CİLDİMİZDE YAZ HASTALIKLARI
Yaz mevsiminin sonuna yaklaştığımız şu günlerde sıcaklar tüm süratiyle devam ediyor. Her ne kadar yaz mevsimi çoğumuz için dinlenme, kış yorgunluğunu atma fırsatı sunsa da , birtakım bireyler için problemli günler manasına da gelebiliyor. Zira bu mevsimde nezle , grip yaşamasak da kimi cilt hastalıkları ile yaz mevsiminde eskisine bakılırsa giderek artan sıklıkta karşılaşıyoruz. Bilhassa açık ciltli bireyler bu cilt sorunlarından daha fazla etkileniyorlar. Zira günümüzde tatil anlayışımız yüz yıl evvelce hayli farklı: yazın güney ve batı kıyılarına deniz tatiline gitmek büyük-büyük annelerimizin aklına gelmezdi bile! Kıyısı olan yerleşim yerlerinde hayli sıcak günlerde denize girildiğinde de beşerler derileri görünmeyecek giysilerle suya girerlerdi. Beyaz bir cilt ayrıcalık simgesiydi o senelerda! Lakin daima açık havada çalışmak zorunda olan çalışanlar sonucurlardı.
1940lı yılların ortalarında BİKİNİ denen deniz giysisi icat edildikten daha sonra alışkanlıklar da süratle değişmeye başladı. 1950lerden daha sonra yanık deri sıhhat ve çekicilik simgesi oldu. Beşerler güneş altında daha fazla vakit geçirmeye başladılar. Bu ortada ozon katmanı da delindi ve güneşin ziyanlı UV ışınları yeryüzüne giderek daha ağır dozlarda ulaşmaya başladı. Sonuç: giderek daha fazla sayıda insan yaz mevsiminde yaşadığı cilt problemleri niçiniyle doktora başvurmaya başladı. Bu sıkıntıların yazın keyfimizi kaçırmaması için karşılaşabileceğimiz durumlara ve alabileceğimiz tedbirlere göz atalım:
GÜNEŞ ALERJİSİ:
Güneş alerjisinin esas iki tipi vardır:
Polimorf ışık dermatozu en sık rastlanan tiptir. Bu hastalıkta etken direkt doğruya UV ışığa karşı gelişen çok duyarlılıktır. Döküntüler , bahar aylarının son günlerinde , çabucak hemen tatil mevsimi açılmadan , kısa kollu ve yakası açık giysiler giymeye başladığımızda, evvelinde güneş görmeyen beden bölgelerinin güneşle birinci temasını izleyen 3-4 gün ortasında kendini gösterir. Ekseriyetle kolların dirsekten aşağı kısmı, boyun, dekolte , bacakların dizden aşağısı ve ayakların üst yüzlerinde şiddetli kaşıntı, kızarıklık ve kabarıklıklar biçiminde döküntüler ortaya çıkar. Denetim altına alınmadığı takdirde bu döküntüler 2-3 ay kadar devam edip yaz sonuna hakikat kendi kendine iz bırakmadan kaybolurlar. Her yıl tıpkı devirde yinelama eğilimindedirler. Tedavisinde güneş koruyucular, kaşıntı giderici losyonlar ve antihistaminiklerden faydalanırız. Evvelden bu alerjiyi hayatış olanlar mevsiminde şikayetleri başlamadan doktora başvurduklarında bu periyodu daha rahat geçirebilecek tedbirler önerilir.
Fotoalerjik tepkiler : Birtakım antibiyotikler, kimi şeker hastalığı ilaçları, idrar söktürücüler ve birtakım antidepresanlar üzere ağızdan alınan ilaçlar, maydanozgiller , turunçgiller,incir sütü, turpgiller ve birtakım çayır bitkilerinin deriye teması, birtakım kozmetiklerde , losyon ve parfümlerde kullanılan kimi esanslar ve kimyasal hususlar cildin güneş ışığı ile temasının akabinde güneş alerjisini tetikleyebilir. Güneşle temastan 4-6 saat daha sonra ortaya çıkan tepkiler çoklukla süreksiz özellikte olup yenidenlama eğilimi göstermezler. Kaşıntıyı rahatlatıcı tedbirler kâfi olur. 24-48 saatte ortaya çıkan alerjilerin ise bedenin evvelinde duyarlanmasına bağlı olduğu düşünülür. Bunlar yenidenlama eğiliminde olduklarından tetikleyici etkenin bulunup kesinlikle bunlardan uzak kalınması gerekir.
