Ulusal ve milletlerarası hayli sayıda değerli mükafatın sahibi olan, kitapları onlarca lisanda yayınlanan müellif Nedim Gürsel yeni kitabı “Son Fasıl” ile okuyucuyu dünyanın önde gelen isimleriyle bir arada unutulmaz bir seyahate çıkarıyor… Gürsel, kitabında Van Gogh, Leonardo da Vinci, Rubens, Tolstoy, Sartre, Semprun, Nazım Hikmet üzere büyük ustaların yaşadıkları kentleri gezerek onların son senelerına ışık tutuyor. Uzun yıllardır Fransa’da yaşayan Gürsel’le yeni kitabını konuştuk.
KAHİN DEĞİLİM AMA…
– Kitabınız için “Beni etkilemiş muharrir ve sanatkarların son fasıllarının izini şahsen yerinde sürmemin sebebi kendi ‘son faslımı’ yaşıyor olmam sanırım” diyorsunuz. Daha bakılırsacek, yazacak fazlaca şey yok mu?
Görüp de yazacak, yaşayacak fazlaca şey var daha, haklısınız, ancak vakit yok. Yahya Kemal, kitabımın ismini esinleyen ünlü şiirinde “Dönülmez akşamın ufkundayız/ Vakit hayli geç / Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç!” diyordu. Er ya da geç, bizi neyin beklediğini bilmek için kahin olmaya gerek yok.
RASTLANDI kararı
– Nasıl ortaya çıktı Son Fasıl kitabınız?
Birtakım tesadüfler kararı ortaya çıktığını söyleyebilirim. Yolum birkaç defa İsviçre’ye düşmüştü, orada, dağların kuytusundaki Sierre kasabasında hayatının son beş yılını yaşayan Rilke’nin izini sürmüş, hayal dünyamda şairin yalnızlığını ağıtlarıyla paylaşmıştım. daha sonra öbür seyahatler peş peşe geldi. Leonardo da Vinci’nin son üç yılını yaşadığı Amboise’a, Van Gogh’un son 70 gününe tanıklık eden Auvers-sur-Oise’a, Tolstoy’un Rusya’nın Tula kenti yakınlarındaki malikanesi Yasnaya Polyana’ya gittim. Dev muharrir 80 yaşını geride bırakmış bulunmasına karşın eşi ve 13 çocuğunun annesi Sofya’nın baskı ve dırdırından kaçarak tek başına bir istasyonda veda etmiş hayata. Bu davranışının niçinlerini çözümlemeye çalıştım. Nazım Hikmet’in de sürgün yıllarını lisana getirmeyi denedim. Lakin bütün bunları anlatırken, kendi serüvenimden de kimi otobiyografik ögeler kattım anlatıya. bu biçimdece gezi-deneme tipinde, ancak otobiyografik izler de içeren bir anlatı çıktı ortaya. Vakit ve mevt üzerine bir kitap olarak tanımlayabilirim Son Fasıl’ı.
Nedim Gürsel’in yapıtları 20 farklı lisana çevrildi.
Anlattığım isimler benim için değerli
– Kitapta anlattığınız isimleri nasıl bir ortaya getirdiniz? omurunuzdaki değerleri miydi sizi çeken?
‘Son fasıl’larını anlattığım muharrir ve ressamların tümü kıymetliydi benim için. Le Havre’da izini sürdüğüm genç ideoloji öğretmeni Sartre ile Buchenwald Toplama Kampı’nda vefatla karşılaşan George Semprun da o denli.
– Büyük ustaların yaşadıkları yerler, yapıtlarına tesir eden olaylar derinlemesine bir araştırma ve inceleme gerektirmiş olmalı…
Evet, haklı olarak derinlemesine araştırmalar yapmak gerekti. Kelam konusu bireylerin yapıtlarını ve hayatlarını etkilemiş kentlerde dolaşırken kendi belleğimde dolaştığım da oldu. İzlenimlerimi okurla paylaşırken bütün bu yerlerin tarihine değinmem kaçınılmazdı. Yaratıcı aktifliğin, genelde aşikâr bir yerde gerçekleştiğini, ötürüsıyla vakit içinde olduğu kadar uzamla da alakasını irdelemeye çalıştım.
Gürsel, kitaplarında sıklıkta büyük hasret duyduğu İstanbul’u mevzu ediniyor.
Sürgün beni ülkemden ana dilimden koparmadı
– Bu efsane ustaların ortasından sizi derinlemesine etkileyen ismi sorsam yanıtınız ne olur?
