Nurettin Öztatar
Hasret Durmaz tarafınca kaleme alınan ‘Kadınlar İçin Boşanma Rehberi’ isimli kitap Ütopya Yayınları’ndan çıktı. Çeşitli niçinlerle boşanmak isteyen bayanların yaşadığı süreci anlatan kitapta, boşanma sürecinde yapılabilecek hukuksal süreçlerle birlikte, bayanların bu süreçte ruhsal açıdan neler yapabilecekleri de ele alınıyor.
Kitabın birinci kısmı, yedi hanımın evlilik süreçleri ve boşanmalarına niye olan sıkıntıları anlattıkları “Şiddet Sarmalında Büyüyen, Evlenen, Boşanan Bayanlar Anlatıyor” başlığını taşıyor. Bu kısımda yaşadıkları zorlukları anlatan bayanlar, başta şiddet olmak üzere, yok sayılma, dikkate alınmama üzere boşanmak istemelerine niye olan meseleleri anlatıyor. Bayanlar ayrıyeten, boşandıktan daha sonra hayatlarında nasıl değişiklikler olduğunu da anlatıyor.
“Şiddet/Boşanma ve Gibisi Hukuksal Süreçler Hakkında Bilmemiz Gerekenler” başlıklı kısımda yüklü olarak, “Kadına Yönelik Erkek Şiddeti Nedir?”, “Şiddet Biçimleri” “Şiddete Uğradığınızda Neler Yapabilirsiniz?” sorularına cevap aranırken, müracaat süreçleri, nafaka sorunu, velayet, sığınak üzere konularda neler yapılabileceği anlatılıyor.
Kitabın “Psikolojik Birinci Yardım” başlıklı son kısmında yer alan alt başlıklar ise şöyleki:
Muharrir Hasret Durmaz, kitabı yazmaya kendi boşanma sürecinde, kendisine sık sık sorduğu bir soruya karşılık ararken karar verdiğini belirtti. “Eğitimli, kentte yaşayan bir bayan olarak boşanırken epey sorun, kahır, baskı yaşıyorsam Ardahan’daki, Rize’nin köyündeki, Isparta’daki eğitimsiz bayan neler yaşıyordur” diye kendine sorular sorduğunu söyleyen Durmaz, bayanlara yaşadıklarının şahsi olmadığını göstermek istediğini söz etti.
Boşanmanın en temel niçininin evlilik olduğuna dikkat çeken Hasret Durmaz, “Evlilikte bayanların kimileri neredeyse tutsak alınmış biçimdeler. Büyük çoğunluğumuz ise ucuz iş gücü olarak önemli manada sömürülüyor. Başlarını sokacakları bir çatı, üstlerine giyecekleri birkaç kıyafet ve karın tokluğuna 7/24 çalıştırılıyorlar. Takdir görmedikleri üzere bir de hakaret, şiddet…” dedi.
‘KADINLARIN YAŞADIKLARI FERDÎ DEĞİL’
Boşanmanın bayanlar için sıkıntı bir müddetç olduğu biliniyor. Gerek toplumsal baskılar, gerekse sosyo-kültürel ortam niçiniyle bayanlar genel olarak bırakalım boşanmayı, bunu tabir etmekten bile çekinebiliyor birden fazla vakit. Kitabınızda bu baskılara karşın boşanabilmiş bayanların öykülerine yer veriyorsunuz. Öncelikle bu çalışmayı yapma fikrinizin kaynağını açıklayabilir misiniz?
Kitabı kendi boşanma sürecimde, kendime sık sık sorduğum bir soruya yanıt ararken yazmaya karar verdim. Ben Alevi kültüründen gelmiş, eğitimli, kentte yaşayan bir bayanken boşanırken bu denli sorun, badire, baskı yaşıyorsam Ardahan’daki, Rize’nin köyündeki, Isparta’daki eğitimsiz bir bayan neler yaşıyordur?
