Antalya Manavgat’ta 28 Temmuz’da çıkan yangında, Evrenseki’de onlarca konut ile büsbütün yanan, doğal ömürle sanatın buluştuğu Till And Deniz Artist Habitat’ın (TADAH) sahibi Deniz- Till Rautert çifti, felaketin boyutunu anlatabilmek ve kaybettikleri hayat alanlarına veda etmek için küllerin içinde dans etti.
Manavgat’ta Türkiye’nin en büyük orman yangınından daha sonra bir taraftan yeni filizler ortaya çıkarken, öteki taraftan yaralar sarılıyor. 2 binin üstünde konutun de küle döndüğü yangında, 2014 yılında flamenko eğitmeni Deniz ve jonglör sanatkarı Till Rautert çifti tarafınca kurulan TADAH isimli sanatevi de büsbütün yandı. Eşinin babasını ziyarete gittikleri Almanya’dayken yangın haberini alan çift, döndükleri Manavgat’ta hayat alanlarının yok olduğunu gördü.
ALMANYA’DAN YARDIM KAMPANYASI
Sanatçı çift, küllerin ortasında dans ederek, hem felaketin boyutuna dikkat çekmeye çalıştı birebir vakitte kaybettikleri sanatevlerine veda niteleğinde dans görüntüsü hazırladı. Hem yurt haricinden birebir vakitte Türkiye’den yüzlerce sanatçı ve tabiatla uyumlu ömür tutkunlarının flamenko, jonglörlük, akrobasi, permakültür, yoga, helohop üzere eğitimlerin de verildiği tatil konseptiyle konuk edildiği TADAH’ta yaralarını sarmak ve sanatkarların yeni gelecek kurabilmeleri için Almanya, İngiltere, İspanya ve Türkiye’den birkaç arkadaşın bir ortaya gelerek Berlin merkezli ‘Betterplace.me’ aracılığıyla başlatmış olduğu yardım kampanyasındaki bağış ölçüsü, bugüne kadar hedeflenen meblağın neredeyse yarısına ulaştı.
PANDEMİDE İKİZLERİ DOĞDU
Pandemiden kısa müddet evvel Tao Can ve Doa Su ismini verdikleri ikizleri dünyaya gelen çift, bu süreçte TADAH’tan dışarı çıkamadı. Yangın sürecini anlatan Deniz Rautert, Eşimin Almanya’daki ailesi risk durumunda olduğundan ziyaret için bütün aşılarımızı olmayı bekledik. Eşim de eski olduğu için köyde yıkılan konutların direk, kalas, kapı, pencere üzere geri dönüşüm gereçlerini toplayıp 7 bungalovu kendi elleriyle yaparak bu süreci değerlendirdi” dedi.
İKİ HAFTA EVVEL ALMANYA’YA GİTMİŞLER
Temmuz başında aşıları tamamlanınca ikiz çocuklarını da görmeleri için eşinin babasını ziyarete Almanya’ya gittiklerini belirten Deniz Rautert, 3 hafta daha sonra dönmeyi planlarken, 29 Temmuz’da telefonda yangın haberini aldıklarını söylemiş oldu. Deniz Rautert, Pandemi niçiniyle tüm eğitimlerimizi ertelemek zorunda kaldık. Pandemi sürecinde ayakta kalmak için yüklü fiyatta borç almak zorunda kaldık. Almanya’ya gitmedilk evvel tüm hazırlıklarımızı tamamlamıştık. Eylül 2019’da yaptığımız son atölyeden daha sonra birinci kere 2021 Ağustos sonunda bir daha eğitimlerimiz başlayacaktı. daha sonra maalesef yangın felaketi oldu. Biz oradayken yangın çıktı” diye konuştu.
