Heykelden mozaiğe bu yıl 3 bin 480 eser Anadolu topraklarına geri getirildi (1)
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Çaba Daire Başkanlığınca bu yıl 3 bin 480 kültürel varlığın Türkiye‘ye iadesi sağlandı.
1980’li yılların sonlarında kurulan ve Hafriyatlar Dairesi’nin altında çalışan Kaçakçılıkla Çaba Ünitesi, Mart 2020’de daire başkanlığına dönüştürüldü.
“Yurt içi kaçakçılıkla mücadele”, “Yurt dışı kaçakçılıkla mücadele” ile “Eğitim ve farkındalık” olmak üzere üç şubeye ayrılan başkanlıkta, nazaranvli memurların branşlaşma bahtına sahip olmaları ve çalışmaların da artmasıyla alınan sonuçlarda artış görüldü.
Yurt dışına yasa dışı yollarla giden kültür varlıklarını, yapıtın ihbar edilmesi ya da müze ve müzayede kataloglarının uzmanlarca denetlenmesiyle belirleyen Kaçakçılıkla Gayret Daire Başkanlığı, Anadolu kökenli olduğu tespit edilen, bilhassa kanıt üretilebilecek yapıtların peşine düşerek iadelerini sağlıyor.
Yapıtların iade süreçlerinde de duruma bakılırsa farklı yollar izleniyor. Bu kapsamda yapıtların bulunduğu ülkelerle kolluk, isimli işbirliği, diplomatik müzakereler ve hukuk davaları yoluyla iade süreçleri yürütülüyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Gayret Daire Lideri Zeynep Boz, yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılmış yapıtların iade süreçlerini, AA muhabiriyle paylaştı.
İade süreçlerinde karşılaştıkları en büyük zorluğu “mantığın inkar edilmesi” olarak tanımlayan Boz, 1906’dan beri var olan yasal düzenlemelerle, müsaadesiz hafriyat yapılmasının ve kültür varlıklarının Türkiye‘den çıkarılmasının yasak olduğunu, bu varlıkların bulunması halinde haber verilmemesinin de cürüm teşkil ettiğini söylemiş oldu.
Elindeki yapıtı “Anadolu kökenli” olarak tanıtanların, yapıtın iadesi istendiğinde, yapıtın kökeni belirli bulunmasına karşın bunun yasa dışı yollarla çıkarıldığının ispatını istediğini belirten Boz, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Yasal olma ihtimalinin olmaması aslında doğal ispat. Fakat maalesef bu mantığa karşıt yaklaşımlar bizi en çok zorlayan yaklaşımlar. Fakat bizim işimizde teslimiyet olmadığı için bizim bir belgemiz açılır, ilerler ya da ilerlemez fakat asla kapanmaz. Bugün biz bitirebiliriz, bitiremeyiz. Bundan 20 yıl daha sonra öbür bir meslektaşımız bitirir. Nasıl ki bizim, Halil Ethem Bey’in başlatmış olduğu Boğazköy Sfenksi iadesini 98 yıl daha sonra bitirdiğimiz üzere. O açıdan burada en kıymetli şey arşive, dokümana ve kararlılığa bağlı kalmak.”
Son vakit içinderda bilhassa Balkan ülkeleriyle önemli manada artan iş birliklerinin olduğunu lisana getiren Boz, en epey ise İngiltere’deki müzelerle iş birliğinde zorlandıklarını söylemiş oldu. Boz, “Çünkü hayli fazla eser iadesi talebiyle yüz yüzeler ve en makul talebi bile karşılamakta biraz temkinli yaklaşıyorlar ki koleksiyonları boşalıp başka bütün ülkelerin de taleplerini karşılamak zorunda kalmamak için.” tabirlerini kullandı.
“Bu sene 3 bin 480 yapıtın iadesi sağlandı”
Bu yıl epey başarılı bir sene geçirdiklerini söz eden Boz, “3 bin 480 kültür varlığının Türkiye‘ye iadesi sağlandı. Bu kimi vakit bir çini karo modülü, kimi vakit bir sikke, kimi vakit bir heykel, bir mozaik olabilir. Açıkçası yapıtların muhteviyatında bir farklılık gütmüyoruz. Buradaki duruş, tutum değerli. Benim ülkemin maddelerine hilafen adım atılmaması ve bunu sağlamak bizim görevimiz.” dedi.
Boz, Daire Başkanlığı olarak teşkilatlanmalarının akabinde takip edilen evrak sayısının arttığını ve tüm süreçlerin titizlikle yürütüldüğünü lisana getirdi.