İlerleyen vakit içinderda boşanmış ya da boşanmayı düşünen biroldukça bayana bu soruyu sordum. Aldığım yanıtlar beni epey şaşırttı zira şartlarımız değişse de bize uygulanan sevgili/eş şiddeti, toplumsal, ailevi baskı epey da değişmiyormuş. Sağ olsun resmi kurumlar neredeyse her vilayette ve her ilçede birebir ölçüde bayanlara yapılanlara karşı duyarsız! Resmi kurumlar bu manada çok eşitlikçi yani! Çok emsal muamelelere maruz kalıyoruz, epey emsal hakaretler duyuyoruz. Çok enteresan değil mi, bayanlara söylenen kelamlar neredeyse tıpkı. Güya birileri adamların eline bir kâğıt tutuşturmuş ve şu hakaretleri edin demiş gibi… “Hastasın sen. Tedavi ol! Sen de bayan mısın? Bütün gün meskende ne yapıyorsun ki? Sen anlamazsın! Senden karı mı olur?” Biz de sanıyoruz ki bu duyduklarımızı yalnızca biz duyuyoruz. Yalnızca bizim anne, babamız, akrabalarımız bizi boşanırken yalnız bırakıyor. Kolluk güçleri yalnızca bize öğüt verip gerisin geri, tahminen de katilimiz olacak adamlara yolluyor. Yaşananlar epey genel ve bayanlara yapılanlar sistematik.
Bayanlar için Boşanma Rehberi, Hasret Durmaz, 160 syf., Ütopya Yayınevi, 2022.
Bayanlara, yaşadıklarının şahsi olmadığını göstermek istedim. Köyde, kentte, eğitimli, eğitimsiz, Alevi, Şafi olmamızın durumu fazlaca da değiştirmediğini göstermek istedim. Farklılıklar var lakin fazlaca büyük değil. Bayanların bunu görmesini, olanlar için kendilerini suçlamalarını bırakmalarını istedim. hem de bu sıkıntı periyotta tahlillerin de olabileceğini de anlatmaya çalıştım. Boşanırken koca bir sis bulutu ve gürültünün ortasında kimi vakit gözümüzün önündeki tahlilleri bile goremez hale gelebiliyoruz. Bu sebeple bayanların öbür bayanların boşanma tecrübelerini okurken boşanma sürecinde yürüyeceği yolları da görmelerini, sisin ortasında bir ışık olabileceğini fark etmelerini istedim.
‘EVLİLİKTE BAYANLARIN KİMİLERİ NEREDEYSE TUTSAK ALINMIŞ biçimdeLER’
Boşanma niçinlerine ait genel bir kıymetlendirme yapabilir misiniz?
Boşanmanın en temel sebebi, evlilik. Gerçek ve hoş bir uygulama değil. Kurum sonuçta. Kurumlarda illa bir ast, bir de üst vardır. Ataerkil tertipte el mahkum, ast olan bayan oluyor. Evlilikte bayanların kimileri neredeyse tutsak alınmış biçimdeler. Büyük çoğunluğumuz ise ucuz iş gücü olarak önemli manada sömürülüyor. Başlarını sokacakları bir çatı, üstlerine giyecekleri birkaç kıyafet ve karın tokluğuna 7/24 çalıştırılıyorlar. Takdir görmedikleri üzere bir de hakaret, şiddet…
Severek, isteyerek evlendik diyelim, bu sefer de imzadan daha sonra münasebet değişmeye başlıyor. bayanın eskisinden daha farklı davranması bekleniyor. Evli bayanın bir yükü olacak, her şeye dikkate edecek, hudutları aşmayacak… Bayan, kendinden beklenileni yapmaya çalıştıkça aşağılanmaya başlıyor: “İyice saldın kendini. Amma beceriksizsin! Evvelden bu kadar da … değildin sen!“ Alanı daraltılan bayan, o alanda bocalıyor, panikliyor. vakit içinde kendisine biçilen role giriyor; role girdikçe şiddet, aşağılama daha da artıyor. Tam bir kısırdöngü!
