Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ekim ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 3,51 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 21,31’e yükseldiğini açıklamasının akabinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Kasım Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayınlandı.
TÜİK’in deklare ettiğı enflasyonun niçinleri bu raporda ayrıntılandırıldı.
ENFLASYONDAKİ YÜKSELİŞE EN BÜYÜK KATKI YÜZDE 0,73 İLE GÜÇTEN GELDİ
Yayınlanan rapora nazaran, kasım ayında enflasyondaki yükselişe en bariz katkı güç kümesinden gelirken, yıllık tüketici enflasyonuna katkı güçte 0,73 puan, hizmette 0,30 puan, alkol-tütün-altında 0,15 puan, besinde 0,13 puan ve temel mal kümesinde 0,11 puan arttı.
HİZMET DALINDA FİYAT ARTIŞI YAŞANDI
Enflasyondaki yükselişte öne çıkan bir öbür küme hizmet bölümü oldu. Bu kümede lokanta-otel kümesi fiyatlarındaki hızlanma besbelli seviyede gerçekleşti. Taze meyve ve zerzevat dışı besin enflasyonundaki seyir, yemek hizmetleri enflasyonunu olumsuz tarafta etkiledi.
TAZE MEYVE VE ZERZEVAT ENFLASYONUNDAKİ BAZ TESİRİYLE BESİN YILLIK ENFLASYONU HUDUTLU GERİLEDİ
Kasım ayında global besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki yükseliş eğilimi tahıllar öncülüğünde sürerken, bu gelişimin olumsuz yansımalarına rağmen taze meyve ve zerzevat enflasyonundaki görünüm ve baz tesiriyle besin yıllık enflasyonu sonlu bir oranda geriledi. Temel mal fiyatlarındaki aylık artış ise hızlandı. Bu kümede, bundan evvelki yılın kasım ayındaki yüksek artış niçiniyle yıllık enflasyon nazarance yatay seyretti.
Birebir devirde emtia fiyatlarında süregelen olumsuz seyir, tedarik zincirlerinde artarak devam eden aksamalar ve TL’deki gelişmelerle bir arada üretici fiyatlarında güç ve orta malları başta olmak üzere genele yayılan artışlar görüldü. Bu görünüm altında B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri yükseldi.
Kelam konusu gelişmelerle kasımda evvelki aya bakılırsa yıllık tüketici enflasyonuna katkı; güçte 0,73 puan, hizmette 0,30 puan, alkol-tütün-altında 0,15 puan, besinde 0,13 puan ve temel mal kümesinde 0,11 puan arttı.
HİZMET BÖLÜMÜNDE YILLIK ENFLASYON LOKANTA-OTELDE BARİZ OLMAK ÜZERE TÜM ALT KÜMELERDE YÜKSELDİ
Hizmet meblağları kasımda yüzde 1,88 yükselirken, küme yıllık enflasyonu 1,45 puan artarak yüzde 16,88 oldu. Yıllık enflasyon, lokanta-otelde bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükseldi.
Lokanta-otelde yıllık enflasyon kasım ayında yüzde 28,90 düzeyine ulaşırken, alt kümenin hizmet enflasyonu üstündeki olumsuz tesiri barizleşti. Bu gelişmede, ekmek-tahıl eserleri ile et ve et eserleri üzere besin fiyatlarındaki görünümle bir arada yemek hizmetleri fiyatlarındaki yüzde 4,24’lük artış öne çıktı. Konaklama hizmetleri meblağlarında da yüzde 2,43 ile yükseliş eğilimi sürdü.
Güçlü mal meblağları bu vakitte yüzde 4,06 artarken, bu gelişmede yüzde 5,21 ile araba, yüzde 5,31 ile mobilya ve yüzde 2,40’la beyaz eşya fiyatlarındaki artışlar belirleyici oldu, öbür elektrikli ve elektriksiz aletlerdeki yükseliş ise yüzde 0,63’le hudutlu kaldı.
KUR DEĞİŞİKLİKLERİ FİAT ARTIŞLARINI KİMİ KÜMELERDE GERİLEDİ
Başka temel mallarda kur gelişmeleriyle birlikte fiyat artışları, konutun bakım tamiratı, şahsi bakım eserleri, konutla ilgili paklık gereçleri ve konut içi dokuma eserleri ön planda olmak üzere küme geneline yayılarak devam etti. Küme aylık enflasyonu da yüzde 4,27 oldu.