” Macaristan‘dan iade alınan yapıtların çoğunluğu Urartular periyoduna ait”
Zeynep Boz, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde 11 Kasım’da düzenlenen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın katıldığı merasimle Türkiye‘ye iade edilen yapıtların geri getirilmesi sürecinin bilgilerinı da paylaştı.
Macaristan’da 2016’da yapıtların ele geçirilmesiyle Macar ünitelerin Türkiye Büyükelçiliği ile irtibat kurduğunu anlatan Boz, yapılan incelemelerde 101 kesim yapıtın çoğunluğunun Urartular devrine ilişkin olduğunun belirlendiğini söylemiş oldu.
Van Müzesi tarafınca yapılan incelemede de daha evvel bölgede yapılan diğer bir kaçak hafriyatta ele geçirilen Urartulara ilişkin yapıtların üzerinde bulunan sarı tortunun, Macaristan’da ele geçirilenlerin üzerinde de görüldüğünü kaydeden Boz, şu biçimde devam etti:
“Aynı bölgede bir kaçak hafriyat olduğunu esasen biliyoruz. Bu yapıtların üstündeki kimyasal bozulmalar da birebir tıpkı olunca bu yapıtların o yapıtların kaçırılan bir kesimi olduğu argümanımız güçleniyor. bu biçimdelikle Macar tarafını ikna ediyoruz. Ortaya koyduğumuz bilgilerle, daha evvelki bir eser iadesindeki üzere, Macaristan’dan fazlaca şeffaf bir iş birliğiyle yapıtlarımızın iadesi mümkün oldu. UNESCO 1970 Mukavelesi’nin uygulanması açısından harikulâde bir örnek teşkil etti.”
Boz, son olarak Anadolu’daki farklı uygarlıklara ve farklı devirlere ilişkin 2955 sikkenin Hırvatistan’dan iadesinin sağlandığını belirterek, “O kadar geniş bir periyodu temsil ediyor ki bu sikkeler, yurt haricinde kalmış olsaydı yabancı koleksiyoncunun önemli manada ilgisini çekecek ve bizim ülkemizden de yasa dışı olarak gitmiş olacaktı. Bunların iadesini Hırvat kolluğu ile yaptığımız iş birliği yardımıyla sağlamak mümkün oldu.” diye konuştu.
AA / Sıtkı İlanbey – Son Dakika Haberleri
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Çaba Daire Başkanlığınca bu yıl 3 bin 480 kültürel varlığın Türkiye‘ye iadesi sağlandı.
1980’li yılların sonlarında kurulan ve Hafriyatlar Dairesi’nin altında çalışan Kaçakçılıkla Çaba Ünitesi, Mart 2020’de daire başkanlığına dönüştürüldü.
“Yurt içi kaçakçılıkla mücadele”, “Yurt dışı kaçakçılıkla mücadele” ile “Eğitim ve farkındalık” olmak üzere üç şubeye ayrılan başkanlıkta, nazaranvli memurların branşlaşma bahtına sahip olmaları ve çalışmaların da artmasıyla alınan sonuçlarda artış görüldü.
Yurt dışına yasa dışı yollarla giden kültür varlıklarını, yapıtın ihbar edilmesi ya da müze ve müzayede kataloglarının uzmanlarca denetlenmesiyle belirleyen Kaçakçılıkla Gayret Daire Başkanlığı, Anadolu kökenli olduğu tespit edilen, bilhassa kanıt üretilebilecek yapıtların peşine düşerek iadelerini sağlıyor.
Yapıtların iade süreçlerinde de duruma bakılırsa farklı yollar izleniyor. Bu kapsamda yapıtların bulunduğu ülkelerle kolluk, isimli işbirliği, diplomatik müzakereler ve hukuk davaları yoluyla iade süreçleri yürütülüyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Gayret Daire Lideri Zeynep Boz, yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılmış yapıtların iade süreçlerini, AA muhabiriyle paylaştı.
İade süreçlerinde karşılaştıkları en büyük zorluğu “mantığın inkar edilmesi” olarak tanımlayan Boz, 1906’dan beri var olan yasal düzenlemelerle, müsaadesiz hafriyat yapılmasının ve kültür varlıklarının Türkiye‘den çıkarılmasının yasak olduğunu, bu varlıkların bulunması halinde haber verilmemesinin de cürüm teşkil ettiğini söylemiş oldu.