Evlendikten daha sonra yalnızlaştırılıyor bayan. Ailesiyle, arkadaşlarıyla görüşmesi engelleniyor. Kendine ilişkin bir alan bırakılmıyor. hayatı; mesken, çocuklar, koca ve çalışırsa işten ibaret. Dışarıya çıkıp, bir arkadaşıyla görüşmesine, yalnız alışverişe çıkmasına, bir kafede bir fincan kahve içmesine bile fazlaca büyük bir olaymış üzere bakılıyor. Bayan için konuşmak, dertleşmek fazlaca değerli zira bayan lakin konuşarak yolunu bulabiliyor. Bayan yalnızlaştırılmışsa yolda kayboluyor, suskunluğu artıyor, kendini kapatıyor. Çalışıyorsa elinden parası, maaş kartı alınabiliyor. Maaşından bayana harçlık veriliyor, üstelik o azıcık harçlığı nereye harcadığı da sorgulanarak.
Cinsel olarak da keyifli değil ki bayan. hanımın cinsel tatmini epeyce kıymetli bir bahis değil koca ya da sevgili açısından, olsa da olur olmasa da. Hatta olursa, nasıl öğrendin sorusu da gündeme gelebiliyor. Bayana çocuğa hazır olup olmadığı sorgulanmadan evlenir evlenmez bayandan çocuk yapması bekleniliyor. Çocuk olsa sıkıntı, olmasa dert!
Bayan epey şeye niçin katlansın? bayanın biraz parası yahut işi olsa ya da ona dayanak olan bir ailesi, ona art çıkacak kanunlar, kurumlar; bayanlar bu evliliklerde aslına bakarsanız kalmayacaklar. Mecbur hissettikleri için, devaları ve gidebilecek bir yerleri olmadığı için bu evliliklere katlanıyorlar.
Boşanmak isteyen bayanların yaşadığı zorluklar nelerdir?
Zorluklar içinde neler yok ki! Aileler, kocalar/sevgililer, etraf, devletin kurumları güya güç birliği etmişler bayanlar boşanamasın diye. Bayan kime sıkıntısını anlatsa, kimden yardım istese kapı, duvar! Birden fazla vakit verilen birkaç öğüt, okunan birkaç gazelle bayanlar, azap hanelerine gerisin geri yollanıyorlar. “Kim yaşamadı ki bunları? Herkes dayak yiyor? Aman bu laflarda ne var, herkese söyleniyor. Erkek bu, yapar. Çocukların var, onları babasız mı büyüteceksin? Düzelir, biraz vakit geçsin değişir.” Adam seni bıçakla kovalamıştır, can havliyle karakola sığınırsın, “Amma büyütüyorsun, ölmemişsin ya” olur. Tüm gücünü toplar mahkemeye gidersin, “Biraz daha vakit veriyorum, yeterlice düşün” denir. Kime gidelim, nereye anlatalım sıkıntımızı? Biz bu ülkede kaderlerimize terk edilmiş biçimdeyiz.
‘KADINLAR BÜYÜK GAYRETLER VEREREK BOŞANABİLMİŞLER’
Görüştüğünüz bayanların sıkıntılı evlilikten kurtulmaları, bayanların daha sonraki hayatlarını nasıl etkilemiş? Bayanların boşandıktan daha sonra hisleri neler?
Hani suyun altına uzun mühlet bastırılırsınız, boğulursunuz, tam her şey bitti deyip bir anda kurtulup su yüzüne çıkıp derin bir nefes alırsınız ya, işte öyle! Bayanları boğan evliliklerden kurtulabilen bayanlar tam manasıyla nefes alıyorlar. Kitaptaki bayanlar, sahiden büyük gayretler vererek boşanabilmişler. Kocalarından ayrılmak neredeyse bayanların tamamında büyük bir rahatlama, ferahlama ve huzur hissettirmiş. Hayata, kendilerine bakışları değişmiş. Birey olduklarını, onların da bir hayatları olduklarını hatırlamışlar. Birçoklarının boşandıktan daha sonraki hayatlarında da bilhassa ekonomik sıkıntılar, toplumsal baskılar bulunmasına karşın tercihlerinin ve gayretlerinin doğruluklarından eminler, olanlardan pişman değiller ve artık kendilerini de suçlamıyorlar ve tamamı kendilerini yeni hayatlarında, memnun olarak tanımlıyor.