Öte yandan, giysi ve ayakkabı meblağları kasımda yüzde 1,65 yükselerek mevsimsel ortalamasının altında artış gösterirken, küme yıllık enflasyonu yataya yakın bir seyir izledi.
Güç meblağları kasımda yüzde 5,95 artarken, bu vakitte milletlerarası güç fiyatları ölçülü seyretti. TL’deki görünümle bir arada yüzde 14,25’le katı yakıt, yüzde 13,96’yla tüp gaz ve yüzde 12,34’le akaryakıt kümelerinde yüksek aylık artışlar kaydedildi. bu biçimdece yıllık güç enflasyonu kasımda 6,38 puan yükselerek yüzde 32,14 oldu.
BESİN VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER YÜZDE 3,92 ARTTI
Besin ve alkolsüz içecekler meblağları kasımda yüzde 3,92 artarken, küme yıllık enflasyonu bundan evvelki yıldaki yüksek bazın da tesiriyle 0,30 puan gerileyerek yüzde 27,11’le yüksek seyrini korudu. Yıllık enflasyon, işlenmemiş besin kümesinde 3,98 puan düşüşle yüzde 25,22’ye geriledi, işlenmiş besin kümesinde ise 3,15 puan artışla yüzde 28,86’ya yükseldi.
ZİRAÎ KURAKLIK, KUR GELİŞMELERİ VE GİRDİ MALİYETLERİ TESİRLİ OLDU
bu vakitte, başka işlenmemiş besin kümesi genelinde fiyatlar yüzde 5,47’yle değerli ölçüde yükselirken, et, yumurta, patates, kuruyemiş ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. Bu gelişmelerde ziraî kuraklık, kur gelişmeleri ve girdi maliyetleri tesirli olmaya devam etti.
İşlenmiş besinde aylık fiyat artışı yüzde 4,83’le hızlandı. bu vakitte genele yayılan yüksek artışlar görülmekle bir arada bilhassa ziraî kuraklık ve memleketler arası tahıl meblağlarında gözlenen olumsuz seyir ile kur gelişmelerinin yansımalarının hissedildiği ekmek ve tahıllar kümesindeki aylık yüzde 7,20’lik yükseliş dikkati çekti.
Öte yandan, kırmızı et fiyatlarındaki artışların tesirlerinin izlendiği işlenmiş et eserleri, milletlerarası yağ meblağlarının tesirlerinin görüldüğü katı-sıvı yağlar ile şeker ve şekerle irtibatlı eser kümeleri öne çıktı. Bu gelişmeler kararında taze meyve ve zerzevat dışı besin kümesinde yıllık enflasyon 2,23 puan yükselerek yüzde 29,76’ya ulaştı.
TÜKETİCİ FİYATLARI ÜZERİNDE ÜRETİCİ FİYATLARI KAYNAKLI BASKILAR SÜRDÜ
Bu gelişmelerle tüketici meblağları üzerinde üretici meblağları kaynaklı baskılar sürdü.
Yurt içi üretici meblağları kasım ayında yüzde 9,99 artarken, yıllık enflasyon 8,31 puan yükselişle yüzde 54,62 oldu. Alt kümeler geneline yayılan yüksek fiyat artışlarında TL’deki gelişmeler ve ziraî eserler başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki yüksek seyir belirleyici olmaya devam ederken, tedarik zincirindeki aksamalar tekrar barizleşti. bu vakitte petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının eğilimi kıymetli ölçüde yükseldi.
Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyon güç ve orta mallarında daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükseldi. En besbelli artış ise yüzde 13,33 ile güç kümesinde gerçekleşti. Bu gelişmede elektrik gücünün üretim ve dağıtımı, rafine edilmiş petrol eserleri, gaz imalatı ve kömür imalatı öne çıktı.
KİMİ ALT KALEMLERDE BESBELLİ ARTIŞLAR DEVAM ETTİ
Aylık yüzde 11,55 yükselen orta malları meblağlarında demir-çelik ile öbür metaller, dokuma iplik ve elyafları, kimyasal ve plastik eserler dikkati çekerken, başka alt kalemlerde de bariz artışlar izlendi. Sermaye mallarındaki fiyat artışında ise metal yapı eserleri, motorlu kara taşıtları ile bunların modül ve aksesuarları ve makineler ön plana çıktı. Güçlü tüketim malları meblağları mobilya, mücevherat ve konut aletleri öncülüğünde yükselirken, dayanıksız tüketim mallarındaki artışta et eserleri, dokumacılık eserleri, katı-sıvı yağlar ile öteki besin eserleri belirleyici oldu.