YANGINI TELEFONDA YAŞADILAR
Yangın günü TADAH’ta annesi ile takımlarından Alime, Melek ve Hacı’nın bulunduğunu aktaran Deniz Rautert, Telefonla arayan Melek ‘Burada önemli bir yangın var, ne yapalım?’ diye sordu. Evvel TADAH’ın etrafını suladılar lakin her şey hayli çabuk olup, bitti. Telefonda bağrışmalarını duyuyordum ve ‘Bizi köyden çıkarıyorlar’ dedi. Kardeşim de yangını duyar duymaz çabucak gelmiş. Melek, son bir uğraş hard disklerimizi kurtarmak için üst çıkmış. O sırada jandarma gelip girişleri yasaklamış. Kardeşim ‘İçeride bir kişi daha var’ diyerek son dakikada Melek’i aldı üst kattan. Tavuklarımızı saldılar. Sadece köpeğimiz ‘Kiki’yi kurtarabildik. Meskenimiz, stüdyo, eşimin yeni yaptığı 7 bungalov, ağaçlarımız, sanat yapıtlarımız, tavuklarımız her şey yandı” dedi.
BEBEKLER O TRAVMAYI YAŞAMADI
Bebekleri küçük olduğu için yangın sırasında çabucak dönemediklerini, esasen dönebilecek konutlarının kalmadığını belirten Deniz Rautert, Konutumuz büsbütün yandığı ve bebeklerimizin bu travmayı yaşamaması için çabucak dönemedik. Bir de yangın sırasında orada olmamamız bebeklerimizin bu travmayı yaşamaması için bir talih oldu. Tüm etrafımız Almanya’da olduğumuz için şükrediyor. Şayet orada olsaydık, Till her şeyi elleriyle yaptığı için onu oradan çıkarmak da fazlaca güç olacaktı, son ana kadar yangını durdurmaya çalışacaktı” dedi.
İKİNCİ DÜNYA SAVAŞINDAN KALMA SANAT YAPITLARI
Büyük dedesinin Max Friese’nin İkinci Dünya Savaşı’nı görmüş ressam, dedesi Dietmar Friese’nin ise heykeltıraş olduğunu anlatan Rautert, Dedem Dietmar Friese, Side Müzesi’nin onarım kısmının de kurucusuydu ve vefatına kadar Side’de arkeolojik çalışmalara istekli olarak katıldı. Büyük dedem ise İkinci Dünya Savaşı sırasında ailesiyle bir arada Polonya’dan kaçmak zorunda kalmış ve konutundaki sanat yapıtları Rusya’daki Hermitage Müzesi’ne gönderilmiş. Şu an yapıtlarının bir kısmı hala orada, bir kısmı da TADAH’taydı. Yangında dedelerim Max ve Dietmar’a ilişkin eserler de yok oldu” diye konuştu.
YANGIN SİGORTALARI YOKMUŞ
Şu an molozların kaldırıldığını ve paklık çalışmalarının sürdüğünü kaydeden Deniz Rautert, yangın sigortalarının olmadığını, fazlaca fazla belirsizlik olduğunu, devlet takviyeleriyle ilgili durumu takip ettiklerini lisana getirdi. Yangın daha sonrası kalan kısımların da tehlikeli olması niçiniyle büsbütün yıkıldığını belirten Rautert, Yangında ziyan görmüş ve geri dönüşüm materyali olarak kullanılabilecek epeyce az şey geride kaldı ancak ne olursa olsun dünyada muhtaçlığın fazlaca ötesinde eşya ve materyal var, bir daha heyetim etabında ve şu an bile geri dönüşüm ömrümüzün her vakit büyük bir kesimi oldu, olacak” dedi.
