Usta oyuncu Ahmet Mümtaz Taylan, oynadığı unutulmaz rollerin yanı sıra kalemiyle de sevilen bir sanatçı… Irmak söyleşi niteliğindeki son kitabı ‘Ara Toplam’ Ahmet Mümtaz Taylan’ın hayatı üzerinden ülke siyaseti ve iktisadına de değiniyor. Her şeydilk evvel yurttaş ve baba olduğunu söyleyen Taylan “Evlatlarım ve tüm çocuklar için korkularım var” deyip herkes kendi sorumluluklarını yerine getirse memleketin halinin bu biçimde olmayacağını belirtti. Mevzu iki çocuğuna ve babalığına gelince ‘en büyük kaygım mutsuz olmaları’ cevabını veren Ahmet Mümtaz Taylan’la sohbetimiz sanattan siyasete, babalar gününe uzandı…
■ Mart ayında çıkan Orta Toplam kitabınız için ‘Her insan hayatının bir periyodunda kendini hesaba çeker’ diyorsunuz. Sizin hesabınızda sonuç ne çıkarıyor?
Ben genel olarak sınıfı geçerim. Geçmişe baktığım vakit pişmanlıklarım ve keşke yapsaydım dediklerim fazlacatur. hayatımın kırılma noktalarında kızım Ayşe Dilan’ın doğumu var. O doğduktan daha sonra evvelce takıldığım biroldukca şeye takılmamayı öğrendim. Ebeveynlik, babalık, annelik devredilemeyecek sorumluluklar. Yeterli bir evlat yetiştirmeye çalışmakta insanın kendini inşa etmesi için şayet olmazsa olmazlardanmış.
■ Evlatlarınıza en büyük nasihatiniz nedir?
Oğlum 38, kızım 21 yaşında. Oğlum müzisyen kendi hayatını kurdu. Bildiği üzere yaşıyor. Kızım da sinema okuyor, Amerika’da son yılı. Manzara direktörü olmak istiyor. Benim nasihatim yoktur. Lakin karar noktalarına geldikleri vakit bilhassa keskin kararlar alacakları vakit hayatın odağına memnun olmayı koysunlar. Karlı olmayı değil de keyifli olmayı koysunlar. Kariyerdilk evvel insanın inandığı üzere bir hayat sürmesi kıymetli.
■ Gençlerin yarısında fazlası mutsuz olduğu ülkede bu mümkün mü?
Eminim dünyada da o denli lakin Türkiye’de epeyce daha fazlası mutsuz. Sıkıntı bir devirden geçiyoruz. Bu cins krizli vakit içinderda yetişmek kolay değildir. 12 Eylül Darbesi’nde 15 yaşında olan bir genç olarak söylüyorum. Gençler için Türkiye’de her devir zordur. Her devrin farklı zorlukları vardır. Hayat bunları aşarak baş ederek inşa ediliyor.
UMUT HER İNSANIN GÖREVİDİR, SORUMLULUKTUR… Hande Zeyrek’in sorularını yanıtlayan Ahmet Mümtaz Taylan “Umut istersen tutup istersen atabileceğin bir şey değildir. Umut hayat biçimidir. Umut herkesin vazifesidir” diyerek umut etmenin ehemmiyetini vurguladı.
SORUMLULUK KONUŞMALI
■ Özgür ruhlu düşündüğünü rahatça söyleyebilen bir sanatçı olarak tanınıyorsunuz. Korkmuyor musunuz?
Üstüme görev olduğu sürece söylemem gerektiğine inandığım her şeyi lisanı münasiple söylerim. Korkmadan, dökmeden, incitmeden söylerim. Övgüde de yergide de ölçü kıymetlidir. Olağan ki hayli telaşlarım var. Evlatlarım ve tüm çocuklar için. Fakat bu ülkeyi seviyorum, seviyoruz daha yeterli bir ülkede ve dünyada yaşamak konusunda çaba etmemiz gerekenler listesi ortaya çıkınca bu kalabalıkta biraz korkuyorum lakin ecele yararı yok. Sorumluluk konuşmalı… Katkı sağlamayı, gerektiği kadar eleştirmeyi görev edinmekten kaçamam.
■ Kademeli normalleşmede sanatın yer almaması, tüm sanatkarları ayağa kaldırdı. Yangın kapıya gelince yapılan isyanlara ne dersiniz?
Bıçak kemiğe dayanınca konuşan vardır. Bir de dayandığı biçimde konuşmayan vardır. Bir de benim üzere bıçak kemiğe dayanmadan fazlaca evvelden uyarmaya başlayanlar vardır. Ben bıçak kemiğe dayanmadan, iş içten geçmeden müsilaj kıyıdan ağzınıza çarpınca değil hayli evvelinde söylemekten yana olanlardanım. örneğin Salda Gölü hücuma uğradığı vakit başlasaydık ya da daha evvel Kuzey Ormanları kesildiğinde yapılsaydı… HES yüzünden kurutulan derelere vaktinde daha kararlı sahip çıksaydık tahminen yürütmeyi de Marmara’yı müsilaj basmada engellemek için harekete geçirme bahtımız olurdu.
