santimetre aralıklarla bireylerin yan yana oturabilecekleri bir yapıya sahip. Bankın önünde taban düzeyinde daima pak su akan bir daha U planlı 8-10 santimetre derinliğinde bir su oluğu yer alıyor. Daima akan pak su oluğu şahısların sopaya bağlı bir sünger sayesinde temizlenmesini sağlıyor. Oturma bankları sıklıkla olduğu üzere Smyrna meselade de ahşap. Tuvalet delikleri ise anahtar kilidi formunda.
2012 yılından bu yana İzmir Büyükşehir Belediyesinin hafriyata verdiği takviye ölçüsünün ise 12 milyon lirayı aştığı tabir edildi.