“ZAMANI GELİNCE YENİDEN YEŞERECEĞİZ”
Çok uygun gelecek planları yapabilen beşerler olmadıklarını lisana getiren Rautert, şu biçimde konuştu:
Şimdiye kadar düşlerimizi o an olan ve ortasında bulunduğumuz durumla birleştirip açıkçası üstünde epey düşünmeden yalnızca yapmaya, üretmeye, yaşatmaya odaklı bir biçimde gerçekleştirdik. Tabi ki ilerisiyle ilgili hayaller uçup konuyor aklımıza ancak illa bu biçimde olacak, şu biçimde olmalı demiyoruz, diyemeyiz de. Ateşin bize öğrettiği bir şey olmalı. Onu anlamaya, idrak etmeye çalışıyoruz. Ateş bir şeyi öteki bir forma dönüştüren bir element. Şu an madden görünür olan tüm emeğimizi küle dönüştürdü. Evvel bunu bir sindirmemiz gerek. Tıpkı ateş bir yandan binlerce yıldır insanoğlunu besliyor, yemeğini pişiriyor, ısıtıyor, güç veriyor. Demiri bıçağa, katıyı sıvıya, sıvıyı gaza çeviriyor. Biz ilhamımızı daima tabiattan aldık. Ağacı, kuşu, yeşili, suyu kadar ateş de tabiatın bir modülü. O yüzden çabucak panikle her şeyin çabucak eskisi üzere olmasını istemek hakikat gelmiyor. Hele 25 yıllık meyve ağaçları, dört kuşak ailenin sanat yapıtları, el emekleri üzere kimi şeyleri geri getirmek mümkün bile değilken. Şu anda Şems-i Tebrizi’nin, ‘Bırak hayat sana karşın değil, seninle birlikte aksın. Nizamım bozulur, ömrümün altı üstüne gelir, diye telaş etme. Nereden biliyorsun ömrün altının üstünden daha düzgün olmayacağını’ sözlerindeki üzere hayatımızın altını kabullenmeye ve bu yaşadığımız felaketteki öğretiyi anlamaya çalışıyoruz. Vakti gelince yeşereceğiz bir daha tabi ki fakat ne biçimde, nasıl, ne vakit bunu bir daha bilge vakit gösterecek.”
KOMŞULARI YANGINDA HAYATINI KAYBETMİŞ
Deniz- Till Rautert çiftinin, TADAH’ın hayli yakın olduğu Kalemler köyünde yangında ömrünü kaybeden Fahri- Andrea Hartmann Yiğitokur çifti ile komşu oldukları, annesinin de en yakın arkadaşları olduğu ortaya çıktı. Yangından 4 gün daha sonra cansız vücutları birbirlerine sarılı bulunan Yiğitokur çiftiyle annesi içindeki diyaloğu da anlatan Deniz Rautert, Annemler yola çıkmadan onların arabasının konutlarının önünde olduğunu görüyor. Andrea’ya çabuk çıkmaları için sesleniyorlar. Andrea, ‘Fahri yalnızca birkaç şey alacak’ diyor fakat alt komşumuz olan Fahri-Andrea çifti yanarak ölüyor” diye konuştu. (DHA)
Manavgat’ta Türkiye’nin en büyük orman yangınından daha sonra bir taraftan yeni filizler ortaya çıkarken, öteki taraftan yaralar sarılıyor. 2 binin üstünde konutun de küle döndüğü yangında, 2014 yılında flamenko eğitmeni Deniz ve jonglör sanatkarı Till Rautert çifti tarafınca kurulan TADAH isimli sanatevi de büsbütün yandı. Eşinin babasını ziyarete gittikleri Almanya’dayken yangın haberini alan çift, döndükleri Manavgat’ta hayat alanlarının yok olduğunu gördü.
ALMANYA’DAN YARDIM KAMPANYASI
Sanatçı çift, küllerin ortasında dans ederek, hem felaketin boyutuna dikkat çekmeye çalıştı birebir vakitte kaybettikleri sanatevlerine veda niteleğinde dans görüntüsü hazırladı. Hem yurt haricinden birebir vakitte Türkiye’den yüzlerce sanatçı ve tabiatla uyumlu ömür tutkunlarının flamenko, jonglörlük, akrobasi, permakültür, yoga, helohop üzere eğitimlerin de verildiği tatil konseptiyle konuk edildiği TADAH’ta yaralarını sarmak ve sanatkarların yeni gelecek kurabilmeleri için Almanya, İngiltere, İspanya ve Türkiye’den birkaç arkadaşın bir ortaya gelerek Berlin merkezli ‘Betterplace.me’ aracılığıyla başlatmış olduğu yardım kampanyasındaki bağış ölçüsü, bugüne kadar hedeflenen meblağın neredeyse yarısına ulaştı.