TÜİK’in deklare ettiğı enflasyonun niçinleri bu raporda ayrıntılandırıldı.
ENFLASYONDAKİ YÜKSELİŞE EN BÜYÜK KATKI YÜZDE 0,73 İLE GÜÇTEN GELDİ
Yayınlanan rapora nazaran, kasım ayında enflasyondaki yükselişe en bariz katkı güç kümesinden gelirken, yıllık tüketici enflasyonuna katkı güçte 0,73 puan, hizmette 0,30 puan, alkol-tütün-altında 0,15 puan, besinde 0,13 puan ve temel mal kümesinde 0,11 puan arttı.
HİZMET DALINDA FİYAT ARTIŞI YAŞANDI
Enflasyondaki yükselişte öne çıkan bir öbür küme hizmet bölümü oldu. Bu kümede lokanta-otel kümesi fiyatlarındaki hızlanma besbelli seviyede gerçekleşti. Taze meyve ve zerzevat dışı besin enflasyonundaki seyir, yemek hizmetleri enflasyonunu olumsuz tarafta etkiledi.
TAZE MEYVE VE ZERZEVAT ENFLASYONUNDAKİ BAZ TESİRİYLE BESİN YILLIK ENFLASYONU HUDUTLU GERİLEDİ
Kasım ayında global besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki yükseliş eğilimi tahıllar öncülüğünde sürerken, bu gelişimin olumsuz yansımalarına rağmen taze meyve ve zerzevat enflasyonundaki görünüm ve baz tesiriyle besin yıllık enflasyonu sonlu bir oranda geriledi. Temel mal fiyatlarındaki aylık artış ise hızlandı. Bu kümede, bundan evvelki yılın kasım ayındaki yüksek artış niçiniyle yıllık enflasyon nazarance yatay seyretti.
Birebir devirde emtia fiyatlarında süregelen olumsuz seyir, tedarik zincirlerinde artarak devam eden aksamalar ve TL’deki gelişmelerle bir arada üretici fiyatlarında güç ve orta malları başta olmak üzere genele yayılan artışlar görüldü. Bu görünüm altında B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri yükseldi.
Kelam konusu gelişmelerle kasımda evvelki aya bakılırsa yıllık tüketici enflasyonuna katkı; güçte 0,73 puan, hizmette 0,30 puan, alkol-tütün-altında 0,15 puan, besinde 0,13 puan ve temel mal kümesinde 0,11 puan arttı.
HİZMET BÖLÜMÜNDE YILLIK ENFLASYON LOKANTA-OTELDE BARİZ OLMAK ÜZERE TÜM ALT KÜMELERDE YÜKSELDİ
Hizmet meblağları kasımda yüzde 1,88 yükselirken, küme yıllık enflasyonu 1,45 puan artarak yüzde 16,88 oldu. Yıllık enflasyon, lokanta-otelde bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükseldi.
Lokanta-otelde yıllık enflasyon kasım ayında yüzde 28,90 düzeyine ulaşırken, alt kümenin hizmet enflasyonu üstündeki olumsuz tesiri barizleşti. Bu gelişmede, ekmek-tahıl eserleri ile et ve et eserleri üzere besin fiyatlarındaki görünümle bir arada yemek hizmetleri fiyatlarındaki yüzde 4,24’lük artış öne çıktı. Konaklama hizmetleri meblağlarında da yüzde 2,43 ile yükseliş eğilimi sürdü.
Güçlü mal meblağları bu vakitte yüzde 4,06 artarken, bu gelişmede yüzde 5,21 ile araba, yüzde 5,31 ile mobilya ve yüzde 2,40’la beyaz eşya fiyatlarındaki artışlar belirleyici oldu, öbür elektrikli ve elektriksiz aletlerdeki yükseliş ise yüzde 0,63’le hudutlu kaldı.
KUR DEĞİŞİKLİKLERİ FİAT ARTIŞLARINI KİMİ KÜMELERDE GERİLEDİ
Başka temel mallarda kur gelişmeleriyle birlikte fiyat artışları, konutun bakım tamiratı, şahsi bakım eserleri, konutla ilgili paklık gereçleri ve konut içi dokuma eserleri ön planda olmak üzere küme geneline yayılarak devam etti. Küme aylık enflasyonu da yüzde 4,27 oldu.
Öte yandan, giysi ve ayakkabı meblağları kasımda yüzde 1,65 yükselerek mevsimsel ortalamasının altında artış gösterirken, küme yıllık enflasyonu yataya yakın bir seyir izledi.