Kitabınızda, bayanların başvurabilecekleri kurum ve mercilere ilgili de bilgi veriyorsunuz. Genel olarak yasal süreçler ve yapılabileceklere ait gereğince bilgi sahibi olamamak bayanları kararlarını nasıl etkiliyor?
olağan olarak olumsuz etkiliyor. Gerçi bilgi sahibi olmaları da kâfi değil ki! Bilgi sahibi olacaksın, o bilgiyi kurum ve mercilerin uygulaması için inatçı olacaksın. Çok sağlam bir iraden olacak ki başvurduğun yerlerde sana söylenenlere, ima edilenler aldırmadan yoluna devam edebilesin. İşimiz güç fakat imkânsız değil. Bir defa artık bayan dayanışması daha yaygın ve kitlesel. Bayanlar, kendilerine yardım edebilecek biroldukça bayanlar için uğraş veren sivil toplum örgütüne basitçe ulaşabilir, dayanak, yardım alabilir. Bu bile o kadar değerli ki!
Hasret Durmaz tarafınca kaleme alınan ‘Kadınlar İçin Boşanma Rehberi’ isimli kitap Ütopya Yayınları’ndan çıktı. Çeşitli niçinlerle boşanmak isteyen bayanların yaşadığı süreci anlatan kitapta, boşanma sürecinde yapılabilecek hukuksal süreçlerle birlikte, bayanların bu süreçte ruhsal açıdan neler yapabilecekleri de ele alınıyor.
Kitabın birinci kısmı, yedi hanımın evlilik süreçleri ve boşanmalarına niye olan sıkıntıları anlattıkları “Şiddet Sarmalında Büyüyen, Evlenen, Boşanan Bayanlar Anlatıyor” başlığını taşıyor. Bu kısımda yaşadıkları zorlukları anlatan bayanlar, başta şiddet olmak üzere, yok sayılma, dikkate alınmama üzere boşanmak istemelerine niye olan meseleleri anlatıyor. Bayanlar ayrıyeten, boşandıktan daha sonra hayatlarında nasıl değişiklikler olduğunu da anlatıyor.
“Şiddet/Boşanma ve Gibisi Hukuksal Süreçler Hakkında Bilmemiz Gerekenler” başlıklı kısımda yüklü olarak, “Kadına Yönelik Erkek Şiddeti Nedir?”, “Şiddet Biçimleri” “Şiddete Uğradığınızda Neler Yapabilirsiniz?” sorularına cevap aranırken, müracaat süreçleri, nafaka sorunu, velayet, sığınak üzere konularda neler yapılabileceği anlatılıyor.
Kitabın “Psikolojik Birinci Yardım” başlıklı son kısmında yer alan alt başlıklar ise şöyleki:
- İlgide Hudutlarınız İhlal Ediliyorsa
- Romantik Aşk ve Romantik İmgeler
- Çocukluk, Bağlanma ve Romantik Münasebetler
- Aşka Yönelik Gerçekçi Olmayan İnançlar, Mitler, var iseyımlar
- beraberlik/Evlilik/Ayrılık/Boşanma
- Eş/Partner Şiddetine Karşı Bilgilendirici Soru ve Karşılıklar
- Eş/Partner Şiddeti Kimleri Daha Fazla Tesirler?
- Eş/Partner Şiddetinin niçinleri ve Risk Faktörleri
- Bayana Yönelik Şiddeti Destekleyen Yanlış Norm ve Anlayışlar Nelerdir?