PANDEMİDE İKİZLERİ DOĞDU
Pandemiden kısa müddet evvel Tao Can ve Doa Su ismini verdikleri ikizleri dünyaya gelen çift, bu süreçte TADAH’tan dışarı çıkamadı. Yangın sürecini anlatan Deniz Rautert, Eşimin Almanya’daki ailesi risk durumunda olduğundan ziyaret için bütün aşılarımızı olmayı bekledik. Eşim de eski olduğu için köyde yıkılan konutların direk, kalas, kapı, pencere üzere geri dönüşüm gereçlerini toplayıp 7 bungalovu kendi elleriyle yaparak bu süreci değerlendirdi” dedi.
İKİ HAFTA EVVEL ALMANYA’YA GİTMİŞLER
Temmuz başında aşıları tamamlanınca ikiz çocuklarını da görmeleri için eşinin babasını ziyarete Almanya’ya gittiklerini belirten Deniz Rautert, 3 hafta daha sonra dönmeyi planlarken, 29 Temmuz’da telefonda yangın haberini aldıklarını söylemiş oldu. Deniz Rautert, Pandemi niçiniyle tüm eğitimlerimizi ertelemek zorunda kaldık. Pandemi sürecinde ayakta kalmak için yüklü fiyatta borç almak zorunda kaldık. Almanya’ya gitmedilk evvel tüm hazırlıklarımızı tamamlamıştık. Eylül 2019’da yaptığımız son atölyeden daha sonra birinci kere 2021 Ağustos sonunda bir daha eğitimlerimiz başlayacaktı. daha sonra maalesef yangın felaketi oldu. Biz oradayken yangın çıktı” diye konuştu.
YANGINI TELEFONDA YAŞADILAR
Yangın günü TADAH’ta annesi ile takımlarından Alime, Melek ve Hacı’nın bulunduğunu aktaran Deniz Rautert, Telefonla arayan Melek ‘Burada önemli bir yangın var, ne yapalım?’ diye sordu. Evvel TADAH’ın etrafını suladılar lakin her şey hayli çabuk olup, bitti. Telefonda bağrışmalarını duyuyordum ve ‘Bizi köyden çıkarıyorlar’ dedi. Kardeşim de yangını duyar duymaz çabucak gelmiş. Melek, son bir uğraş hard disklerimizi kurtarmak için üst çıkmış. O sırada jandarma gelip girişleri yasaklamış. Kardeşim ‘İçeride bir kişi daha var’ diyerek son dakikada Melek’i aldı üst kattan. Tavuklarımızı saldılar. Sadece köpeğimiz ‘Kiki’yi kurtarabildik. Meskenimiz, stüdyo, eşimin yeni yaptığı 7 bungalov, ağaçlarımız, sanat yapıtlarımız, tavuklarımız her şey yandı” dedi.
BEBEKLER O TRAVMAYI YAŞAMADI
Bebekleri küçük olduğu için yangın sırasında çabucak dönemediklerini, esasen dönebilecek konutlarının kalmadığını belirten Deniz Rautert, Konutumuz büsbütün yandığı ve bebeklerimizin bu travmayı yaşamaması için çabucak dönemedik. Bir de yangın sırasında orada olmamamız bebeklerimizin bu travmayı yaşamaması için bir talih oldu. Tüm etrafımız Almanya’da olduğumuz için şükrediyor. Şayet orada olsaydık, Till her şeyi elleriyle yaptığı için onu oradan çıkarmak da fazlaca güç olacaktı, son ana kadar yangını durdurmaya çalışacaktı” dedi.
İKİNCİ DÜNYA SAVAŞINDAN KALMA SANAT YAPITLARI
Büyük dedesinin Max Friese’nin İkinci Dünya Savaşı’nı görmüş ressam, dedesi Dietmar Friese’nin ise heykeltıraş olduğunu anlatan Rautert, Dedem Dietmar Friese, Side Müzesi’nin onarım kısmının de kurucusuydu ve vefatına kadar Side’de arkeolojik çalışmalara istekli olarak katıldı. Büyük dedem ise İkinci Dünya Savaşı sırasında ailesiyle bir arada Polonya’dan kaçmak zorunda kalmış ve konutundaki sanat yapıtları Rusya’daki Hermitage Müzesi’ne gönderilmiş. Şu an yapıtlarının bir kısmı hala orada, bir kısmı da TADAH’taydı. Yangında dedelerim Max ve Dietmar’a ilişkin eserler de yok oldu” diye konuştu.