Güç meblağları kasımda yüzde 5,95 artarken, bu vakitte milletlerarası güç fiyatları ölçülü seyretti. TL’deki görünümle bir arada yüzde 14,25’le katı yakıt, yüzde 13,96’yla tüp gaz ve yüzde 12,34’le akaryakıt kümelerinde yüksek aylık artışlar kaydedildi. bu biçimdece yıllık güç enflasyonu kasımda 6,38 puan yükselerek yüzde 32,14 oldu.
BESİN VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER YÜZDE 3,92 ARTTI
Besin ve alkolsüz içecekler meblağları kasımda yüzde 3,92 artarken, küme yıllık enflasyonu bundan evvelki yıldaki yüksek bazın da tesiriyle 0,30 puan gerileyerek yüzde 27,11’le yüksek seyrini korudu. Yıllık enflasyon, işlenmemiş besin kümesinde 3,98 puan düşüşle yüzde 25,22’ye geriledi, işlenmiş besin kümesinde ise 3,15 puan artışla yüzde 28,86’ya yükseldi.
ZİRAÎ KURAKLIK, KUR GELİŞMELERİ VE GİRDİ MALİYETLERİ TESİRLİ OLDU
bu vakitte, başka işlenmemiş besin kümesi genelinde fiyatlar yüzde 5,47’yle değerli ölçüde yükselirken, et, yumurta, patates, kuruyemiş ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. Bu gelişmelerde ziraî kuraklık, kur gelişmeleri ve girdi maliyetleri tesirli olmaya devam etti.
İşlenmiş besinde aylık fiyat artışı yüzde 4,83’le hızlandı. bu vakitte genele yayılan yüksek artışlar görülmekle bir arada bilhassa ziraî kuraklık ve memleketler arası tahıl meblağlarında gözlenen olumsuz seyir ile kur gelişmelerinin yansımalarının hissedildiği ekmek ve tahıllar kümesindeki aylık yüzde 7,20’lik yükseliş dikkati çekti.
Öte yandan, kırmızı et fiyatlarındaki artışların tesirlerinin izlendiği işlenmiş et eserleri, milletlerarası yağ meblağlarının tesirlerinin görüldüğü katı-sıvı yağlar ile şeker ve şekerle irtibatlı eser kümeleri öne çıktı. Bu gelişmeler kararında taze meyve ve zerzevat dışı besin kümesinde yıllık enflasyon 2,23 puan yükselerek yüzde 29,76’ya ulaştı.
TÜKETİCİ FİYATLARI ÜZERİNDE ÜRETİCİ FİYATLARI KAYNAKLI BASKILAR SÜRDÜ
Bu gelişmelerle tüketici meblağları üzerinde üretici meblağları kaynaklı baskılar sürdü.
Yurt içi üretici meblağları kasım ayında yüzde 9,99 artarken, yıllık enflasyon 8,31 puan yükselişle yüzde 54,62 oldu. Alt kümeler geneline yayılan yüksek fiyat artışlarında TL’deki gelişmeler ve ziraî eserler başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki yüksek seyir belirleyici olmaya devam ederken, tedarik zincirindeki aksamalar tekrar barizleşti. bu vakitte petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının eğilimi kıymetli ölçüde yükseldi.
Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyon güç ve orta mallarında daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükseldi. En besbelli artış ise yüzde 13,33 ile güç kümesinde gerçekleşti. Bu gelişmede elektrik gücünün üretim ve dağıtımı, rafine edilmiş petrol eserleri, gaz imalatı ve kömür imalatı öne çıktı.
KİMİ ALT KALEMLERDE BESBELLİ ARTIŞLAR DEVAM ETTİ
Aylık yüzde 11,55 yükselen orta malları meblağlarında demir-çelik ile öbür metaller, dokuma iplik ve elyafları, kimyasal ve plastik eserler dikkati çekerken, başka alt kalemlerde de bariz artışlar izlendi. Sermaye mallarındaki fiyat artışında ise metal yapı eserleri, motorlu kara taşıtları ile bunların modül ve aksesuarları ve makineler ön plana çıktı. Güçlü tüketim malları meblağları mobilya, mücevherat ve konut aletleri öncülüğünde yükselirken, dayanıksız tüketim mallarındaki artışta et eserleri, dokumacılık eserleri, katı-sıvı yağlar ile öteki besin eserleri belirleyici oldu.