10 Mayıs’taki kritik toplantı öncesi SÖZCÜ’ye konuşan Devlet Tiyatroları eski Genel Müdürü Lemi Alım, “Sanat bağımsızdır falan bunları geçtik… Emekli sanatkarlar neredeyse açlık hududunda maaş alıyor, ucuz işler yapmaktan imtina edenlerin tamamı külfet ortasında. Çalışanlar için getirilen yeni sistem de tam bir kölelik düzeni” dedi.
SÖZCÜ, 10 Mayıs’ta Çalışma Bakanlığı ile Memur Sen’in masaya oturacağı ve milyonlarca çalışanın özlük haklarını ve ötürüsıyla refahını direkt etkileyecek toplantı öncesi sanatkarların durumuna ayna tutmaya devam ediyor.
Devlet Tiyatroları eski genel müdürleri Tamer Levent, Lemi Alım, Devlet Opera ve Balesi eski genel müdürleri Meriç Sümen, Rengim Gökmen, oyuncu Reha Özcan SÖZCÜ’ye çarpıcı bir tablo ortaya koydu.
Bugün Devlet Tiyatroları eski Genel Müdürü Lemi Alım, Türkiye’de sanatın, sanatkarın bilhassa de tiyatrocuların durumuna ait değerli tespitler yaptı, tahlil teklifleri sundu. İşte Lemi Alim’le yaptığımız mülakat:
“80’LERLE KIYASLANAMAZ BİLE”
Bir periyot milletvekili maaşı alan sanatkarların sıkıntı durumda olduğu tarafında önemli datalar ortaya çıkıyor.. Sizin tespitleriniz nedir?
657’nin birinci unsurunda yer alan sanatkarların özlük hakları, bilhassa maaş konusunda giderek çok geriye gitti. 80’li senelerda hatta 90’ların başındakiyle kıyaslanamayacak kadar geriye gitti.
Bunu düzeltmek için fazlaca gayret gösterdik. Tabi iki yol var. bir tanesi daha evvel TRT’de olduğu üzere ek ödemeler, ek göstergelerini 6400 üzerine saptanması…
Bence daha değerlisi devlet memurları, yani ek göstergesi olanlar meslek hayatları boyunca müdür daire lideri genel müdür muavini ve genel müdür olma bahtına sahipler. Bilhassa bürokraside… ötürüsıyla ek göstergelerin yanı sıra makam tazminatları alırlar. halbuki sanatkarların bu biçimde bir bahtı yoktur.
Örnek vermem gerekirse. 3600’dür sanatkarların göstergesi, genel müdürü muavininin de 3600’dür. İkisi de emekli olduğu vakit genel müdür muavininin tazminatından dolayı bir çok fazla emekli maaşı alır. Ortada bir uçurum var. Önemli bir fark oluyor.
“ÇÖZÜM SANAT TAZMİNATI”
Onun için aslında yapılması gereken hem ek göstergelerin yükselmesi, birebir vakitte makam tazminatı yerine, bir sanatçı tazminatı konulması ve onun da emekliliğe sayılması, emekliliğe eklenmesi gerekiyor. Asıl kıymetli olan o… Tıpkı genel müdür muavinlerinde olduğu üzere emekliliğe de yansıyacak biçimde bu sanatçı tazminatının konulması gerekiyor.
Girdikleri üzere 35-40 yıl çalışıyorlar… Lakin rastgele bir tazminat hakları olmuyor.
İdarecilik vaktimizde bir çalışma yaptık fakat takıldı. Kültür Bakanlığı’nda da Maliye Bakanlığı’nda da takıldı. Pek düzgünleştirme istikametinde bir olumlu bir niyetle karşılaşmadık. Yoksa bunları hazırlamıştık.
“SORUN SANATA BAKIŞ AÇISINDAN KAYNAKLANIYOR”
Türkiye’nin diğer temel muhtaçlıkları varken, bu mevzu lüks mü kaçıyor, bu bakış açısı mı tıkanmaya niye olan?
Hayır, sanat kurumlarına ve sanata bakış açılarından kaynaklandığını düşünüyorum.
“NEREDEYSE AÇLIK HUDUDUNDA MAAŞ ALIYORLAR”
Sanatkarlar, emekli sanatkarlar ne durumda…
Maddi olarak eskiye bakılırsa son derece düşük. Tabi teşvik vardı, artık onlara da kural getirmeye başladılar. Lakin emekli olduktan daha sonra maaş oranı önemli olarak düşüyor. Onun için de bu sanat tazminatı gerekli. Neredeyse açlık hududunda emekli maaşı alıyorlar.
Bence emekli olup, dışarda rastgele bir iş yapmayan, daha doğrusu ucuz işler yapmaktan imtina edenlerin şimdi tamamı düşünce ortasında.