■ Sanatkarlar tüm bu problemlerin neresinde olmalı?
Yurttaş olarak söylüyorum. Sanatçı rastgele bir mevzuda misyonlu değildir. Yalnızca sanatını yapanlar yapsınlar ben onlardan değilim. Ben sanatkardan evvel yurttaşım babayım. Vatandaşlık hakkımı kimseye devretmeden en geniş formda uygun lisanla haklarımı kullanmak isterim. Bana sorulmuyorsa da bağıra çağıra anlatmaya çalışırım. ‘Ben sanatıma bakarım diğer bir şeye karışmam’ diyen var ise da sanatının hayrını görsün. Sanatçı şudur budur söylemi bana nazaran değil. Her birey kendi tesiri kadar sorumluluklarını üstlenir yerine getirirse memleketin hali bu biçimde olmaz. Yalnızca siyasetçi suçlayarak bir yere varılmaz. Yurttaş olarak da birfazlaca bahiste sınıfta kaldık uzun yıllardır.
Müzisyenleri fazlaca üzdük motivasyon kaybettiler
■ en çok hangi bahiste sınıfta kaldık?
Denetleme vazifemizi yerine getirmedik. Yürütmenin yanlışsız götüremediği işler için sessiz kalıyorsun iş işten geçtikten daha sonra hayvanlar öldükten, bayanlar, deniz, tabiat öldükten daha sonra, altın madencisi memleketin bağrını delip cevheri alıp gittikten daha sonra bağırmaya başlıyorsun. Direnen insanların yanında olmuyorsun, öğretmenin, öğrencinin yanında olmuyorsun. daha sonra ‘vay gitti’ diye ağıt yakıyorsun.
■ Sanat, tiyatro, konserler kapalı fakat tatil ve seyahatler serbest…
Bu hükümetin sanatla en azından sanatın birtakım kısımlarıyla sorunu olduğunu düşünüyorum. Ya hayli ilgisizler ya da antipati duyuyorlar hangisi bilmiyorum lakin müzisyenlerin durumu felaket. Müzisyenleri hayli yorduk, üzdük, motivasyonlarını kaybettiler. Uçağa binmek, kongrede toplanmak her yerde metrobüste üst üste gitmek mümkün. Fakat yan yana müzik dinlemek, tiyatro izlemek yasak. Akşam 21’den daha sonra içki içilmemesi üzere. Burada hayat biçimleriyle ilgili bir örtülü yaralanma teşebbüsü görüyorum. Bu antipati yaratıyor. İnsanları gündüz içer hale getirdiler.
■ Mart ayında çıkan Orta Toplam kitabınız için ‘Her insan hayatının bir periyodunda kendini hesaba çeker’ diyorsunuz. Sizin hesabınızda sonuç ne çıkarıyor?
Ben genel olarak sınıfı geçerim. Geçmişe baktığım vakit pişmanlıklarım ve keşke yapsaydım dediklerim fazlacatur. hayatımın kırılma noktalarında kızım Ayşe Dilan’ın doğumu var. O doğduktan daha sonra evvelce takıldığım biroldukca şeye takılmamayı öğrendim. Ebeveynlik, babalık, annelik devredilemeyecek sorumluluklar. Yeterli bir evlat yetiştirmeye çalışmakta insanın kendini inşa etmesi için şayet olmazsa olmazlardanmış.
■ Evlatlarınıza en büyük nasihatiniz nedir?
Oğlum 38, kızım 21 yaşında. Oğlum müzisyen kendi hayatını kurdu. Bildiği üzere yaşıyor. Kızım da sinema okuyor, Amerika’da son yılı. Manzara direktörü olmak istiyor. Benim nasihatim yoktur. Lakin karar noktalarına geldikleri vakit bilhassa keskin kararlar alacakları vakit hayatın odağına memnun olmayı koysunlar. Karlı olmayı değil de keyifli olmayı koysunlar. Kariyerdilk evvel insanın inandığı üzere bir hayat sürmesi kıymetli.
■ Gençlerin yarısında fazlası mutsuz olduğu ülkede bu mümkün mü?
Eminim dünyada da o denli lakin Türkiye’de epeyce daha fazlası mutsuz. Sıkıntı bir devirden geçiyoruz. Bu cins krizli vakit içinderda yetişmek kolay değildir. 12 Eylül Darbesi’nde 15 yaşında olan bir genç olarak söylüyorum. Gençler için Türkiye’de her devir zordur. Her devrin farklı zorlukları vardır. Hayat bunları aşarak baş ederek inşa ediliyor.
