Bengu
New member
Pozitif Ayrımcılık Nedir?
Pozitif ayrımcılık, toplumsal eşitsizlikleri ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak amacıyla belirli gruplara yönelik yapılan özel düzenlemeler ve uygulamalardır. Bu kavram, daha çok geçmişte maruz kalmış ve hâlâ ayrımcılığa uğrayan toplulukları, eğitim, iş ve diğer sosyal alanlarda desteklemeyi amaçlar. Temel amaç, bu grupların eşit fırsatlara sahip olabilmesini sağlamak ve tarihsel olarak zayıf durumda olan gruplara karşı adalet sağlanmasıdır. Pozitif ayrımcılık, genellikle kadınlar, etnik ve dini azınlıklar, engelliler gibi gruplara yönelik uygulamalarda görülmektedir.
Pozitif Ayrımcılığın Tarihçesi
Pozitif ayrımcılığın tarihçesi, temelde belirli grupların sistematik bir şekilde ayrımcılığa uğramasının sonucu olarak gelişmiştir. Dünyada pozitif ayrımcılığın ilk defa ortaya çıkışı, esasen 20. yüzyılın başlarına dayanır. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde, 1960’lı yıllarda, sivil haklar hareketinin etkisiyle pozitif ayrımcılık gündeme gelmeye başlamıştır. Bu dönemde, siyahilerin karşılaştığı ayrımcılığa karşı bir tepki olarak pozitif ayrımcılık uygulamaları hayata geçirilmiştir.
Amerika'da 1964 yılında kabul edilen sivil haklar yasası, belirli gruplara karşı yapılan ayrımcılığı yasaklayan bir düzenleme olarak öne çıkmaktadır. Bunun ardından, 1965’te Başkan Lyndon B. Johnson tarafından başlatılan “affirmative action” (olumlu ayrımcılık) politikaları, bu gruplara eşit fırsatlar sunmayı amaçlayan bir adım olmuştur. Bu politika, başta siyahiler olmak üzere, kadınlar ve diğer azınlık grupları için eğitim, istihdam gibi alanlarda pozitif ayrımcılık uygulamalarını içeriyordu.
Pozitif Ayrımcılığın Hedef Aldığı Ayrımcılık Türleri
Pozitif ayrımcılığın tarihsel olarak ilk defa geliştirilmesinin ardından hangi tür ayrımcılıkların hedef alındığına dair pek çok farklı örnek bulunmaktadır. İlk etapta, en yaygın olarak karşılaşılan ayrımcılık türü, ırksal ve etnik ayrımcılıktır. Özellikle Amerika’daki kölelik ve sonrasındaki ayrımcılık uygulamaları, siyahilerin eğitim, istihdam ve medeni haklar açısından uzun süre eşitsizliğe uğramalarına neden olmuştur.
Irkçılık ve Pozitif Ayrımcılık
Irkçılık, dünya genelinde en yaygın ve en uzun süreli ayrımcılık türlerinden biridir. 16. yüzyıldan itibaren, Avrupa'dan Amerika'ya yapılan köle ticareti, Afrika kökenli insanlara karşı yapılan ayrımcılığın temelini atmıştır. Amerikan İç Savaşı'nın ardından, kölelik kaldırılmış olsa da, siyahiler hala toplumsal, ekonomik ve politik anlamda eşit haklara sahip değildi. Bu dönemde, ırkçı yasalar ve uygulamalar, siyahilerin eğitim alması, iş bulması ve medeni haklarını kullanması gibi temel yaşam alanlarında ciddi kısıtlamalara yol açtı.
1960'lı yıllarda, sivil haklar hareketi ve Martin Luther King gibi önderlerin öncülüğünde, ırksal eşitsizliklere karşı büyük bir mücadele başlatıldı. Bu mücadelenin sonucunda, pozitif ayrımcılık uygulamaları, siyahilerin toplumda eşit fırsatlara sahip olmalarını sağlamak için önemli bir politika olarak kabul edilmeye başlandı. Başkan Lyndon B. Johnson’ın “affirmative action” politikaları, siyahilerin eğitim ve iş alanlarında öncelikli olarak desteklenmesini amaçlayan uygulamalardı. Bu, pozitif ayrımcılığın ilk büyük örneklerinden birini oluşturuyordu.
Cinsiyet Ayrımcılığı ve Pozitif Ayrımcılık
Bir diğer önemli ayrımcılık türü ise cinsiyet ayrımcılığıdır. Kadınlar, tarih boyunca erkeklere kıyasla daha düşük ücretler almakta, iş gücüne katılımda daha az yer almakta ve sosyal yaşamda daha fazla engellemeye uğramaktadır. Kadınların eşit haklara sahip olabilmesi için pozitif ayrımcılık uygulamaları, dünya çapında büyük bir önem taşımaktadır.
Kadınların iş gücüne katılımını artırmak ve cinsiyet eşitliğini sağlamak adına birçok ülkede pozitif ayrımcılık politikaları benimsenmiştir. Bu bağlamda, kadınların eğitim ve iş alanlarında daha fazla fırsata sahip olmalarını sağlamak amacıyla kadınlar için kontenjanlar, eşitlik yasaları ve destek programları oluşturulmuştur.