“ÇOK AZININ SEÇME HAKKI VAR”
Ucuz iş derken dizileri mi kastediyorsunuz?
Sanatsal bir telaşla bir işe başlamak yerine maddi dertle başlamak manasında söylüyorum. Dizi de olabilir diğer bir şey de olur.
Diziler maddi dertle mı yapıyorlar oyuncular?
Birçok arkadaşlarımızın, emekli olanların da birden fazla tabi ki önemli bir maddi getirisi olduğu için o manada yani… Çok azının seçme hakkı oluyor onun için söylüyorum. Dizi olsun dışarda çalışma olsun, öbür işlerde çalışmak olsun… Düşük emekli maaşı alıyorlar.
“İNSAN HAKLARINA KARŞIT BİR SİSTEM”
Daha kıymetli bir şey var. Bu haktan da yoksun oldu Devlet Tiyatrosu… Yeni kontratlı bir şey çıkardılar. İsmi 4b mi 4c mi her neyse… Şöyle bir durum oldu…
Ben onu kölelik sistemi diye isimlendiriyorum. Siz de Devlet Tiyatrosu’nda çalışıyorsunuz, ben de… Ben eski takımla çalışıyorum, siz bu yeni sistemle girdiniz.
Siz benim yarım kadar maaş alıyorsunuz. Tıpkı rolleri oynuyoruz. Hatta tahminen siz tahminen daha fazlaca çalışıyorsunuz. Fakat ben sizden iki kat maaş alıyorum. Ayrıyeten dört ikramiye, iki teşvik alma imkanım var. sizin hakkınız yok. Tayin haklarım var benim, sizin yok. Emeklilik hakkım var benim sizin farklı. Benim toplumsal haklarım var sizin rastgele bir itirazda, her hangi bir şeyde mukaveleni feshederim tehdidi altında çalışıyorsunuz. bu son derece makus, neredeyse insan haklarına karşıt.
“SANAT BAĞIMSIZDIR, FALAN BUNLARI GEÇTİK”
Bu devletin buna ciddiyetle eğilip çözülmesi gereken bir sorun. Evvel takım sorununun çözülmesi lazım. Devlet Tiyatroları sanatçı olarak da teknik olarak da kendi takımını kullanmalı. bu biçimde saçma sapan bir kölelik sistemi üzere kontrat sisteminden çıkıp takımını kullanmalı. Ek göstergeler tabi ki artırılmalı ve sanat tazminatı koyulmalı. Bu üç nokta kıymetli diye düşünüyorum. Bağımsızlığı falan onları bir şey söylemiyorum. Sanat bağımsızdır falan onları geçtik.
SÖZCÜ, 10 Mayıs’ta Çalışma Bakanlığı ile Memur Sen’in masaya oturacağı ve milyonlarca çalışanın özlük haklarını ve ötürüsıyla refahını direkt etkileyecek toplantı öncesi sanatkarların durumuna ayna tutmaya devam ediyor.
Devlet Tiyatroları eski genel müdürleri Tamer Levent, Lemi Alım, Devlet Opera ve Balesi eski genel müdürleri Meriç Sümen, Rengim Gökmen, oyuncu Reha Özcan SÖZCÜ’ye çarpıcı bir tablo ortaya koydu.
Bugün Devlet Tiyatroları eski Genel Müdürü Lemi Alım, Türkiye’de sanatın, sanatkarın bilhassa de tiyatrocuların durumuna ait değerli tespitler yaptı, tahlil teklifleri sundu. İşte Lemi Alim’le yaptığımız mülakat:
“80’LERLE KIYASLANAMAZ BİLE”
Bir periyot milletvekili maaşı alan sanatkarların sıkıntı durumda olduğu tarafında önemli datalar ortaya çıkıyor.. Sizin tespitleriniz nedir?
657’nin birinci unsurunda yer alan sanatkarların özlük hakları, bilhassa maaş konusunda giderek çok geriye gitti. 80’li senelerda hatta 90’ların başındakiyle kıyaslanamayacak kadar geriye gitti.
Bunu düzeltmek için fazlaca gayret gösterdik. Tabi iki yol var. bir tanesi daha evvel TRT’de olduğu üzere ek ödemeler, ek göstergelerini 6400 üzerine saptanması…
Bence daha değerlisi devlet memurları, yani ek göstergesi olanlar meslek hayatları boyunca müdür daire lideri genel müdür muavini ve genel müdür olma bahtına sahipler. Bilhassa bürokraside… ötürüsıyla ek göstergelerin yanı sıra makam tazminatları alırlar. halbuki sanatkarların bu biçimde bir bahtı yoktur.
