Diyarbakır’ın Sur ilçesindeki Ortadoğu’nun en büyük Ermeni Kilisesi Surp Giragos’ta 7 yıl daha sonra çan sesi bir daha duyulacak. 1376 yılında inşa edilen kilise unsur bağımlılarının yeri haline gelmişti. 2015’te de teröristlerin karargahı olmuştu. Onarım çalışmaları tamamlanan tarihi kilise 8 Mayıs’ta bir daha ibadete açılacak.
Halk içinde ‘Gâvur Mahallesi’ olarak bilinen Sur’a bağlı Hançepek’teki Ermeni Surp Giragos Kilisesi’nin onarımı tamamlandı. Kilisede 8 Mayıs’ta Türkiye Ermeni Patriği Sahak Maşalyan’ın iştirakiyle birinci ayin gerçekleştirilecek. Kiliseye kalıcı bir din adamı atanması için de Kilise Vakfı, hükümetten talepte bulundu.
Eski Baro Lideri Tahir Elçi’nin öldürüldüğü 4 ayaklı minarenin çabucak ardındaki kilisenin iç ve dış onarımı aslına uygun restore edildi.
ANTON AMCA DA ÖLÜNCE TÜMDEN SAHİPSİZ KALDI
600 yıllık geçmişe sahip kilise, 1990’lı yılların başında bahtına terk edildi. O yıllar terör olaylarının yaşandığı Güneydoğu’daki köylerin güvenlik niçiniyle boşatılması üzerine kentlere ağır bir göç akımı başlamış buna paralel olarak da gayrı müslimler de Avrupa ülkelerine göç etmişti.
Kiliseyi, “Her taşının bende anısı var” diyen Sur’da antika eşya dükkânı işleten Anton Güç, terk etmedi. Sütunları ağır hasar goren, duvarları ve tavanı çöken kilisenin iki göz odasında ömrünün sonuna kadar bekçilik yapan mahallenin Anton Amcası, İstanbul’daki Surp Pırgiç Hastanesi’nde hayatını kaybedince kilise tümden sahipsiz kaldı.
Hırsızların altın bulma mazeretiyle her yanını delik deşik ettiği kilise için 2008 yılında onarım sonucu alındı.
2011’DE İBADETE AÇILDI
Ermeni Vakfı ile Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü projeyle onarımına başlanan kilise, 6 milyon lira harcanarak 3 yılda ayağa kaldırıldı ve 2011’de bir daha kapılarını ayin yapmak için dünyanın dört bir yanından gelen Ermeni cemaatine açtı.
Yıkılan kulesindeki 100 kiloluk soğan başlı çanın yepyenisi, Moskova’da özel olarak yaptırılıp Diyarbakır’a getirildi. 35 yıllık derin sessizliğin akabinde Gavur Mahallesi’nin sokaklarında çan sesi her pazar bir daha duyuldu.
3 AYDA HARABEYE DÖNDÜ
Fakat çan sesi 4 yıl daha sonra bir daha sustu…
2015’te terör örgütü PKK’nın kentlere silah ve patlayıcı yığınağı yaptıktan daha sonra kelamda özerlik ve kanton bölgeler ilan etme mazeretiyle başlattıkları çukur ve hendek terörüyle Surp Giragos Kilisesi bir daha ağır hasar gördü.
Yalnızca kilisenin bulunduğu mahallede 24 güvenlik vazifelisi şehit edildi.
Çatışmaların ortasında kalan ve onarımı üç yıl süren kilise üç ayda bir daha harabeye döndü.
Kilise ortasında mevzilenen teröristler buradan güvenlik güçlerine roketli ve bombalı hücumlarda bulundu. Yaralı teröristlerin tedavi edildiği, duvarları ağır silahlarla delik deşik edilen kilisede teröristler, kaçış tünelleri oluşturdu.
30 MİLYONLUK İHALE YAPILDI
110 gün daha sonra mahallede denetimin sağlanması ve teröristlerin temizlenmesinden daha sonra ortaya ağır, bir o kadar da yürek sızlatan bir tablo çıktı.
Kilise için bu sefer Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafınca ihale yapıldı. Surp Giragos ile tıpkı bölgede teröristlerce tahrip edilen 4 kilise 30 milyon lira bedelle bir daha aslına uygun formda onarılarak ibadete hazır hale getirildi. 8 Mayıs’ta sabah 10.00’da mahallede bir daha çan sesi duyulacak.
ARAM ATEŞYAN “BUNU YAPANLAR İNSAN OLAMAZ” DEMİŞTİ
Hendek olaylarından daha sonrasında kiliseyi ziyaret eden Türkiye Ermenileri eski Patrik Genel Vekili Başpiskopos Aram Ateşyan, “Burası Hıristiyan Mahallesi’dir. Bizim bir müellifimiz buraya Gâvur Mahallesi sıkıntısı. Tanrı’nın dua konutu olan kiliseler, mescitler harabe edildi. Bunu yapanlara insan diyemeyiz. Gördüm ki her tarafını balyozlarla kırmışlar. O el işlemeleri ve Horan dediğimiz yerler paramparça edilmiş, bunu yapan Tanrı’nın yarattığı kul, insan olamaz” diye reaksiyon göstermişti.
ALMAN ORDUSU KARARGAHI, SÜMERBANKIN DEPOSU…
1. Dünya Savaşı’nda da Alman ordularının karargâhı olan, 3 bin metrekare kapalı alana sahip Surp Giragos Ermeni Kilisesi, bir periyot Sümerbank’ın pamuk deposu olarak kullanıldı.