Diğer Azınlık Gruplarına Yönelik Pozitif Ayrımcılık Uygulamaları
Bunun dışında, etnik azınlıklar, engelliler ve diğer marjinal gruplar da pozitif ayrımcılıktan faydalanan topluluklar arasında yer alır. Özellikle engelli bireyler, toplumsal yaşamda pek çok engelle karşılaşmakta ve ayrımcılığa uğramaktadır. Engelli bireylerin istihdamda daha fazla yer bulabilmesi, eğitimde eşit fırsatlara sahip olabilmesi amacıyla birçok ülke pozitif ayrımcılık uygulamaları benimsemiştir.
Pozitif Ayrımcılığın Eleştirileri
Pozitif ayrımcılık, bazı kesimler tarafından eleştirilmektedir. Eleştirmenler, bu tür uygulamaların adaletin sağlanmasında olumsuz etkiler yaratabileceğini, çünkü pozitif ayrımcılığın esasen “hak etmeyen” kişilerin bir avantaj elde etmesine neden olabileceğini savunmaktadır. Ayrıca, bazıları, bu tür uygulamaların “tercihli grupların” yeteneklerine ve çabalarına dayalı bir başarı yerine, dışsal faktörlere dayalı avantajlar sunmasının toplumsal dengesizliklere yol açabileceğini öne sürmektedir.
Ancak, pozitif ayrımcılık savunucuları, bu uygulamaların, tarihsel olarak maruz kalınan haksızlıkları ve ayrımcılığı dengelemek adına gerekli olduğunu belirtmektedir. Onlara göre, eşitsizliklerin ortadan kaldırılması için zaman zaman bu tür politika ve uygulamalar gereklidir.
Sonuç
Pozitif ayrımcılık, dünyada ilk defa ırksal ayrımcılığa karşı geliştirilmiş ve zamanla farklı gruplar için de benzer politikalar oluşturulmuştur. Siyahiler başta olmak üzere, kadınlar, etnik azınlıklar ve engelliler gibi toplulukların eşit fırsatlara sahip olmaları için pozitif ayrımcılık büyük bir öneme sahiptir. Ancak, bu tür uygulamalar, toplumlarda hala tartışmalara yol açmakta ve bazı kesimler tarafından eleştirilmektedir. Yine de, pozitif ayrımcılığın, eşitlik sağlama yolunda önemli bir araç olduğu söylenebilir.
Pozitif ayrımcılık, toplumsal eşitsizlikleri ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak amacıyla belirli gruplara yönelik yapılan özel düzenlemeler ve uygulamalardır. Bu kavram, daha çok geçmişte maruz kalmış ve hâlâ ayrımcılığa uğrayan toplulukları, eğitim, iş ve diğer sosyal alanlarda desteklemeyi amaçlar. Temel amaç, bu grupların eşit fırsatlara sahip olabilmesini sağlamak ve tarihsel olarak zayıf durumda olan gruplara karşı adalet sağlanmasıdır. Pozitif ayrımcılık, genellikle kadınlar, etnik ve dini azınlıklar, engelliler gibi gruplara yönelik uygulamalarda görülmektedir.
Pozitif Ayrımcılığın Tarihçesi
Pozitif ayrımcılığın tarihçesi, temelde belirli grupların sistematik bir şekilde ayrımcılığa uğramasının sonucu olarak gelişmiştir. Dünyada pozitif ayrımcılığın ilk defa ortaya çıkışı, esasen 20. yüzyılın başlarına dayanır. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde, 1960’lı yıllarda, sivil haklar hareketinin etkisiyle pozitif ayrımcılık gündeme gelmeye başlamıştır. Bu dönemde, siyahilerin karşılaştığı ayrımcılığa karşı bir tepki olarak pozitif ayrımcılık uygulamaları hayata geçirilmiştir.
Amerika'da 1964 yılında kabul edilen sivil haklar yasası, belirli gruplara karşı yapılan ayrımcılığı yasaklayan bir düzenleme olarak öne çıkmaktadır. Bunun ardından, 1965’te Başkan Lyndon B. Johnson tarafından başlatılan “affirmative action” (olumlu ayrımcılık) politikaları, bu gruplara eşit fırsatlar sunmayı amaçlayan bir adım olmuştur. Bu politika, başta siyahiler olmak üzere, kadınlar ve diğer azınlık grupları için eğitim, istihdam gibi alanlarda pozitif ayrımcılık uygulamalarını içeriyordu.
Pozitif Ayrımcılığın Hedef Aldığı Ayrımcılık Türleri
Pozitif ayrımcılığın tarihsel olarak ilk defa geliştirilmesinin ardından hangi tür ayrımcılıkların hedef alındığına dair pek çok farklı örnek bulunmaktadır. İlk etapta, en yaygın olarak karşılaşılan ayrımcılık türü, ırksal ve etnik ayrımcılıktır. Özellikle Amerika’daki kölelik ve sonrasındaki ayrımcılık uygulamaları, siyahilerin eğitim, istihdam ve medeni haklar açısından uzun süre eşitsizliğe uğramalarına neden olmuştur.