Örnek vermem gerekirse. 3600’dür sanatkarların göstergesi, genel müdürü muavininin de 3600’dür. İkisi de emekli olduğu vakit genel müdür muavininin tazminatından dolayı bir çok fazla emekli maaşı alır. Ortada bir uçurum var. Önemli bir fark oluyor.
“ÇÖZÜM SANAT TAZMİNATI”
Onun için aslında yapılması gereken hem ek göstergelerin yükselmesi, birebir vakitte makam tazminatı yerine, bir sanatçı tazminatı konulması ve onun da emekliliğe sayılması, emekliliğe eklenmesi gerekiyor. Asıl kıymetli olan o… Tıpkı genel müdür muavinlerinde olduğu üzere emekliliğe de yansıyacak biçimde bu sanatçı tazminatının konulması gerekiyor.
Girdikleri üzere 35-40 yıl çalışıyorlar… Lakin rastgele bir tazminat hakları olmuyor.
İdarecilik vaktimizde bir çalışma yaptık fakat takıldı. Kültür Bakanlığı’nda da Maliye Bakanlığı’nda da takıldı. Pek düzgünleştirme istikametinde bir olumlu bir niyetle karşılaşmadık. Yoksa bunları hazırlamıştık.
“SORUN SANATA BAKIŞ AÇISINDAN KAYNAKLANIYOR”
Türkiye’nin diğer temel muhtaçlıkları varken, bu mevzu lüks mü kaçıyor, bu bakış açısı mı tıkanmaya niye olan?
Hayır, sanat kurumlarına ve sanata bakış açılarından kaynaklandığını düşünüyorum.
“NEREDEYSE AÇLIK HUDUDUNDA MAAŞ ALIYORLAR”
Sanatkarlar, emekli sanatkarlar ne durumda…
Maddi olarak eskiye bakılırsa son derece düşük. Tabi teşvik vardı, artık onlara da kural getirmeye başladılar. Lakin emekli olduktan daha sonra maaş oranı önemli olarak düşüyor. Onun için de bu sanat tazminatı gerekli. Neredeyse açlık hududunda emekli maaşı alıyorlar.
Bence emekli olup, dışarda rastgele bir iş yapmayan, daha doğrusu ucuz işler yapmaktan imtina edenlerin şimdi tamamı düşünce ortasında.
“ÇOK AZININ SEÇME HAKKI VAR”
Ucuz iş derken dizileri mi kastediyorsunuz?
Sanatsal bir telaşla bir işe başlamak yerine maddi dertle başlamak manasında söylüyorum. Dizi de olabilir diğer bir şey de olur.
Diziler maddi dertle mı yapıyorlar oyuncular?
Birçok arkadaşlarımızın, emekli olanların da birden fazla tabi ki önemli bir maddi getirisi olduğu için o manada yani… Çok azının seçme hakkı oluyor onun için söylüyorum. Dizi olsun dışarda çalışma olsun, öbür işlerde çalışmak olsun… Düşük emekli maaşı alıyorlar.
“İNSAN HAKLARINA KARŞIT BİR SİSTEM”
Daha kıymetli bir şey var. Bu haktan da yoksun oldu Devlet Tiyatrosu… Yeni kontratlı bir şey çıkardılar. İsmi 4b mi 4c mi her neyse… Şöyle bir durum oldu…
Ben onu kölelik sistemi diye isimlendiriyorum. Siz de Devlet Tiyatrosu’nda çalışıyorsunuz, ben de… Ben eski takımla çalışıyorum, siz bu yeni sistemle girdiniz.
Siz benim yarım kadar maaş alıyorsunuz. Tıpkı rolleri oynuyoruz. Hatta tahminen siz tahminen daha fazlaca çalışıyorsunuz. Fakat ben sizden iki kat maaş alıyorum. Ayrıyeten dört ikramiye, iki teşvik alma imkanım var. sizin hakkınız yok. Tayin haklarım var benim, sizin yok. Emeklilik hakkım var benim sizin farklı. Benim toplumsal haklarım var sizin rastgele bir itirazda, her hangi bir şeyde mukaveleni feshederim tehdidi altında çalışıyorsunuz. bu son derece makus, neredeyse insan haklarına karşıt.
“SANAT BAĞIMSIZDIR, FALAN BUNLARI GEÇTİK”
Bu devletin buna ciddiyetle eğilip çözülmesi gereken bir sorun. Evvel takım sorununun çözülmesi lazım. Devlet Tiyatroları sanatçı olarak da teknik olarak da kendi takımını kullanmalı. bu biçimde saçma sapan bir kölelik sistemi üzere kontrat sisteminden çıkıp takımını kullanmalı. Ek göstergeler tabi ki artırılmalı ve sanat tazminatı koyulmalı. Bu üç nokta kıymetli diye düşünüyorum. Bağımsızlığı falan onları bir şey söylemiyorum. Sanat bağımsızdır falan onları geçtik.