Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişin şahidi: Fes fabrikası

Bakec

New member
Osmanlı İmparatorluğu’nun son devrinde fes ve askeri üniforma üretmek üzere İstanbul’da Haliç kıyısında kurulan tarihi fabrika “Feshane-i Amire” yani bugün bilinen ismiyle Feshane, Tasavvuf Müzesi’ne dönüştürülüyor. Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişin şahidi olan yaklaşık 200 yıllık fabrika, Haliç kıyısında bir daha nefes almaya hazırlanıyor.

Prof. Dr. Başkan Küçükerman tarafınca kaleme alınan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) şirketi Kültür A.Ş’nin yayımladığı “Feshane-i Amire” kitabı, Osmanlı endüstrileşme tarihinin temel kurumlarından biri olan fes fabrikasını mercek altına alıyor. Kitapta, fabrikanın İstanbul’da Haliç’in iç kısmında, tarihi Eyüp’ün etrafında, dik dorukların denizle birleştiği dar ve uzun bir kıyı modülünde 1835 yılında kuruluşundan, Sümerbank “Defterdar Fabrikası” olarak 1986 yılında kapanışına kadar olan tarihi detaylı olarak anlatılıyor. 186 yıllık fabrikadan geriye kalan ve yapının en sembolik yeri olan Büyük Makine Dairesi binası, İBB tarafınca tamamlanmak üzere olan onarım bittiğinde Tasavvuf Müzesi’ne dönüşecek. İşte Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişin şahidi olan kültür ve sanayi mirası Feshane’nin renkli hikayesinin anlatıldığı kitapta yer alan bilgiler:


Feshane’nin son hali


FABRİKA ÇUHA VE FES ÜRETMEK İÇİN KURULDU

“Bu tarihi fabrika Osmanlı İmparatorluğu için epeyce kıymetli olan iki sanayi eseri muhtaçlığının karşılanması için kurulmuştu: Çuha ve fes.”

“1826 yılında yeni kurulan ordu sistemine bakılırsa imparatorlukta askeri giysi değiştirilmiş ve bu ortada fes giyme sonucu da alınmıştı. O günlerin şartları ortasında bu kadar fazlaca sayıdaki fesin lakin epeyce çağdaş ve büyük bir sanayi kurularak üretilebileceği de fark edilmişti.”

“bir epey etkisinin yanı sıra bu fabrikanın Osmanlı sanayi tarihli asıl değeri şuydu: Askeri kıyafet değişikliğine bağlı olarak askeri giysisi tamamlayan bir epeyce yan üretim alanını da yenileştirmişti. Feshane fabrikası; askeri çizimler, kemerler, silahlıklar, rütbeler, düğmeler, ipekli kordonlar, hatta iç çamaşırına kadar birfazlaca fabrikanın kurulmasına vesile olmuştu.”


“Feshane, 1835 yılında kurulup üretime geçen ve ortadaki uzun vakit ortasında karşılaştığı biroldukça manisi aşıp 1986 yılına kadar gelebilmiş olan en eski fabrikalarımızdan biridir.”

“Feshane’nin 1835 yılında Haliç’in Eyüpsultan bölgesinde kuruluşundan bugüne 186 yıl geçti. Bu uzunca müddette fabrika daima gelişti, ülkedeki yünlü kumaş dokuma endüstrinin ana merkezi oldu. Hem bir fabrika birebir vakitte dokuma sanayi için bir okul olarak epey kıymetli bir mirası sürdürerek bizlere aktardı.”


FABRİKADAN KALAN SON MANZARA
1986’da yıkılmadan evvel fabrikada çekilen son fotoğraflardan biri.
 
Üst