Hiç duraksamadan Van Gogh derim. Aklın hudutlarını zorlayan bu meczup ve dahi sanatkarın yapıtından olduğu kadar acılı, çilekeş hayatından da epey etkilendim. İstedim ki okur hem Van Gogh’la tanışsın birebir vakitte onun dünyasını yansıtan tablolarının ortasında dolaşsın. Sanat tarihinin en kıymetli ressamlarından sayılan bir çilekeşin kendine has dünyasıyla hemhal olsun.
MAKALELERİ DE KİTAP OLDU
Fransız gazetelerinde siyasi yazılar kaleme alan muharrir Nedim Gürsel’in yazıları ‘Özgür Türkiye Müellifim Adını’ ismiyle kitap oldu.
HASRET GELİŞTİ
– 12 Mart Muhtırası daha sonrası fazlaca genç yaşta Fransa’ya gittiniz. Mecburî sürgün yıllarının size verdikleri aldıklarından büyük mü?
Evvel zarurî, daha sonra istekli sürgün beni ülkemden, ana dilimden koparmadı. Tahminen dünyaya açılmamı sağladı lakin o ölçüde de içimdeki hasreti geliştirdi. Sevgili kentim İstanbul’dan uzakta yaşamasaydım roman ve hikayelerimde ondan bu biçimdesine sık kelam etmezdim.
– Kitabınızda da yer verdiğiniz Nazım Hikmet’le özdeşleştirir misiniz yaşadığınız o senelerı…
Nazım Hikmet’le, tabir yerindeyse fazlaca düşüp kalktım. 20. yüzyılın en büyük şairleri içinde sayılması gereken şairimizle, ne yazık ki despot Osmanlı padişahlarıyla övündüğümüz kadar övünemiyoruz.
– Fransa’dan ülkemizde yaşanan gelişmelere bitmeyen tartışmalara, gündemi sarsan olaylara kuş bakışı bakarsanız neler söylersiniz?
Fransa’dan bakıldığında ülkemiz ne yazık ki her geçen gün demokratik kıymetlerden uzaklaşan bir ülke görünümünde.
– Bir keresinden tarih tarihçilere bırakılmayacak kadar kıymetli bir disiplindir demiştiniz…
Evet, İlber Ortaylı’yla yaptığım bir tartışmada o denli demiştim. Boğazkesen, Fotoğraflı Dünya, Aşk ve İsyan üzere tarihî romanların müellifi olarak hâlâ o denli düşünüyorum. Son Fasıl’ın da bu biçimde bir bakışın eseri olduğunu söyleyebilirim.
KAHİN DEĞİLİM AMA…
– Kitabınız için “Beni etkilemiş muharrir ve sanatkarların son fasıllarının izini şahsen yerinde sürmemin sebebi kendi ‘son faslımı’ yaşıyor olmam sanırım” diyorsunuz. Daha bakılırsacek, yazacak fazlaca şey yok mu?
Görüp de yazacak, yaşayacak fazlaca şey var daha, haklısınız, ancak vakit yok. Yahya Kemal, kitabımın ismini esinleyen ünlü şiirinde “Dönülmez akşamın ufkundayız/ Vakit hayli geç / Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç!” diyordu. Er ya da geç, bizi neyin beklediğini bilmek için kahin olmaya gerek yok.
RASTLANDI kararı
– Nasıl ortaya çıktı Son Fasıl kitabınız?
Birtakım tesadüfler kararı ortaya çıktığını söyleyebilirim. Yolum birkaç defa İsviçre’ye düşmüştü, orada, dağların kuytusundaki Sierre kasabasında hayatının son beş yılını yaşayan Rilke’nin izini sürmüş, hayal dünyamda şairin yalnızlığını ağıtlarıyla paylaşmıştım. daha sonra öbür seyahatler peş peşe geldi. Leonardo da Vinci’nin son üç yılını yaşadığı Amboise’a, Van Gogh’un son 70 gününe tanıklık eden Auvers-sur-Oise’a, Tolstoy’un Rusya’nın Tula kenti yakınlarındaki malikanesi Yasnaya Polyana’ya gittim. Dev muharrir 80 yaşını geride bırakmış bulunmasına karşın eşi ve 13 çocuğunun annesi Sofya’nın baskı ve dırdırından kaçarak tek başına bir istasyonda veda etmiş hayata. Bu davranışının niçinlerini çözümlemeye çalıştım. Nazım Hikmet’in de sürgün yıllarını lisana getirmeyi denedim. Lakin bütün bunları anlatırken, kendi serüvenimden de kimi otobiyografik ögeler kattım anlatıya. bu biçimdece gezi-deneme tipinde, ancak otobiyografik izler de içeren bir anlatı çıktı ortaya. Vakit ve mevt üzerine bir kitap olarak tanımlayabilirim Son Fasıl’ı.
