Tekniğin tüm bilgilerinı tıpkı isimli kitabında toplayan Rosenberg, şiddetsiz bağlantı tekniğini en kısa haliyle “insanı gönülden vermeye yönelten bir bağlantı yolu” olarak tanımlıyor: “Şiddetsiz bağlantısı kendimizin ve karşımızdakinin derinlerindeki muhtaçlığı duymak için kullandığımızda münasebetlerimizi yepisyeni bir ışıkta algılamaya başlarız.” Söylemesi pek kolay; uygulaması ise bir o kadar sıkıntı olan her ruhsal yol üzere şiddetsiz bağlantısı de bol farkındalık ve pratik ile hayatımıza kalıcı olarak almak mutlaka mümkün görünüyor.
İrtibatta kullandığımız lisanın ruhsal derinliğini anlamak ismine kitaptan birkaç örnek inceleyelim:
Tabirleri izleyen parantezler, hareketlerden (kendimiz yerine) kimi yahut neyi sorumlu gördüğümüzü belirtir.
“Mecbur kaldığım için odamı temizledim.” (Özünde belgisiz şahsi olmayan güçleri suçluyoruz.)
“Alkolik olduğum için içiyorum.” (Durumumuzu, teşhisimizi yahut şahsi yahut ruhsal geçmişimizi suçluyoruz.)
“Çocuğuma sokağa kaçtığı için vurdum.” (Başkalarının hareketlerini suçluyoruz.)
“Patron bana söylemiş olduği için müşteriye palavra söylemiş oldum.” (Otoritenin buyruklarını suçluyoruz.)
“Sigaraya tüm arkadaşlarım yaptığı için başladım.” (Grup baskısını suçluyoruz.)
“Bu ihlal için seni okuldan uzaklaştırmak zorundayım zira bu okul siyaseti.” (Kurumsal siyasetleri, kuralları ve düzenlemeleri suçluyoruz.)
Pekala bunun nesi bu kadar derin?
Kullandığımız lisan gerçeklik algımızı şekillendirir. Sözün tam manasıyla, kullandığımız sözler dünyayı nasıl gördüğümüzü belirler. Belli tabirleri kullanmazsak, belli şeyleri bakılırsameyiz. Örneğin, “patronum beni mecnun ediyor” derseniz, hakikaten de öteki birinin sizi “çıldırttığını” düşünürsünüz. Bunun yerine “Bu bağda istikrar ve tutarlılık istediğim için hayal kırıklığına uğradım” derseniz, kendinizi hisleriniz üzerinde denetim sahibi olarak görür ve ne istediğinizi açıkça belirtirsiniz. İkili alakalar düzeyinde bakıldığında kullandığımız birden fazla cümlenin “ben” odağından fazlaca “sen” odağında -yani denetim edemediğimiz/içini asla tam bilemeyeceğimiz bir ikinci kişi odağında- olduğunu fark ederiz. “Mesajıma karşılık vermeyerek beni ne kadar önemsediğini gösterdin” dediğimizde, sıkıntımızı anlatmaya yönelik bir cümledense yargı içeren bir tespit cümlesi kurduğumuzun birden fazla vakit farkında olmayız. Sağlıklı bağlantı iki taraflı ilerleyen bir müddetçtir ve asıl hedef anlaşmaktır. “Mesajıma yanıt vermediğinde kendimi değersiz hissettim, niye karşılık vermediğini bilmek beni rahatlatacak.” üzere bir cümle kulağa didaktik ve günlük akışta fazlaca yapay üzere gelse de pratikte kısa müddette yanlışsız biçimde manaya ve muahedeye kapı açacaktır.
Tekniği bizlere tanıtan Rosenberg’e bakılırsa gerçek bağlantının 4 evresi vardır:
1- Müşahede — olan biteni anlamak ismine yargısızca müşahede yapmak gerekir
2- His — nasıl hissettiğimizi de anlamak ve karşı tarafa hissettirmek gerekir
3- Muhtaçlık — bu hissin altında yatan karşılanmamış gereksinim nedir?
4- Talep — gereksinime yönelik spesifik bir aksiyon olmalıdır.
Bir cümle ortasında kullanıldığında şu biçimde görünür:
“___ olduğunda, ___ hissediyorum, zira ___’ye gereksinimim var. Bu niçinle, artık ___ istiyorum.”
Kurduğumuz cümlelerin kaçı buyruk içeriyor, kaçı rica; ya da kaç adedinde oldukçatan yargılayıp etiketlediğimiz bir durumu aktarıyoruz, kaçında yargısızca anlamaya çalışıyoruz? Yalnızca bu soruları kendimize sorarak hengame ve öfke patlamalarından kaçınabilir, tahlile giden irtibat ağları kurmaya müsait hale gelebiliriz.