MAYORKA AKNESİ: Bilhassa cildi yağlı olan yetişkin bayanlarda görülür. UVA ışınlarına maruz kaldıktan kısa müddet daha sonra boyun, dekolte , omuzlar ve kollarda kırmızı ufak kabarıklıklar halinde kendini gösterir. Bilhassa plajda kullanılan güneş kremlerindeki yağ ve kimyasal mamüllerin tetiklediği düşünülmektedir. Sonbaharda kendi kendine düzgünleşir. Cilt tipine uygun fazla yağlı olmayan jel stili güneş mamüllerinin tercih edilmesi bu sorunun ortaya çıkma riskini azaltacaktır.
GÜNEŞ YANIĞI : Ağır güneş ışığına uzun mühlet korunmasız maruz kalınması ile ortaya çıkan doğal bir deri tepkisidir. Güneş temasından 4-8 saat daha sonra deride kızarma, acıma, şişme, ağrı ile kendini gösterir. İleri olaylarda deride su toplama olur. En şiddetli düzeyine çoklukla 2. Günde ulaşır. Bu cins hadiselere çoklukla hafta sonu günübirlik denize giden şahıslarda Salı-Çarşamba günleri rastlarız. Güneş yanığı yaşamamak için ışınların en güçlü olduğu 11-16:00 saatleri içinde güneşte oturmamak, cilt tipine uygun güneş kollayıcı krem ve losyonları sık aralıklarla, suya her girip çıktıktan daha sonra yenidenlamak, açık renkli giysi, şapka, gözlük üzere fiziki korunma önlemlerini ihmal etmemek temel tedbirlerdir. Unutmamalıyız ki, acısı birkaç günde geçse bile güneş yanığı , uzun vadede cilt yaşlanmasını ve deri kanseri riskini arttıran en değerli risk faktörlerinin başında gelir. Ömür uzunluğu 5 defadan çok güneş yanığı geçirmek deri kanseri riskini 2 kat arttırmaktadır. Melanoma ismi verilen en tehlikeli deri kanseri tipinin ağır güneş yanığı üzere kısa periyodik ağır güneşe maruz kalma kararı ortaya çıktığı unutulmamalıdır. Bilhassa çocukluk çağında içi su dolu kabarcıkların gelişimi formunda geçirilen tek bir ağır güneş yanığı, ömür uzunluğu deri kanseri geliştirme riskini arttırmaktadır.
HERPES SİMPLEKS=BASİT UÇUK : Viral bir hastalık olan dudak uçuğu bedende hudut köklerinde uyur biçimde bulunur. Bedenin bağışıklık sisteminin zayıfladığı hallerde uçuk mikrobu etkin hale geçer. Ateşli hastalıklar, yorgunluk, gerilim üzere etkenlerin yanı sıra, güneşin UV ışınlarının da bağışıklık sistemimizi baskılayıcı tesiri vardır. Bu yüzdilk öncesinden bedeninde Herpes virüsü taşıyan bireylerin ekseriyetle tatillerinin birinci günü güneşlenmelerini takip eden saatler ortasında dudakları uçuklar. bu biçimde bir tatsızlık yaşamamak için güneşe çıkmadan 24 saat evvel esirgeyici dozda uçuk ilacı almak faydalı olacaktır.