Irkçılık ve Pozitif Ayrımcılık
Irkçılık, dünya genelinde en yaygın ve en uzun süreli ayrımcılık türlerinden biridir. 16. yüzyıldan itibaren, Avrupa'dan Amerika'ya yapılan köle ticareti, Afrika kökenli insanlara karşı yapılan ayrımcılığın temelini atmıştır. Amerikan İç Savaşı'nın ardından, kölelik kaldırılmış olsa da, siyahiler hala toplumsal, ekonomik ve politik anlamda eşit haklara sahip değildi. Bu dönemde, ırkçı yasalar ve uygulamalar, siyahilerin eğitim alması, iş bulması ve medeni haklarını kullanması gibi temel yaşam alanlarında ciddi kısıtlamalara yol açtı.
1960'lı yıllarda, sivil haklar hareketi ve Martin Luther King gibi önderlerin öncülüğünde, ırksal eşitsizliklere karşı büyük bir mücadele başlatıldı. Bu mücadelenin sonucunda, pozitif ayrımcılık uygulamaları, siyahilerin toplumda eşit fırsatlara sahip olmalarını sağlamak için önemli bir politika olarak kabul edilmeye başlandı. Başkan Lyndon B. Johnson’ın “affirmative action” politikaları, siyahilerin eğitim ve iş alanlarında öncelikli olarak desteklenmesini amaçlayan uygulamalardı. Bu, pozitif ayrımcılığın ilk büyük örneklerinden birini oluşturuyordu.
Cinsiyet Ayrımcılığı ve Pozitif Ayrımcılık
Bir diğer önemli ayrımcılık türü ise cinsiyet ayrımcılığıdır. Kadınlar, tarih boyunca erkeklere kıyasla daha düşük ücretler almakta, iş gücüne katılımda daha az yer almakta ve sosyal yaşamda daha fazla engellemeye uğramaktadır. Kadınların eşit haklara sahip olabilmesi için pozitif ayrımcılık uygulamaları, dünya çapında büyük bir önem taşımaktadır.
Kadınların iş gücüne katılımını artırmak ve cinsiyet eşitliğini sağlamak adına birçok ülkede pozitif ayrımcılık politikaları benimsenmiştir. Bu bağlamda, kadınların eğitim ve iş alanlarında daha fazla fırsata sahip olmalarını sağlamak amacıyla kadınlar için kontenjanlar, eşitlik yasaları ve destek programları oluşturulmuştur.
Diğer Azınlık Gruplarına Yönelik Pozitif Ayrımcılık Uygulamaları
Bunun dışında, etnik azınlıklar, engelliler ve diğer marjinal gruplar da pozitif ayrımcılıktan faydalanan topluluklar arasında yer alır. Özellikle engelli bireyler, toplumsal yaşamda pek çok engelle karşılaşmakta ve ayrımcılığa uğramaktadır. Engelli bireylerin istihdamda daha fazla yer bulabilmesi, eğitimde eşit fırsatlara sahip olabilmesi amacıyla birçok ülke pozitif ayrımcılık uygulamaları benimsemiştir.
Pozitif Ayrımcılığın Eleştirileri
Pozitif ayrımcılık, bazı kesimler tarafından eleştirilmektedir. Eleştirmenler, bu tür uygulamaların adaletin sağlanmasında olumsuz etkiler yaratabileceğini, çünkü pozitif ayrımcılığın esasen “hak etmeyen” kişilerin bir avantaj elde etmesine neden olabileceğini savunmaktadır. Ayrıca, bazıları, bu tür uygulamaların “tercihli grupların” yeteneklerine ve çabalarına dayalı bir başarı yerine, dışsal faktörlere dayalı avantajlar sunmasının toplumsal dengesizliklere yol açabileceğini öne sürmektedir.
Ancak, pozitif ayrımcılık savunucuları, bu uygulamaların, tarihsel olarak maruz kalınan haksızlıkları ve ayrımcılığı dengelemek adına gerekli olduğunu belirtmektedir. Onlara göre, eşitsizliklerin ortadan kaldırılması için zaman zaman bu tür politika ve uygulamalar gereklidir.
Sonuç
Pozitif ayrımcılık, dünyada ilk defa ırksal ayrımcılığa karşı geliştirilmiş ve zamanla farklı gruplar için de benzer politikalar oluşturulmuştur. Siyahiler başta olmak üzere, kadınlar, etnik azınlıklar ve engelliler gibi toplulukların eşit fırsatlara sahip olmaları için pozitif ayrımcılık büyük bir öneme sahiptir. Ancak, bu tür uygulamalar, toplumlarda hala tartışmalara yol açmakta ve bazı kesimler tarafından eleştirilmektedir. Yine de, pozitif ayrımcılığın, eşitlik sağlama yolunda önemli bir araç olduğu söylenebilir.