Nedim Gürsel’in yapıtları 20 farklı lisana çevrildi.
Anlattığım isimler benim için değerli
– Kitapta anlattığınız isimleri nasıl bir ortaya getirdiniz? omurunuzdaki değerleri miydi sizi çeken?
‘Son fasıl’larını anlattığım muharrir ve ressamların tümü kıymetliydi benim için. Le Havre’da izini sürdüğüm genç ideoloji öğretmeni Sartre ile Buchenwald Toplama Kampı’nda vefatla karşılaşan George Semprun da o denli.
– Büyük ustaların yaşadıkları yerler, yapıtlarına tesir eden olaylar derinlemesine bir araştırma ve inceleme gerektirmiş olmalı…
Evet, haklı olarak derinlemesine araştırmalar yapmak gerekti. Kelam konusu bireylerin yapıtlarını ve hayatlarını etkilemiş kentlerde dolaşırken kendi belleğimde dolaştığım da oldu. İzlenimlerimi okurla paylaşırken bütün bu yerlerin tarihine değinmem kaçınılmazdı. Yaratıcı aktifliğin, genelde aşikâr bir yerde gerçekleştiğini, ötürüsıyla vakit içinde olduğu kadar uzamla da alakasını irdelemeye çalıştım.
Gürsel, kitaplarında sıklıkta büyük hasret duyduğu İstanbul’u mevzu ediniyor.
Sürgün beni ülkemden ana dilimden koparmadı
– Bu efsane ustaların ortasından sizi derinlemesine etkileyen ismi sorsam yanıtınız ne olur?
Hiç duraksamadan Van Gogh derim. Aklın hudutlarını zorlayan bu meczup ve dahi sanatkarın yapıtından olduğu kadar acılı, çilekeş hayatından da epey etkilendim. İstedim ki okur hem Van Gogh’la tanışsın birebir vakitte onun dünyasını yansıtan tablolarının ortasında dolaşsın. Sanat tarihinin en kıymetli ressamlarından sayılan bir çilekeşin kendine has dünyasıyla hemhal olsun.
MAKALELERİ DE KİTAP OLDU
Fransız gazetelerinde siyasi yazılar kaleme alan muharrir Nedim Gürsel’in yazıları ‘Özgür Türkiye Müellifim Adını’ ismiyle kitap oldu.
HASRET GELİŞTİ
– 12 Mart Muhtırası daha sonrası fazlaca genç yaşta Fransa’ya gittiniz. Mecburî sürgün yıllarının size verdikleri aldıklarından büyük mü?
Evvel zarurî, daha sonra istekli sürgün beni ülkemden, ana dilimden koparmadı. Tahminen dünyaya açılmamı sağladı lakin o ölçüde de içimdeki hasreti geliştirdi. Sevgili kentim İstanbul’dan uzakta yaşamasaydım roman ve hikayelerimde ondan bu biçimdesine sık kelam etmezdim.
– Kitabınızda da yer verdiğiniz Nazım Hikmet’le özdeşleştirir misiniz yaşadığınız o senelerı…
Nazım Hikmet’le, tabir yerindeyse fazlaca düşüp kalktım. 20. yüzyılın en büyük şairleri içinde sayılması gereken şairimizle, ne yazık ki despot Osmanlı padişahlarıyla övündüğümüz kadar övünemiyoruz.
– Fransa’dan ülkemizde yaşanan gelişmelere bitmeyen tartışmalara, gündemi sarsan olaylara kuş bakışı bakarsanız neler söylersiniz?
Fransa’dan bakıldığında ülkemiz ne yazık ki her geçen gün demokratik kıymetlerden uzaklaşan bir ülke görünümünde.
– Bir keresinden tarih tarihçilere bırakılmayacak kadar kıymetli bir disiplindir demiştiniz…
Evet, İlber Ortaylı’yla yaptığım bir tartışmada o denli demiştim. Boğazkesen, Fotoğraflı Dünya, Aşk ve İsyan üzere tarihî romanların müellifi olarak hâlâ o denli düşünüyorum. Son Fasıl’ın da bu biçimde bir bakışın eseri olduğunu söyleyebilirim.