Elindeki yapıtı “Anadolu kökenli” olarak tanıtanların, yapıtın iadesi istendiğinde, yapıtın kökeni belirli bulunmasına karşın bunun yasa dışı yollarla çıkarıldığının ispatını istediğini belirten Boz, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Yasal olma ihtimalinin olmaması aslında doğal ispat. Fakat maalesef bu mantığa karşıt yaklaşımlar bizi en çok zorlayan yaklaşımlar. Fakat bizim işimizde teslimiyet olmadığı için bizim bir belgemiz açılır, ilerler ya da ilerlemez fakat asla kapanmaz. Bugün biz bitirebiliriz, bitiremeyiz. Bundan 20 yıl daha sonra öbür bir meslektaşımız bitirir. Nasıl ki bizim, Halil Ethem Bey’in başlatmış olduğu Boğazköy Sfenksi iadesini 98 yıl daha sonra bitirdiğimiz üzere. O açıdan burada en kıymetli şey arşive, dokümana ve kararlılığa bağlı kalmak.”
Son vakit içinderda bilhassa Balkan ülkeleriyle önemli manada artan iş birliklerinin olduğunu lisana getiren Boz, en epey ise İngiltere’deki müzelerle iş birliğinde zorlandıklarını söylemiş oldu. Boz, “Çünkü hayli fazla eser iadesi talebiyle yüz yüzeler ve en makul talebi bile karşılamakta biraz temkinli yaklaşıyorlar ki koleksiyonları boşalıp başka bütün ülkelerin de taleplerini karşılamak zorunda kalmamak için.” tabirlerini kullandı.
“Bu sene 3 bin 480 yapıtın iadesi sağlandı”
Bu yıl epey başarılı bir sene geçirdiklerini söz eden Boz, “3 bin 480 kültür varlığının Türkiye‘ye iadesi sağlandı. Bu kimi vakit bir çini karo modülü, kimi vakit bir sikke, kimi vakit bir heykel, bir mozaik olabilir. Açıkçası yapıtların muhteviyatında bir farklılık gütmüyoruz. Buradaki duruş, tutum değerli. Benim ülkemin maddelerine hilafen adım atılmaması ve bunu sağlamak bizim görevimiz.” dedi.
Boz, Daire Başkanlığı olarak teşkilatlanmalarının akabinde takip edilen evrak sayısının arttığını ve tüm süreçlerin titizlikle yürütüldüğünü lisana getirdi.
” Macaristan‘dan iade alınan yapıtların çoğunluğu Urartular periyoduna ait”
Zeynep Boz, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde 11 Kasım’da düzenlenen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın katıldığı merasimle Türkiye‘ye iade edilen yapıtların geri getirilmesi sürecinin bilgilerinı da paylaştı.
Macaristan’da 2016’da yapıtların ele geçirilmesiyle Macar ünitelerin Türkiye Büyükelçiliği ile irtibat kurduğunu anlatan Boz, yapılan incelemelerde 101 kesim yapıtın çoğunluğunun Urartular devrine ilişkin olduğunun belirlendiğini söylemiş oldu.
Van Müzesi tarafınca yapılan incelemede de daha evvel bölgede yapılan diğer bir kaçak hafriyatta ele geçirilen Urartulara ilişkin yapıtların üzerinde bulunan sarı tortunun, Macaristan’da ele geçirilenlerin üzerinde de görüldüğünü kaydeden Boz, şu biçimde devam etti:
“Aynı bölgede bir kaçak hafriyat olduğunu esasen biliyoruz. Bu yapıtların üstündeki kimyasal bozulmalar da birebir tıpkı olunca bu yapıtların o yapıtların kaçırılan bir kesimi olduğu argümanımız güçleniyor. bu biçimdelikle Macar tarafını ikna ediyoruz. Ortaya koyduğumuz bilgilerle, daha evvelki bir eser iadesindeki üzere, Macaristan’dan fazlaca şeffaf bir iş birliğiyle yapıtlarımızın iadesi mümkün oldu. UNESCO 1970 Mukavelesi’nin uygulanması açısından harikulâde bir örnek teşkil etti.”
Boz, son olarak Anadolu’daki farklı uygarlıklara ve farklı devirlere ilişkin 2955 sikkenin Hırvatistan’dan iadesinin sağlandığını belirterek, “O kadar geniş bir periyodu temsil ediyor ki bu sikkeler, yurt haricinde kalmış olsaydı yabancı koleksiyoncunun önemli manada ilgisini çekecek ve bizim ülkemizden de yasa dışı olarak gitmiş olacaktı. Bunların iadesini Hırvat kolluğu ile yaptığımız iş birliği yardımıyla sağlamak mümkün oldu.” diye konuştu.
AA / Sıtkı İlanbey – Son Dakika Haberleri