İSİLİK: Yazın en sık görülen hastalıklardandır. Ter bezlerinin ağzının fazla üretime bağlı olarak tıkanmasıyla ortaya çıkar. Gözeneklerin altında biriken ter zerrecikleri dokuyu tahriş ederek döküntü ve kaşıntı yapar. En çoğunlukla bebeklerde, fazla kilolu bireylerde, sıcak ve nemli ortamlarda çalışanlarda görülür. En hayli uzunluğunda, koltukaltı ve kasıklarda, diz ve dirseklerin iç yüzünde, göğüs altlarında ve belde kemer çizgisinde küçük kırmızı kabarcıklar halinde kendini gösterir. Çok şiddetli kaşıntı yapabilir. Tedavisinde evvela isilikli kişi serin bir ortamda tutulmalıdır. Serinletici ılık duş almak faydalıdır. Kaşıntılı durumlarda ferahlatıcı , mentollü losyonlar önerilir. Bunlar kâfi olmadığı takdirde doktora başvurulmalıdır.
MANTAR HASTALIKLARI : Mantar hastalığı bütün deri yüzeyinde görülebilir. Dermatofit yahut kandida denilen mikroorganizmaların yol açtığı yüzeysel deri enfeksiyonlarıdır. Derinin bilhassa koltukaltı, kasıklar, ayak parmaklarının ortası üzere sıcak ve nemli bölgelerinde daha sık rastlanırlar. Yaz mevsiminde terlemenin artması, hareketsiz kalınması, deniz ve havuza girme daha sonrası bedenin uygun kurulanmaması ve ıslak mayo ile kalınması yaz mevsiminde bu hastalıkla daha sık karşılaşmamıza yol açarlar. Bu hastalıktan uzak kalmak için genel olarak hijyen ve bakım değerlidir. Mantarlar bulaşıcı olduğu için giysi, mayo, havlu, saç fırçası üzere şahsi kullanılan gereçler risk kümesinde olan yahut mantar geçiren beşerlerle paylaşılmamalıdır. Tabibin vereceği krem, sprey formunda sürülen yahut ağızdan alınan ilaçlarla mantar hastalığı süratle düzgünleşir. Hastalığın yinelamaması için bedenin kuru ve serin tutulması, banyodan , denizden, havuzdan daha sonra yeterli kurulanmak hayli değerlidir.
Yaz mevsiminin sonuna yaklaştığımız şu günlerde sıcaklar tüm süratiyle devam ediyor. Her ne kadar yaz mevsimi çoğumuz için dinlenme, kış yorgunluğunu atma fırsatı sunsa da , birtakım bireyler için problemli günler manasına da gelebiliyor. Zira bu mevsimde nezle , grip yaşamasak da kimi cilt hastalıkları ile yaz mevsiminde eskisine bakılırsa giderek artan sıklıkta karşılaşıyoruz. Bilhassa açık ciltli bireyler bu cilt sorunlarından daha fazla etkileniyorlar. Zira günümüzde tatil anlayışımız yüz yıl evvelce hayli farklı: yazın güney ve batı kıyılarına deniz tatiline gitmek büyük-büyük annelerimizin aklına gelmezdi bile! Kıyısı olan yerleşim yerlerinde hayli sıcak günlerde denize girildiğinde de beşerler derileri görünmeyecek giysilerle suya girerlerdi. Beyaz bir cilt ayrıcalık simgesiydi o senelerda! Lakin daima açık havada çalışmak zorunda olan çalışanlar sonucurlardı.
