Tarihi Yarımada’nın altında kalan sarnıçlar, çukur bostanlar, su yolları, maksemler, kuyular, ayazmalar, çukur çeşmeler, yangın havuzları ve arkeolojik mimari kalıntılar, Kültürel Mirası Muhafaza Uzmanı ve Tarihçi İstek Ulaş tarafınca incelenerek görüntülendi.
Ulaş, çalışması sırasında Tarihi Yarımada’nın altındaki su kanallarında botlarla dolaştı. Su kanallarını adım adım gezen Ulaş, bazı noktalardan sürünerek geçti.
bununla birlikte bu çalışma kıssalara husus olan İstanbul’un gizemli tünel ve kaçış noktalarının efsane olduğunu ortaya çıkardı.
“285 YER ALTI YAPISINDAN 59’U KAYIP”
İstanbul’un yer altı yapılarını aydınlatmak fikriyle yola çıktığını söyleyen Dilek Ulaş, şunları söylemiş oldu:
* Çok katmanlı bir özellik gösteren İstanbul’un tarihi katmanlarının keşfi günümüzde hafriyat çalışmaları ve imar faaliyetleri sırasında tesadüfen ortaya çıkmakta. Ben de kentin bütüncül yapısına ve dokusuna dair çalışmaların eksikliğini fark ettim. Bu niçinle İstanbul’un yer altı yapılarını aydınlatmak istedim.
* Öncelikle Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde yer altı yapılarının katalog taramasını yaptım. çabucak sonrasında dokümanları periyodun tarihi haritaları üzerinde pozisyonlarını tespit ettim. Tespitleri yaptıktan daha sonra da bu yerlerin aktüel durumunu görmek istedim.
* İstanbul Vilayet Kültür Turizm Müdürlüğü, Vakıflar Birinci Bölge Müdürlüğü, İstanbul vilayet Müftülüğü ve İstanbul Ulusal Eğitim Müdürlüğü’nden müsaadeler aldım. Yer altına inmek için hem de profesyonel mağaracılar ve dalgıçlarla çalıştım.
* Kütüphane ve arşiv çalışmalarımın yanı sıra, periyot devir yer altı yapılarına indim. Osmanlı evrakları ışığında Tarihi Yarımada’da 285 tane yer altı yapısı inceledim. Çalışmalarımız kararında 285 yer alt yapısından 59’nun günümüzde artık mevcut olmadığını ve kayıp eser olduğunu belirledim.
“EN ETKİLEYEN YAPI…”
Ulaş, çalışmaların birincilerini de anlattı:
* Fatih Camii Karadeniz Medresesi, Ahmediye Camii, Süleymaniye Camii ve Arkeoloji Müzeleri bahçesinde bulunan sarnıçların su altı imajları bu çalışma ile birinci kere görüntülendi.
* hem de Caferiye Han’ın, Sokullu Mehmet Paşa Camii’nin ve Sultanahmet Camii’nin su yolları iç yeri birinci sefer görüntülendi. Bir de çalışmamda Büyük Yeni Han Su Yolu olarak isimlendirdiğimiz etkin su akışı olan bir su kanalı keşfettik.
* Yer altında beni en epeyce etkileyen ve en değişik bulduğun yapı Fatih Karadeniz Medresesi Sarnıcı oldu. Bu sarnıç ile ilgili araştırmalarım derinleştirdikçe sarnıç hakkında yeni bilgiler edindim. 1939 yılından daha sonra sarnıcın giriş kısmının bulunmadığı tespit ettim.
* Yer altında bulunan bu sarnıçları metruk bir biçimde bulduk. Sarnıçlara demir bir kapaktan girdikten daha sonra sarnıçların küf ve pas kokan kıssalarıyla karşılaştık. Lakin bu sarnıçlar vaktinde halkın büyük bir su gereksinimini karşılıyordu. Şimdilerde ise metruk durumda.
* İnsanların toplumsal belleğinde şu biçimde bir efsane var. İstanbul’da yer altına inilen her noktanın Ayasofya’dan çıktığını, ne yazık ki, ben bu biçimde bir şeyle karşılaşmadım. Lakin çalışmamın en değerli omurgası olan Osmanlı su yolları haritasını birinci kere da bu çalışmayla tespit ettik.
* Haritalara nazaran vaktinde Edirnekapı’dan kente giren su Topkapı Sarayı’na kadar bir isale sınırı ile uzanmaktaymış. Fakat günümüzde imar faaliyetleri ya da kentin değişen silueti ile bu su yollarının moloz yığınlarıyla kapatıldığını gözlemledim.
* bir daha su yollarının birtakım bölgelerde sürünerek ilerlediğimiz noktalar oldu. Periyodunda bu su yolları kaçış yolu olarak kullanılmış olabilir lakin ben geçiş ve kaçış tünellerine rastlamadım.