Kilise 1915’te de ağır hasar gördü. Çan kulesi, cami minaresinden yüksek olduğu için top atışlarıyla yıkıldı. 1960 yılından daha sonra yine ibadete açıldı.
Halk içinde ‘Gâvur Mahallesi’ olarak bilinen Sur’a bağlı Hançepek’teki Ermeni Surp Giragos Kilisesi’nin onarımı tamamlandı. Kilisede 8 Mayıs’ta Türkiye Ermeni Patriği Sahak Maşalyan’ın iştirakiyle birinci ayin gerçekleştirilecek. Kiliseye kalıcı bir din adamı atanması için de Kilise Vakfı, hükümetten talepte bulundu.
Eski Baro Lideri Tahir Elçi’nin öldürüldüğü 4 ayaklı minarenin çabucak ardındaki kilisenin iç ve dış onarımı aslına uygun restore edildi.
ANTON AMCA DA ÖLÜNCE TÜMDEN SAHİPSİZ KALDI
600 yıllık geçmişe sahip kilise, 1990’lı yılların başında bahtına terk edildi. O yıllar terör olaylarının yaşandığı Güneydoğu’daki köylerin güvenlik niçiniyle boşatılması üzerine kentlere ağır bir göç akımı başlamış buna paralel olarak da gayrı müslimler de Avrupa ülkelerine göç etmişti.
Kiliseyi, “Her taşının bende anısı var” diyen Sur’da antika eşya dükkânı işleten Anton Güç, terk etmedi. Sütunları ağır hasar goren, duvarları ve tavanı çöken kilisenin iki göz odasında ömrünün sonuna kadar bekçilik yapan mahallenin Anton Amcası, İstanbul’daki Surp Pırgiç Hastanesi’nde hayatını kaybedince kilise tümden sahipsiz kaldı.
Hırsızların altın bulma mazeretiyle her yanını delik deşik ettiği kilise için 2008 yılında onarım sonucu alındı.
2011’DE İBADETE AÇILDI
Ermeni Vakfı ile Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü projeyle onarımına başlanan kilise, 6 milyon lira harcanarak 3 yılda ayağa kaldırıldı ve 2011’de bir daha kapılarını ayin yapmak için dünyanın dört bir yanından gelen Ermeni cemaatine açtı.
Yıkılan kulesindeki 100 kiloluk soğan başlı çanın yepyenisi, Moskova’da özel olarak yaptırılıp Diyarbakır’a getirildi. 35 yıllık derin sessizliğin akabinde Gavur Mahallesi’nin sokaklarında çan sesi her pazar bir daha duyuldu.
3 AYDA HARABEYE DÖNDÜ
Fakat çan sesi 4 yıl daha sonra bir daha sustu…
2015’te terör örgütü PKK’nın kentlere silah ve patlayıcı yığınağı yaptıktan daha sonra kelamda özerlik ve kanton bölgeler ilan etme mazeretiyle başlattıkları çukur ve hendek terörüyle Surp Giragos Kilisesi bir daha ağır hasar gördü.
Yalnızca kilisenin bulunduğu mahallede 24 güvenlik vazifelisi şehit edildi.
Çatışmaların ortasında kalan ve onarımı üç yıl süren kilise üç ayda bir daha harabeye döndü.
Kilise ortasında mevzilenen teröristler buradan güvenlik güçlerine roketli ve bombalı hücumlarda bulundu. Yaralı teröristlerin tedavi edildiği, duvarları ağır silahlarla delik deşik edilen kilisede teröristler, kaçış tünelleri oluşturdu.
30 MİLYONLUK İHALE YAPILDI
110 gün daha sonra mahallede denetimin sağlanması ve teröristlerin temizlenmesinden daha sonra ortaya ağır, bir o kadar da yürek sızlatan bir tablo çıktı.
Kilise için bu sefer Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafınca ihale yapıldı. Surp Giragos ile tıpkı bölgede teröristlerce tahrip edilen 4 kilise 30 milyon lira bedelle bir daha aslına uygun formda onarılarak ibadete hazır hale getirildi. 8 Mayıs’ta sabah 10.00’da mahallede bir daha çan sesi duyulacak.
ARAM ATEŞYAN “BUNU YAPANLAR İNSAN OLAMAZ” DEMİŞTİ
Hendek olaylarından daha sonrasında kiliseyi ziyaret eden Türkiye Ermenileri eski Patrik Genel Vekili Başpiskopos Aram Ateşyan, “Burası Hıristiyan Mahallesi’dir. Bizim bir müellifimiz buraya Gâvur Mahallesi sıkıntısı. Tanrı’nın dua konutu olan kiliseler, mescitler harabe edildi. Bunu yapanlara insan diyemeyiz. Gördüm ki her tarafını balyozlarla kırmışlar. O el işlemeleri ve Horan dediğimiz yerler paramparça edilmiş, bunu yapan Tanrı’nın yarattığı kul, insan olamaz” diye reaksiyon göstermişti.
ALMAN ORDUSU KARARGAHI, SÜMERBANKIN DEPOSU…
1. Dünya Savaşı’nda da Alman ordularının karargâhı olan, 3 bin metrekare kapalı alana sahip Surp Giragos Ermeni Kilisesi, bir periyot Sümerbank’ın pamuk deposu olarak kullanıldı.
Kilise 1915’te de ağır hasar gördü. Çan kulesi, cami minaresinden yüksek olduğu için top atışlarıyla yıkıldı. 1960 yılından daha sonra yine ibadete açıldı.