YANGIN SİGORTALARI YOKMUŞ
Şu an molozların kaldırıldığını ve paklık çalışmalarının sürdüğünü kaydeden Deniz Rautert, yangın sigortalarının olmadığını, fazlaca fazla belirsizlik olduğunu, devlet takviyeleriyle ilgili durumu takip ettiklerini lisana getirdi. Yangın daha sonrası kalan kısımların da tehlikeli olması niçiniyle büsbütün yıkıldığını belirten Rautert, Yangında ziyan görmüş ve geri dönüşüm materyali olarak kullanılabilecek epeyce az şey geride kaldı ancak ne olursa olsun dünyada muhtaçlığın fazlaca ötesinde eşya ve materyal var, bir daha heyetim etabında ve şu an bile geri dönüşüm ömrümüzün her vakit büyük bir kesimi oldu, olacak” dedi.
“ZAMANI GELİNCE YENİDEN YEŞERECEĞİZ”
Çok uygun gelecek planları yapabilen beşerler olmadıklarını lisana getiren Rautert, şu biçimde konuştu:
Şimdiye kadar düşlerimizi o an olan ve ortasında bulunduğumuz durumla birleştirip açıkçası üstünde epey düşünmeden yalnızca yapmaya, üretmeye, yaşatmaya odaklı bir biçimde gerçekleştirdik. Tabi ki ilerisiyle ilgili hayaller uçup konuyor aklımıza ancak illa bu biçimde olacak, şu biçimde olmalı demiyoruz, diyemeyiz de. Ateşin bize öğrettiği bir şey olmalı. Onu anlamaya, idrak etmeye çalışıyoruz. Ateş bir şeyi öteki bir forma dönüştüren bir element. Şu an madden görünür olan tüm emeğimizi küle dönüştürdü. Evvel bunu bir sindirmemiz gerek. Tıpkı ateş bir yandan binlerce yıldır insanoğlunu besliyor, yemeğini pişiriyor, ısıtıyor, güç veriyor. Demiri bıçağa, katıyı sıvıya, sıvıyı gaza çeviriyor. Biz ilhamımızı daima tabiattan aldık. Ağacı, kuşu, yeşili, suyu kadar ateş de tabiatın bir modülü. O yüzden çabucak panikle her şeyin çabucak eskisi üzere olmasını istemek hakikat gelmiyor. Hele 25 yıllık meyve ağaçları, dört kuşak ailenin sanat yapıtları, el emekleri üzere kimi şeyleri geri getirmek mümkün bile değilken. Şu anda Şems-i Tebrizi’nin, ‘Bırak hayat sana karşın değil, seninle birlikte aksın. Nizamım bozulur, ömrümün altı üstüne gelir, diye telaş etme. Nereden biliyorsun ömrün altının üstünden daha düzgün olmayacağını’ sözlerindeki üzere hayatımızın altını kabullenmeye ve bu yaşadığımız felaketteki öğretiyi anlamaya çalışıyoruz. Vakti gelince yeşereceğiz bir daha tabi ki fakat ne biçimde, nasıl, ne vakit bunu bir daha bilge vakit gösterecek.”
KOMŞULARI YANGINDA HAYATINI KAYBETMİŞ
Deniz- Till Rautert çiftinin, TADAH’ın hayli yakın olduğu Kalemler köyünde yangında ömrünü kaybeden Fahri- Andrea Hartmann Yiğitokur çifti ile komşu oldukları, annesinin de en yakın arkadaşları olduğu ortaya çıktı. Yangından 4 gün daha sonra cansız vücutları birbirlerine sarılı bulunan Yiğitokur çiftiyle annesi içindeki diyaloğu da anlatan Deniz Rautert, Annemler yola çıkmadan onların arabasının konutlarının önünde olduğunu görüyor. Andrea’ya çabuk çıkmaları için sesleniyorlar. Andrea, ‘Fahri yalnızca birkaç şey alacak’ diyor fakat alt komşumuz olan Fahri-Andrea çifti yanarak ölüyor” diye konuştu. (DHA)