Ulaş, kelamlarını şöyleki tamamladı: “Osmanlı dokümanları ile tespit ettiğimiz ve beni en hayli etkileyen bir öteki su yolu ise Şehzadebaşı Camii su yolu oldu. Şehzadebaşı Camii su yolu giriş noktaları ikiye ayrılmakta. Bu su yolu şu ana kadar girdiğimiz en uzun su yolu oluyor. Şehzadebaşı Camii su yolundan 200 metrelik bir su yolu tespit ettim.” (DHA)
Ulaş, çalışması sırasında Tarihi Yarımada’nın altındaki su kanallarında botlarla dolaştı. Su kanallarını adım adım gezen Ulaş, bazı noktalardan sürünerek geçti.
bununla birlikte bu çalışma kıssalara husus olan İstanbul’un gizemli tünel ve kaçış noktalarının efsane olduğunu ortaya çıkardı.
“285 YER ALTI YAPISINDAN 59’U KAYIP”
İstanbul’un yer altı yapılarını aydınlatmak fikriyle yola çıktığını söyleyen Dilek Ulaş, şunları söylemiş oldu:
* Çok katmanlı bir özellik gösteren İstanbul’un tarihi katmanlarının keşfi günümüzde hafriyat çalışmaları ve imar faaliyetleri sırasında tesadüfen ortaya çıkmakta. Ben de kentin bütüncül yapısına ve dokusuna dair çalışmaların eksikliğini fark ettim. Bu niçinle İstanbul’un yer altı yapılarını aydınlatmak istedim.
* Öncelikle Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde yer altı yapılarının katalog taramasını yaptım. çabucak sonrasında dokümanları periyodun tarihi haritaları üzerinde pozisyonlarını tespit ettim. Tespitleri yaptıktan daha sonra da bu yerlerin aktüel durumunu görmek istedim.
* İstanbul Vilayet Kültür Turizm Müdürlüğü, Vakıflar Birinci Bölge Müdürlüğü, İstanbul vilayet Müftülüğü ve İstanbul Ulusal Eğitim Müdürlüğü’nden müsaadeler aldım. Yer altına inmek için hem de profesyonel mağaracılar ve dalgıçlarla çalıştım.
* Kütüphane ve arşiv çalışmalarımın yanı sıra, periyot devir yer altı yapılarına indim. Osmanlı evrakları ışığında Tarihi Yarımada’da 285 tane yer altı yapısı inceledim. Çalışmalarımız kararında 285 yer alt yapısından 59’nun günümüzde artık mevcut olmadığını ve kayıp eser olduğunu belirledim.
“EN ETKİLEYEN YAPI…”
Ulaş, çalışmaların birincilerini de anlattı:
* Fatih Camii Karadeniz Medresesi, Ahmediye Camii, Süleymaniye Camii ve Arkeoloji Müzeleri bahçesinde bulunan sarnıçların su altı imajları bu çalışma ile birinci kere görüntülendi.
* hem de Caferiye Han’ın, Sokullu Mehmet Paşa Camii’nin ve Sultanahmet Camii’nin su yolları iç yeri birinci sefer görüntülendi. Bir de çalışmamda Büyük Yeni Han Su Yolu olarak isimlendirdiğimiz etkin su akışı olan bir su kanalı keşfettik.
* Yer altında beni en epeyce etkileyen ve en değişik bulduğun yapı Fatih Karadeniz Medresesi Sarnıcı oldu. Bu sarnıç ile ilgili araştırmalarım derinleştirdikçe sarnıç hakkında yeni bilgiler edindim. 1939 yılından daha sonra sarnıcın giriş kısmının bulunmadığı tespit ettim.
* Yer altında bulunan bu sarnıçları metruk bir biçimde bulduk. Sarnıçlara demir bir kapaktan girdikten daha sonra sarnıçların küf ve pas kokan kıssalarıyla karşılaştık. Lakin bu sarnıçlar vaktinde halkın büyük bir su gereksinimini karşılıyordu. Şimdilerde ise metruk durumda.
* İnsanların toplumsal belleğinde şu biçimde bir efsane var. İstanbul’da yer altına inilen her noktanın Ayasofya’dan çıktığını, ne yazık ki, ben bu biçimde bir şeyle karşılaşmadım. Lakin çalışmamın en değerli omurgası olan Osmanlı su yolları haritasını birinci kere da bu çalışmayla tespit ettik.
* Haritalara nazaran vaktinde Edirnekapı’dan kente giren su Topkapı Sarayı’na kadar bir isale sınırı ile uzanmaktaymış. Fakat günümüzde imar faaliyetleri ya da kentin değişen silueti ile bu su yollarının moloz yığınlarıyla kapatıldığını gözlemledim.
* bir daha su yollarının birtakım bölgelerde sürünerek ilerlediğimiz noktalar oldu. Periyodunda bu su yolları kaçış yolu olarak kullanılmış olabilir lakin ben geçiş ve kaçış tünellerine rastlamadım.
Ulaş, kelamlarını şöyleki tamamladı: “Osmanlı dokümanları ile tespit ettiğimiz ve beni en hayli etkileyen bir öteki su yolu ise Şehzadebaşı Camii su yolu oldu. Şehzadebaşı Camii su yolu giriş noktaları ikiye ayrılmakta. Bu su yolu şu ana kadar girdiğimiz en uzun su yolu oluyor. Şehzadebaşı Camii su yolundan 200 metrelik bir su yolu tespit ettim.” (DHA)