semaver
New member
Doğu Akdeniz ve Libya, bölgesel açıdan bakıldığında iki ülkenin direkt rekabet halinde olduğu ve bir uzlaşma yaşanması durumunda iki ülkenin de çıkarlı çıkabileceği en önemli iki alan olarak öne çıkıyor.
BİRİNCİ TEMASLAR İSTİHBARAT SEVİYESİNDE BAŞLADI
Türkiye-Mısır alakalarının yumuşayabileceğine ait birinci sinyallerin kamuoyuna yansımasının üzerinden bir yıl geçti. İstihbarat seviyesinde başlayan temasların sonuç vermesiyle görüşmeler diplomatik alana taşınmış ve 5-6 Mayıs 2021’de Türk Dışişleri Bakanlığından bir heyet Mısırlı meslektaşları ile Kahire’de görüşmüştü. Bu görüşmelerde son devirde bir rekabet alanına dönüşen ve iki ülke için pek öncelikli mevzular içinde yer alan Doğu Akdeniz ve Libya başta olmak üzere, Irak ve Suriye üzere bölgesel sorunlara ek olarak Türkiye’deki Mısır diasporasının domine ettiği ikili münasebetler ve ticari bahislerin ele alındığı biliniyor.
Sekiz yıllık kesintinin akabinde gerçekleşen yüz yüze toplantıda bu problemlerin tümünde bir mutabakat sağlanması olağan olarak mümkün değildi. esasen görüşmenin hedefi mutabakattan fazla ele alınan sorunlarda tarafların birbirini tartması ve konumlarını karşı tarafa iletmesidir. bu biçimdece daha sonraki müzakerelerin devam edip etmeyeceği ya da hangi düzlemde devam edeceği de belirlenmiş olur. Hakikaten bu görüşmenin akabinde iki ülke yetkililerince yapılan açıklamalarda, müzakerelerin olumlu bir atmosferde geçtiği ve devamının da gelebileceğine dair iletiler ön plana çıktı.
MISIRLI MUHALİFLER GÖRÜŞÜLECEK MEVZULAR ORTASINDA SIRALANIYOR
Diğer bir deyişle siyasi/jeopolitik bağlamda Doğu Akdeniz ve Libya, ikili bağlarda ise ticaret hacminin artırılması ve Türkiye’de bulunan ve çabucak her görüşü temsil eden Mısırlı muhalifler konusunun ön plana çıkması beklenebilir.
DÖRT AYLIK MÜDDETİN AKABİNDE İKİNCİ SEFER TÜRKİYE’YE BİR ORTAYA GELİNİYOR
BÖLGESEL PROBLEMLERİN GLOBAL BAĞLAMI VE TARAFLARIN TAVRI
Bölgesel açıdan bakıldığında iki ülkenin direkt rekabet halinde olduğu ve bir uzlaşma yaşanması durumunda iki ülkenin de çıkarlı çıkabileceği en önemli iki alan; Doğu Akdeniz ve Libya. Her iki alanda da karşı bloklarda yer alan Türkiye ve Mısır’ın, son periyotta karşılıklı adımlarla birbirlerinin “ayağına basmamaya” dikkat etmeye başladığı gözlerden kaçmadı.
MISIR’IN DOĞU AKDENİZ’DE TÜRKİYESİZ BİR DENKLEMİN İŞLEMEYECEĞİNİ GÖRMESİ DEĞERLİ
Mısır’ın Doğu Akdeniz’de Türkiyesiz bir denklemin işlemeyeceğini görmesi ve Yunanistan’la imzaladığı muahedelerde Türkiye’nin hassasiyetlerini dikkate alması bu manada değerli bir gösterge. Türkiye’nin Libya hükümetinin yanında yer almasına karşın Mısır’la karşı karşıya gelmemek için hassasiyet göstermesi ve 2020 yılının başından itibaren istihbarat seviyesinde üst seviye görüşmeler gerçekleştirmesi de tarafların karşılıklı olarak birbirlerinin hassasiyetlerini göstermiş olması açısından ehemmiyet taşıyor. Açıkça söz etmek gerekirse bu iki alanda atılacak adımlar ikili bağları belirleyecek ehemmiyette. Bu açıdan bakıldığında Mısır’ın Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin hassasiyetlerini gözeten halini devam ettirmesi ve Libya’daki geçiş sürecinde olumlu rol oynaması değer taşıyor. Sürecin bu düzlemde ilerlemesi hem Doğu Akdeniz hem Libya’da iki ülkeyi yararlı bir noktaya taşıyacaktır.