Şiddetsiz bağlantı yolunu uygulamaya niyetlendiysek evvela beynimizin ürettiği hisleri ve fikirleri ayırt edebiliyor olmamız gerekir. “Kendimi sorumluluk altında hissediyorum” cümlesindeki “hissediyorum” bir histen epey bir kanıyı anlatır. Bir histen bahsederken “hissediyorum” diye eklemenize gerek bile kalmaz, huzursuz hissediyorum ile tedirginim yapılarının tıpkı şeyi anlatması, mesela. Pekala bu tespit bağlantı sırasında niye değerlidir?
Beynimiz bir his ürettiğinde bunu karşılanmış ve karşılanmamış bir muhtaçlıktan referans alarak ortaya çıkarır. Gözlemlediğimiz üzere her insanın her duruma verdiği reaksiyon tıpkı değildir, zira her insanın gereksinim şeması bir ötekininkinden farklı şekillenir. Gereksinimlerimiz karşılanmadığında acı ortasında, bıkkın, hüzünlü, tükenmiş, usanmış yahut hassas olabiliriz. Bir oburu ile tartıştığımızda büyük reaksiyonlarımızın altında yatan niçini anlaşılmamak olarak tanımlayabiliriz lakin bu tarifin kendi ortasında yargı ve etiketleme içerdiğini tahminen de hiç bilmeyiz. Anlaşılmadığımız kanısını bir kenara alıp, ortaya çıkan duyguya ve daha sonrasında gereksinime odaklanırsak bahsin karşımızdaki ile değil kendimiz ile ilgili olduğu farkındalığına erişebiliriz. Bu da bizi yargısız bir irtibata taşır.
“Şiddetsiz İletişim” sağlıklı birey ve toplumlar inşa etmek ismine bireylerin özümsemesi gereken tahlil odaklı bir irtibat tekniği olarak önerilmeye devam ediyor. Bir çocuğun ya da bir yetişkinin geçmişte kalmış çocukluğunun karşılanmış her muhtaçlığı olumlu bir duyguyu besleyecek ve ne kadar olumlu his beslenirse o kadar tahlil odaklı bağlantı ağları kurulabilecektir. Merak edenler için, Rosenberg’in tekniğini tüm bilgileriyla anlattığı, ortasında şiddetsiz bağlantı alıştırmaları ve ruhsal tanımlamalar barındıran kitabında epeyce daha ayrıntılı bilgiye ulaşmak mümkün.
İrtibatta kullandığımız lisanın ruhsal derinliğini anlamak ismine kitaptan birkaç örnek inceleyelim:
Tabirleri izleyen parantezler, hareketlerden (kendimiz yerine) kimi yahut neyi sorumlu gördüğümüzü belirtir.
“Mecbur kaldığım için odamı temizledim.” (Özünde belgisiz şahsi olmayan güçleri suçluyoruz.)
“Alkolik olduğum için içiyorum.” (Durumumuzu, teşhisimizi yahut şahsi yahut ruhsal geçmişimizi suçluyoruz.)
“Çocuğuma sokağa kaçtığı için vurdum.” (Başkalarının hareketlerini suçluyoruz.)
“Patron bana söylemiş olduği için müşteriye palavra söylemiş oldum.” (Otoritenin buyruklarını suçluyoruz.)
“Sigaraya tüm arkadaşlarım yaptığı için başladım.” (Grup baskısını suçluyoruz.)
“Bu ihlal için seni okuldan uzaklaştırmak zorundayım zira bu okul siyaseti.” (Kurumsal siyasetleri, kuralları ve düzenlemeleri suçluyoruz.)
Pekala bunun nesi bu kadar derin?