UMUT HER İNSANIN GÖREVİDİR, SORUMLULUKTUR… Hande Zeyrek’in sorularını yanıtlayan Ahmet Mümtaz Taylan “Umut istersen tutup istersen atabileceğin bir şey değildir. Umut hayat biçimidir. Umut herkesin vazifesidir” diyerek umut etmenin ehemmiyetini vurguladı.
SORUMLULUK KONUŞMALI
■ Özgür ruhlu düşündüğünü rahatça söyleyebilen bir sanatçı olarak tanınıyorsunuz. Korkmuyor musunuz?
Üstüme görev olduğu sürece söylemem gerektiğine inandığım her şeyi lisanı münasiple söylerim. Korkmadan, dökmeden, incitmeden söylerim. Övgüde de yergide de ölçü kıymetlidir. Olağan ki hayli telaşlarım var. Evlatlarım ve tüm çocuklar için. Fakat bu ülkeyi seviyorum, seviyoruz daha yeterli bir ülkede ve dünyada yaşamak konusunda çaba etmemiz gerekenler listesi ortaya çıkınca bu kalabalıkta biraz korkuyorum lakin ecele yararı yok. Sorumluluk konuşmalı… Katkı sağlamayı, gerektiği kadar eleştirmeyi görev edinmekten kaçamam.
■ Kademeli normalleşmede sanatın yer almaması, tüm sanatkarları ayağa kaldırdı. Yangın kapıya gelince yapılan isyanlara ne dersiniz?
Bıçak kemiğe dayanınca konuşan vardır. Bir de dayandığı biçimde konuşmayan vardır. Bir de benim üzere bıçak kemiğe dayanmadan fazlaca evvelden uyarmaya başlayanlar vardır. Ben bıçak kemiğe dayanmadan, iş içten geçmeden müsilaj kıyıdan ağzınıza çarpınca değil hayli evvelinde söylemekten yana olanlardanım. örneğin Salda Gölü hücuma uğradığı vakit başlasaydık ya da daha evvel Kuzey Ormanları kesildiğinde yapılsaydı… HES yüzünden kurutulan derelere vaktinde daha kararlı sahip çıksaydık tahminen yürütmeyi de Marmara’yı müsilaj basmada engellemek için harekete geçirme bahtımız olurdu.
■ Sanatkarlar tüm bu problemlerin neresinde olmalı?
Yurttaş olarak söylüyorum. Sanatçı rastgele bir mevzuda misyonlu değildir. Yalnızca sanatını yapanlar yapsınlar ben onlardan değilim. Ben sanatkardan evvel yurttaşım babayım. Vatandaşlık hakkımı kimseye devretmeden en geniş formda uygun lisanla haklarımı kullanmak isterim. Bana sorulmuyorsa da bağıra çağıra anlatmaya çalışırım. ‘Ben sanatıma bakarım diğer bir şeye karışmam’ diyen var ise da sanatının hayrını görsün. Sanatçı şudur budur söylemi bana nazaran değil. Her birey kendi tesiri kadar sorumluluklarını üstlenir yerine getirirse memleketin hali bu biçimde olmaz. Yalnızca siyasetçi suçlayarak bir yere varılmaz. Yurttaş olarak da birfazlaca bahiste sınıfta kaldık uzun yıllardır.
Müzisyenleri fazlaca üzdük motivasyon kaybettiler
■ en çok hangi bahiste sınıfta kaldık?
Denetleme vazifemizi yerine getirmedik. Yürütmenin yanlışsız götüremediği işler için sessiz kalıyorsun iş işten geçtikten daha sonra hayvanlar öldükten, bayanlar, deniz, tabiat öldükten daha sonra, altın madencisi memleketin bağrını delip cevheri alıp gittikten daha sonra bağırmaya başlıyorsun. Direnen insanların yanında olmuyorsun, öğretmenin, öğrencinin yanında olmuyorsun. daha sonra ‘vay gitti’ diye ağıt yakıyorsun.
■ Sanat, tiyatro, konserler kapalı fakat tatil ve seyahatler serbest…
Bu hükümetin sanatla en azından sanatın birtakım kısımlarıyla sorunu olduğunu düşünüyorum. Ya hayli ilgisizler ya da antipati duyuyorlar hangisi bilmiyorum lakin müzisyenlerin durumu felaket. Müzisyenleri hayli yorduk, üzdük, motivasyonlarını kaybettiler. Uçağa binmek, kongrede toplanmak her yerde metrobüste üst üste gitmek mümkün. Fakat yan yana müzik dinlemek, tiyatro izlemek yasak. Akşam 21’den daha sonra içki içilmemesi üzere. Burada hayat biçimleriyle ilgili bir örtülü yaralanma teşebbüsü görüyorum. Bu antipati yaratıyor. İnsanları gündüz içer hale getirdiler.