- Bayanlar Şiddetten Nasıl Etkileniyor?
- Bayanlar Şiddete Maruz Bırakıldıkları Eş/Partner Münasebetlerinden niye Çıkamıyor?
- Şiddet Sarmalına Karşı Neler Yapılabilir?
Muharrir Hasret Durmaz, kitabı yazmaya kendi boşanma sürecinde, kendisine sık sık sorduğu bir soruya karşılık ararken karar verdiğini belirtti. “Eğitimli, kentte yaşayan bir bayan olarak boşanırken epey sorun, kahır, baskı yaşıyorsam Ardahan’daki, Rize’nin köyündeki, Isparta’daki eğitimsiz bayan neler yaşıyordur” diye kendine sorular sorduğunu söyleyen Durmaz, bayanlara yaşadıklarının şahsi olmadığını göstermek istediğini söz etti.
Boşanmanın en temel niçininin evlilik olduğuna dikkat çeken Hasret Durmaz, “Evlilikte bayanların kimileri neredeyse tutsak alınmış biçimdeler. Büyük çoğunluğumuz ise ucuz iş gücü olarak önemli manada sömürülüyor. Başlarını sokacakları bir çatı, üstlerine giyecekleri birkaç kıyafet ve karın tokluğuna 7/24 çalıştırılıyorlar. Takdir görmedikleri üzere bir de hakaret, şiddet…” dedi.
‘KADINLARIN YAŞADIKLARI FERDÎ DEĞİL’
Boşanmanın bayanlar için sıkıntı bir müddetç olduğu biliniyor. Gerek toplumsal baskılar, gerekse sosyo-kültürel ortam niçiniyle bayanlar genel olarak bırakalım boşanmayı, bunu tabir etmekten bile çekinebiliyor birden fazla vakit. Kitabınızda bu baskılara karşın boşanabilmiş bayanların öykülerine yer veriyorsunuz. Öncelikle bu çalışmayı yapma fikrinizin kaynağını açıklayabilir misiniz?
Kitabı kendi boşanma sürecimde, kendime sık sık sorduğum bir soruya yanıt ararken yazmaya karar verdim. Ben Alevi kültüründen gelmiş, eğitimli, kentte yaşayan bir bayanken boşanırken bu denli sorun, badire, baskı yaşıyorsam Ardahan’daki, Rize’nin köyündeki, Isparta’daki eğitimsiz bir bayan neler yaşıyordur?
İlerleyen vakit içinderda boşanmış ya da boşanmayı düşünen biroldukça bayana bu soruyu sordum. Aldığım yanıtlar beni epey şaşırttı zira şartlarımız değişse de bize uygulanan sevgili/eş şiddeti, toplumsal, ailevi baskı epey da değişmiyormuş. Sağ olsun resmi kurumlar neredeyse her vilayette ve her ilçede birebir ölçüde bayanlara yapılanlara karşı duyarsız! Resmi kurumlar bu manada çok eşitlikçi yani! Çok emsal muamelelere maruz kalıyoruz, epey emsal hakaretler duyuyoruz. Çok enteresan değil mi, bayanlara söylenen kelamlar neredeyse tıpkı. Güya birileri adamların eline bir kâğıt tutuşturmuş ve şu hakaretleri edin demiş gibi… “Hastasın sen. Tedavi ol! Sen de bayan mısın? Bütün gün meskende ne yapıyorsun ki? Sen anlamazsın! Senden karı mı olur?” Biz de sanıyoruz ki bu duyduklarımızı yalnızca biz duyuyoruz. Yalnızca bizim anne, babamız, akrabalarımız bizi boşanırken yalnız bırakıyor. Kolluk güçleri yalnızca bize öğüt verip gerisin geri, tahminen de katilimiz olacak adamlara yolluyor. Yaşananlar epey genel ve bayanlara yapılanlar sistematik.
Bayanlar için Boşanma Rehberi, Hasret Durmaz, 160 syf., Ütopya Yayınevi, 2022.