1940lı yılların ortalarında BİKİNİ denen deniz giysisi icat edildikten daha sonra alışkanlıklar da süratle değişmeye başladı. 1950lerden daha sonra yanık deri sıhhat ve çekicilik simgesi oldu. Beşerler güneş altında daha fazla vakit geçirmeye başladılar. Bu ortada ozon katmanı da delindi ve güneşin ziyanlı UV ışınları yeryüzüne giderek daha ağır dozlarda ulaşmaya başladı. Sonuç: giderek daha fazla sayıda insan yaz mevsiminde yaşadığı cilt problemleri niçiniyle doktora başvurmaya başladı. Bu sıkıntıların yazın keyfimizi kaçırmaması için karşılaşabileceğimiz durumlara ve alabileceğimiz tedbirlere göz atalım:
GÜNEŞ ALERJİSİ:
Güneş alerjisinin esas iki tipi vardır:
Polimorf ışık dermatozu en sık rastlanan tiptir. Bu hastalıkta etken direkt doğruya UV ışığa karşı gelişen çok duyarlılıktır. Döküntüler , bahar aylarının son günlerinde , çabucak hemen tatil mevsimi açılmadan , kısa kollu ve yakası açık giysiler giymeye başladığımızda, evvelinde güneş görmeyen beden bölgelerinin güneşle birinci temasını izleyen 3-4 gün ortasında kendini gösterir. Ekseriyetle kolların dirsekten aşağı kısmı, boyun, dekolte , bacakların dizden aşağısı ve ayakların üst yüzlerinde şiddetli kaşıntı, kızarıklık ve kabarıklıklar biçiminde döküntüler ortaya çıkar. Denetim altına alınmadığı takdirde bu döküntüler 2-3 ay kadar devam edip yaz sonuna hakikat kendi kendine iz bırakmadan kaybolurlar. Her yıl tıpkı devirde yinelama eğilimindedirler. Tedavisinde güneş koruyucular, kaşıntı giderici losyonlar ve antihistaminiklerden faydalanırız. Evvelden bu alerjiyi hayatış olanlar mevsiminde şikayetleri başlamadan doktora başvurduklarında bu periyodu daha rahat geçirebilecek tedbirler önerilir.
Fotoalerjik tepkiler : Birtakım antibiyotikler, kimi şeker hastalığı ilaçları, idrar söktürücüler ve birtakım antidepresanlar üzere ağızdan alınan ilaçlar, maydanozgiller , turunçgiller,incir sütü, turpgiller ve birtakım çayır bitkilerinin deriye teması, birtakım kozmetiklerde , losyon ve parfümlerde kullanılan kimi esanslar ve kimyasal hususlar cildin güneş ışığı ile temasının akabinde güneş alerjisini tetikleyebilir. Güneşle temastan 4-6 saat daha sonra ortaya çıkan tepkiler çoklukla süreksiz özellikte olup yenidenlama eğilimi göstermezler. Kaşıntıyı rahatlatıcı tedbirler kâfi olur. 24-48 saatte ortaya çıkan alerjilerin ise bedenin evvelinde duyarlanmasına bağlı olduğu düşünülür. Bunlar yenidenlama eğiliminde olduklarından tetikleyici etkenin bulunup kesinlikle bunlardan uzak kalınması gerekir.
MAYORKA AKNESİ: Bilhassa cildi yağlı olan yetişkin bayanlarda görülür. UVA ışınlarına maruz kaldıktan kısa müddet daha sonra boyun, dekolte , omuzlar ve kollarda kırmızı ufak kabarıklıklar halinde kendini gösterir. Bilhassa plajda kullanılan güneş kremlerindeki yağ ve kimyasal mamüllerin tetiklediği düşünülmektedir. Sonbaharda kendi kendine düzgünleşir. Cilt tipine uygun fazla yağlı olmayan jel stili güneş mamüllerinin tercih edilmesi bu sorunun ortaya çıkma riskini azaltacaktır.
GÜNEŞ YANIĞI : Ağır güneş ışığına uzun mühlet korunmasız maruz kalınması ile ortaya çıkan doğal bir deri tepkisidir. Güneş temasından 4-8 saat daha sonra deride kızarma, acıma, şişme, ağrı ile kendini gösterir. İleri olaylarda deride su toplama olur. En şiddetli düzeyine çoklukla 2. Günde ulaşır. Bu cins hadiselere çoklukla hafta sonu günübirlik denize giden şahıslarda Salı-Çarşamba günleri rastlarız. Güneş yanığı yaşamamak için ışınların en güçlü olduğu 11-16:00 saatleri içinde güneşte oturmamak, cilt tipine uygun güneş kollayıcı krem ve losyonları sık aralıklarla, suya her girip çıktıktan daha sonra yenidenlamak, açık renkli giysi, şapka, gözlük üzere fiziki korunma önlemlerini ihmal etmemek temel tedbirlerdir. Unutmamalıyız ki, acısı birkaç günde geçse bile güneş yanığı , uzun vadede cilt yaşlanmasını ve deri kanseri riskini arttıran en değerli risk faktörlerinin başında gelir. Ömür uzunluğu 5 defadan çok güneş yanığı geçirmek deri kanseri riskini 2 kat arttırmaktadır. Melanoma ismi verilen en tehlikeli deri kanseri tipinin ağır güneş yanığı üzere kısa periyodik ağır güneşe maruz kalma kararı ortaya çıktığı unutulmamalıdır. Bilhassa çocukluk çağında içi su dolu kabarcıkların gelişimi formunda geçirilen tek bir ağır güneş yanığı, ömür uzunluğu deri kanseri geliştirme riskini arttırmaktadır.