2022’ye kadar bir daha dengeyi sağlamayı hedefleyen Mısır’ın bu hedefine ulaşabilmesi için Doğu Akdeniz’deki rezervleri kullanıma sokması gerekiyor. En büyük gaz alanı olan Zohr’a sahip bulunmasına karşın bu rezervlerden yararlanamaması, Mısır’ın Doğu Akdeniz siyasetini gözden geçirmesi gerektiğini gözler önüne seriyor. ötürüsıyla Doğu Akdeniz’de Türkiye ile gerçekleşecek bir iş birliği iki ülke için de değerli ekonomik çıktılar sağlayacaktır.
DOĞU AKDENİZ’DEKİ DOĞALGAZ REZERVLERİNİN KULLANIMI MISIR AÇISINDAN KIYMETLİ
Bilhassa Doğu Akdeniz’deki doğalgaz rezervlerinin kullanması Mısır açısından bir çok kıymet taşıyor. Mısır 2000’li yılların başında Arap doğalgaz çizgisi üzerinden İsrail, Suriye ve Ürdün’e gaz satarken 2012 daha sonrasında ithalatçı pozisyonuna düştü. Elektrik üretiminin de doğalgaza bağlı olduğu düşünüldüğünde Doğu Akdeniz’deki doğalgaz rezervlerinin çıkarılması ve kullanılmasının Mısır ve Türkiye açısından ehemmiyeti ortaya çıkıyor. 2022’ye kadar bir daha dengeyi sağlamayı hedefleyen Mısır’ın bu hedefine ulaşabilmesi için Doğu Akdeniz’deki rezervleri kullanıma sokması gerekiyor.
MISIR’IN DOĞU AKDENİZ SİYASETİNİ GÖZDEN GEÇİRMESİ BEKLENTİSİ
İki ülke içindeki ticari bağların tahlilini yapan uzmanlar, en büyük gaz alanı olan Zohr’a sahip bulunmasına karşın bu rezervlerden yararlanamaması, Mısır’ın Doğu Akdeniz siyasetini gözden geçirmesi gerektiğini gözler önüne seriyor. ötürüsıyla Doğu Akdeniz’de Türkiye ile gerçekleşecek bir iş birliği iki ülke için de kıymetli ekonomik çıktılar sağlayacağını savunuyor.
ABD GÜÇ FİRMALARININ YUNANİSTAN VE İSRAİL’LE GERÇEKLEŞTİRDİĞİ İŞTİRAKLER TANSİYONDA KIYMETLİ BİR HİSSE SAHİBİ
Bölgesel problemlerde yaşanan tansiyon ile yumuşama sarkacı global oyuncuların halleri ile yakından bağlantılı. Bölgede somut bir adım atmamasına karşın ABD’nin tansiyonu artırıcı sinyaller vermesi, ilgilerin gerilmesine taban hazırlamıştı. Eski ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Yunanistan ve İsrail’e gerçekleştirdiği ziyaretler, EastMed projesi ile Doğu Akdeniz Forumu’na yönelik kelamlı takviyesi, ABD güç firmalarının Yunanistan ve İsrail’le gerçekleştirdiği iştirakler tansiyonda kıymetli bir hisse sahibi oldu. Lakin ABD’nin bölgedeki askeri varlığını müdafaasına karşın somut ve aktif siyasetler geliştirememesi ülkelerin bir daha bir kıymetlendirme yapması ve kendi ajandalarına dönmesine yol açtı.
TÜRKİYE-MISIR ORTASINDAKİ EKONOMİK BAĞLANTILARIN SEYRİ TOPARLANMA İVMESİNDE
Türkiye-Mısır içindeki ticaret hacmi, siyasi ilgilerin bozulmasına karşın istikrarlı bir biçimde devam etti. Aşağıdaki tabloda da görüldüğü üzere, 2016 ve 2017 senelerında kısmi düşüş yaşansa da daha sonraki senelerda bir daha bir toparlanma yaşandığı açıkça görülüyor. Mısır 110 milyona yaklaşan nüfusu ile uygun şartlarda üretim ve yatırım tedarik edebileceği ülkelere gereksinim duyuyor. Türkiye açısından bakıldığında ise Mısır hem nüfusu tıpkı vakitte Afrika’ya açılan kapı olması ötürüsıyla Türkiye iktisadına katkıda bulunabilecek bir pozisyona sahip.