Bayanlara, yaşadıklarının şahsi olmadığını göstermek istedim. Köyde, kentte, eğitimli, eğitimsiz, Alevi, Şafi olmamızın durumu fazlaca da değiştirmediğini göstermek istedim. Farklılıklar var lakin fazlaca büyük değil. Bayanların bunu görmesini, olanlar için kendilerini suçlamalarını bırakmalarını istedim. hem de bu sıkıntı periyotta tahlillerin de olabileceğini de anlatmaya çalıştım. Boşanırken koca bir sis bulutu ve gürültünün ortasında kimi vakit gözümüzün önündeki tahlilleri bile goremez hale gelebiliyoruz. Bu sebeple bayanların öbür bayanların boşanma tecrübelerini okurken boşanma sürecinde yürüyeceği yolları da görmelerini, sisin ortasında bir ışık olabileceğini fark etmelerini istedim.
‘EVLİLİKTE BAYANLARIN KİMİLERİ NEREDEYSE TUTSAK ALINMIŞ biçimdeLER’
Boşanma niçinlerine ait genel bir kıymetlendirme yapabilir misiniz?
Boşanmanın en temel sebebi, evlilik. Gerçek ve hoş bir uygulama değil. Kurum sonuçta. Kurumlarda illa bir ast, bir de üst vardır. Ataerkil tertipte el mahkum, ast olan bayan oluyor. Evlilikte bayanların kimileri neredeyse tutsak alınmış biçimdeler. Büyük çoğunluğumuz ise ucuz iş gücü olarak önemli manada sömürülüyor. Başlarını sokacakları bir çatı, üstlerine giyecekleri birkaç kıyafet ve karın tokluğuna 7/24 çalıştırılıyorlar. Takdir görmedikleri üzere bir de hakaret, şiddet…
Severek, isteyerek evlendik diyelim, bu sefer de imzadan daha sonra münasebet değişmeye başlıyor. bayanın eskisinden daha farklı davranması bekleniyor. Evli bayanın bir yükü olacak, her şeye dikkate edecek, hudutları aşmayacak… Bayan, kendinden beklenileni yapmaya çalıştıkça aşağılanmaya başlıyor: “İyice saldın kendini. Amma beceriksizsin! Evvelden bu kadar da … değildin sen!“ Alanı daraltılan bayan, o alanda bocalıyor, panikliyor. vakit içinde kendisine biçilen role giriyor; role girdikçe şiddet, aşağılama daha da artıyor. Tam bir kısırdöngü!
Evlendikten daha sonra yalnızlaştırılıyor bayan. Ailesiyle, arkadaşlarıyla görüşmesi engelleniyor. Kendine ilişkin bir alan bırakılmıyor. hayatı; mesken, çocuklar, koca ve çalışırsa işten ibaret. Dışarıya çıkıp, bir arkadaşıyla görüşmesine, yalnız alışverişe çıkmasına, bir kafede bir fincan kahve içmesine bile fazlaca büyük bir olaymış üzere bakılıyor. Bayan için konuşmak, dertleşmek fazlaca değerli zira bayan lakin konuşarak yolunu bulabiliyor. Bayan yalnızlaştırılmışsa yolda kayboluyor, suskunluğu artıyor, kendini kapatıyor. Çalışıyorsa elinden parası, maaş kartı alınabiliyor. Maaşından bayana harçlık veriliyor, üstelik o azıcık harçlığı nereye harcadığı da sorgulanarak.
Cinsel olarak da keyifli değil ki bayan. hanımın cinsel tatmini epeyce kıymetli bir bahis değil koca ya da sevgili açısından, olsa da olur olmasa da. Hatta olursa, nasıl öğrendin sorusu da gündeme gelebiliyor. Bayana çocuğa hazır olup olmadığı sorgulanmadan evlenir evlenmez bayandan çocuk yapması bekleniliyor. Çocuk olsa sıkıntı, olmasa dert!