Kullandığımız lisan gerçeklik algımızı şekillendirir. Sözün tam manasıyla, kullandığımız sözler dünyayı nasıl gördüğümüzü belirler. Belli tabirleri kullanmazsak, belli şeyleri bakılırsameyiz. Örneğin, “patronum beni mecnun ediyor” derseniz, hakikaten de öteki birinin sizi “çıldırttığını” düşünürsünüz. Bunun yerine “Bu bağda istikrar ve tutarlılık istediğim için hayal kırıklığına uğradım” derseniz, kendinizi hisleriniz üzerinde denetim sahibi olarak görür ve ne istediğinizi açıkça belirtirsiniz. İkili alakalar düzeyinde bakıldığında kullandığımız birden fazla cümlenin “ben” odağından fazlaca “sen” odağında -yani denetim edemediğimiz/içini asla tam bilemeyeceğimiz bir ikinci kişi odağında- olduğunu fark ederiz. “Mesajıma karşılık vermeyerek beni ne kadar önemsediğini gösterdin” dediğimizde, sıkıntımızı anlatmaya yönelik bir cümledense yargı içeren bir tespit cümlesi kurduğumuzun birden fazla vakit farkında olmayız. Sağlıklı bağlantı iki taraflı ilerleyen bir müddetçtir ve asıl hedef anlaşmaktır. “Mesajıma yanıt vermediğinde kendimi değersiz hissettim, niye karşılık vermediğini bilmek beni rahatlatacak.” üzere bir cümle kulağa didaktik ve günlük akışta fazlaca yapay üzere gelse de pratikte kısa müddette yanlışsız biçimde manaya ve muahedeye kapı açacaktır.
Tekniği bizlere tanıtan Rosenberg’e bakılırsa gerçek bağlantının 4 evresi vardır:
1- Müşahede — olan biteni anlamak ismine yargısızca müşahede yapmak gerekir
2- His — nasıl hissettiğimizi de anlamak ve karşı tarafa hissettirmek gerekir
3- Muhtaçlık — bu hissin altında yatan karşılanmamış gereksinim nedir?
4- Talep — gereksinime yönelik spesifik bir aksiyon olmalıdır.
Bir cümle ortasında kullanıldığında şu biçimde görünür:
“___ olduğunda, ___ hissediyorum, zira ___’ye gereksinimim var. Bu niçinle, artık ___ istiyorum.”
Kurduğumuz cümlelerin kaçı buyruk içeriyor, kaçı rica; ya da kaç adedinde oldukçatan yargılayıp etiketlediğimiz bir durumu aktarıyoruz, kaçında yargısızca anlamaya çalışıyoruz? Yalnızca bu soruları kendimize sorarak hengame ve öfke patlamalarından kaçınabilir, tahlile giden irtibat ağları kurmaya müsait hale gelebiliriz.
Şiddetsiz bağlantı yolunu uygulamaya niyetlendiysek evvela beynimizin ürettiği hisleri ve fikirleri ayırt edebiliyor olmamız gerekir. “Kendimi sorumluluk altında hissediyorum” cümlesindeki “hissediyorum” bir histen epey bir kanıyı anlatır. Bir histen bahsederken “hissediyorum” diye eklemenize gerek bile kalmaz, huzursuz hissediyorum ile tedirginim yapılarının tıpkı şeyi anlatması, mesela. Pekala bu tespit bağlantı sırasında niye değerlidir?
Beynimiz bir his ürettiğinde bunu karşılanmış ve karşılanmamış bir muhtaçlıktan referans alarak ortaya çıkarır. Gözlemlediğimiz üzere her insanın her duruma verdiği reaksiyon tıpkı değildir, zira her insanın gereksinim şeması bir ötekininkinden farklı şekillenir. Gereksinimlerimiz karşılanmadığında acı ortasında, bıkkın, hüzünlü, tükenmiş, usanmış yahut hassas olabiliriz. Bir oburu ile tartıştığımızda büyük reaksiyonlarımızın altında yatan niçini anlaşılmamak olarak tanımlayabiliriz lakin bu tarifin kendi ortasında yargı ve etiketleme içerdiğini tahminen de hiç bilmeyiz. Anlaşılmadığımız kanısını bir kenara alıp, ortaya çıkan duyguya ve daha sonrasında gereksinime odaklanırsak bahsin karşımızdaki ile değil kendimiz ile ilgili olduğu farkındalığına erişebiliriz. Bu da bizi yargısız bir irtibata taşır.
“Şiddetsiz İletişim” sağlıklı birey ve toplumlar inşa etmek ismine bireylerin özümsemesi gereken tahlil odaklı bir irtibat tekniği olarak önerilmeye devam ediyor. Bir çocuğun ya da bir yetişkinin geçmişte kalmış çocukluğunun karşılanmış her muhtaçlığı olumlu bir duyguyu besleyecek ve ne kadar olumlu his beslenirse o kadar tahlil odaklı bağlantı ağları kurulabilecektir. Merak edenler için, Rosenberg’in tekniğini tüm bilgileriyla anlattığı, ortasında şiddetsiz bağlantı alıştırmaları ve ruhsal tanımlamalar barındıran kitabında epeyce daha ayrıntılı bilgiye ulaşmak mümkün.