HERPES SİMPLEKS=BASİT UÇUK : Viral bir hastalık olan dudak uçuğu bedende hudut köklerinde uyur biçimde bulunur. Bedenin bağışıklık sisteminin zayıfladığı hallerde uçuk mikrobu etkin hale geçer. Ateşli hastalıklar, yorgunluk, gerilim üzere etkenlerin yanı sıra, güneşin UV ışınlarının da bağışıklık sistemimizi baskılayıcı tesiri vardır. Bu yüzdilk öncesinden bedeninde Herpes virüsü taşıyan bireylerin ekseriyetle tatillerinin birinci günü güneşlenmelerini takip eden saatler ortasında dudakları uçuklar. bu biçimde bir tatsızlık yaşamamak için güneşe çıkmadan 24 saat evvel esirgeyici dozda uçuk ilacı almak faydalı olacaktır.
İSİLİK: Yazın en sık görülen hastalıklardandır. Ter bezlerinin ağzının fazla üretime bağlı olarak tıkanmasıyla ortaya çıkar. Gözeneklerin altında biriken ter zerrecikleri dokuyu tahriş ederek döküntü ve kaşıntı yapar. En çoğunlukla bebeklerde, fazla kilolu bireylerde, sıcak ve nemli ortamlarda çalışanlarda görülür. En hayli uzunluğunda, koltukaltı ve kasıklarda, diz ve dirseklerin iç yüzünde, göğüs altlarında ve belde kemer çizgisinde küçük kırmızı kabarcıklar halinde kendini gösterir. Çok şiddetli kaşıntı yapabilir. Tedavisinde evvela isilikli kişi serin bir ortamda tutulmalıdır. Serinletici ılık duş almak faydalıdır. Kaşıntılı durumlarda ferahlatıcı , mentollü losyonlar önerilir. Bunlar kâfi olmadığı takdirde doktora başvurulmalıdır.
MANTAR HASTALIKLARI : Mantar hastalığı bütün deri yüzeyinde görülebilir. Dermatofit yahut kandida denilen mikroorganizmaların yol açtığı yüzeysel deri enfeksiyonlarıdır. Derinin bilhassa koltukaltı, kasıklar, ayak parmaklarının ortası üzere sıcak ve nemli bölgelerinde daha sık rastlanırlar. Yaz mevsiminde terlemenin artması, hareketsiz kalınması, deniz ve havuza girme daha sonrası bedenin uygun kurulanmaması ve ıslak mayo ile kalınması yaz mevsiminde bu hastalıkla daha sık karşılaşmamıza yol açarlar. Bu hastalıktan uzak kalmak için genel olarak hijyen ve bakım değerlidir. Mantarlar bulaşıcı olduğu için giysi, mayo, havlu, saç fırçası üzere şahsi kullanılan gereçler risk kümesinde olan yahut mantar geçiren beşerlerle paylaşılmamalıdır. Tabibin vereceği krem, sprey formunda sürülen yahut ağızdan alınan ilaçlarla mantar hastalığı süratle düzgünleşir. Hastalığın yinelamaması için bedenin kuru ve serin tutulması, banyodan , denizden, havuzdan daha sonra yeterli kurulanmak hayli değerlidir.