Bayan epey şeye niçin katlansın? bayanın biraz parası yahut işi olsa ya da ona dayanak olan bir ailesi, ona art çıkacak kanunlar, kurumlar; bayanlar bu evliliklerde aslına bakarsanız kalmayacaklar. Mecbur hissettikleri için, devaları ve gidebilecek bir yerleri olmadığı için bu evliliklere katlanıyorlar.
Boşanmak isteyen bayanların yaşadığı zorluklar nelerdir?
Zorluklar içinde neler yok ki! Aileler, kocalar/sevgililer, etraf, devletin kurumları güya güç birliği etmişler bayanlar boşanamasın diye. Bayan kime sıkıntısını anlatsa, kimden yardım istese kapı, duvar! Birden fazla vakit verilen birkaç öğüt, okunan birkaç gazelle bayanlar, azap hanelerine gerisin geri yollanıyorlar. “Kim yaşamadı ki bunları? Herkes dayak yiyor? Aman bu laflarda ne var, herkese söyleniyor. Erkek bu, yapar. Çocukların var, onları babasız mı büyüteceksin? Düzelir, biraz vakit geçsin değişir.” Adam seni bıçakla kovalamıştır, can havliyle karakola sığınırsın, “Amma büyütüyorsun, ölmemişsin ya” olur. Tüm gücünü toplar mahkemeye gidersin, “Biraz daha vakit veriyorum, yeterlice düşün” denir. Kime gidelim, nereye anlatalım sıkıntımızı? Biz bu ülkede kaderlerimize terk edilmiş biçimdeyiz.
‘KADINLAR BÜYÜK GAYRETLER VEREREK BOŞANABİLMİŞLER’
Görüştüğünüz bayanların sıkıntılı evlilikten kurtulmaları, bayanların daha sonraki hayatlarını nasıl etkilemiş? Bayanların boşandıktan daha sonra hisleri neler?
Hani suyun altına uzun mühlet bastırılırsınız, boğulursunuz, tam her şey bitti deyip bir anda kurtulup su yüzüne çıkıp derin bir nefes alırsınız ya, işte öyle! Bayanları boğan evliliklerden kurtulabilen bayanlar tam manasıyla nefes alıyorlar. Kitaptaki bayanlar, sahiden büyük gayretler vererek boşanabilmişler. Kocalarından ayrılmak neredeyse bayanların tamamında büyük bir rahatlama, ferahlama ve huzur hissettirmiş. Hayata, kendilerine bakışları değişmiş. Birey olduklarını, onların da bir hayatları olduklarını hatırlamışlar. Birçoklarının boşandıktan daha sonraki hayatlarında da bilhassa ekonomik sıkıntılar, toplumsal baskılar bulunmasına karşın tercihlerinin ve gayretlerinin doğruluklarından eminler, olanlardan pişman değiller ve artık kendilerini de suçlamıyorlar ve tamamı kendilerini yeni hayatlarında, memnun olarak tanımlıyor.
Kitabınızda, bayanların başvurabilecekleri kurum ve mercilere ilgili de bilgi veriyorsunuz. Genel olarak yasal süreçler ve yapılabileceklere ait gereğince bilgi sahibi olamamak bayanları kararlarını nasıl etkiliyor?
olağan olarak olumsuz etkiliyor. Gerçi bilgi sahibi olmaları da kâfi değil ki! Bilgi sahibi olacaksın, o bilgiyi kurum ve mercilerin uygulaması için inatçı olacaksın. Çok sağlam bir iraden olacak ki başvurduğun yerlerde sana söylenenlere, ima edilenler aldırmadan yoluna devam edebilesin. İşimiz güç fakat imkânsız değil. Bir defa artık bayan dayanışması daha yaygın ve kitlesel. Bayanlar, kendilerine yardım edebilecek biroldukça bayanlar için uğraş veren sivil toplum örgütüne basitçe ulaşabilir, dayanak, yardım alabilir. Bu bile o kadar değerli ki!