Mısır’ın 10 yıldır 240-260 milyar dolar aralığında değişip duran GSYİH’si nüfus artışının epeyce gerisinde kalmış durumda. ötürüsıyla kişi başına düşen gelir azalmış ve gelir dağılımı gitgide dengesizleşmiştir. Ekilebilir tarım toprağı ölçüsü ise yüzde 30-35 bandında seyretmekte ve maalesef son senelerda yaşanan kuraklık tarım dalını daha büyük zorluklara düşürüyor. Sudan barajının tamamlanması ise kullanılabilir su oranını düşürecek ve ziraî verimliliği azaltacaktır. Bu alanlarda Türkiye’nin Mısır’a yapacağı know-how transferi ve öbür katkılar, gelecekte yaşayabileceği ezaları azaltacaktır.
“MISIRLI MUHALİFLER MESELESİ” SÜRECİ TIKAMAMALI
İki ülke içinde istihbarat seviyesinde görüşmelerin yapıldığına dair bilginin kamuoyuna yansımasından ve bilhassa görüşmelerin diplomatik alanda başladığı Mayıs ayından bu yana en çok tartışılan problem Türkiye’de bulunan Mısırlı muhalifler konusu oldu. Öncelikle bu hususun çeşitli çevrelerce abartıldığını ve hatta çarpıtıldığını söz etmek gerekir. Sıkıntının abartılan tarafı, güya bütün ilgileri –ötürüsıyla müzakereleri- belirleyen tek problemmiş üzere yansıtılmasıdır.
Türkiye’deki Mısırlı muhaliflerin bâtın bir ajanda çerçevesinde hareket etmediğini ve Mısır’ın güvenliğini tehdit edecek faaliyetlere imza atmadığını da iki ülke yetkilileri çok âlâ biliyor.
Problemin çarpıtılan tarafı ise Türkiye’deki bütün muhaliflerin ziyadesiyle homojen ve yekpare bir bakışla ele alınarak Müslüman Kardeşler mensubu olduğuna yönelik oluşturulan algıdan kaynaklanıyor. halbuki mevzuya ait minimum bilgi sahibi olanlar, Türkiye’de bulunan Mısırlı muhaliflerin ortasında liberal, sosyalist, liberal/sol hatta milliyetçi görüşe sahip siyasetçi, aydın ve gazetecilerin bulunduğunu takdir edecektir. Türkiye’deki Mısırlı muhaliflerin bilinmeyen bir ajanda çerçevesinde hareket etmediğini ve Mısır’ın güvenliğini tehdit edecek faaliyetlere imza atmadığını da iki ülke yetkilileri çok uygun biliyor. Ayrıyeten Mısırlı muhaliflerin İngiltere başta olmak üzere birfazlaca Avrupa ülkesinde de bulunduğunu ve bu durumun iki ülke bağlantılarında başat bir sorun alanına dönüşmediğini de hatırlatmak gerekiyor.
Müzakereler başlamadan hayli evvel ve ancak bilhassa müzakerelerin başlamasıyla bir arada biroldukca muhalif ismin Türkiye-Mısır normalleşmesinden memnuniyet duyduklarını açıkça lisana getirmiş olması da dikkate kıymet. Bu tablo bütüncül bir gözle değerlendirildiğinde şu sonuca ulaşmak mümkün: Müzakerelerin bölgesel, jeopolitik ve ticari alanlarda ilerlemesi durumunda “Mısırlı muhalifler meselesi” için tahlil yolları üretmek de kolaylaşacaktır. Bu manada tarafların maksimalist ve katı tutumlardan uzak durması olumlu bir başlangıç olacaktır.
MÜZAKERELER DEVAM ETMELİ
Türkiye ile Mısır içinde gerçekleşen diplomatik müzakereler beklenen süratte ilerlemese de sekiz yıllık kesintinin akabinde olumlu bir havada seyrediyor ve kıymetli bir kırılma yaşanmaması durumunda müzakerelerin devam etmesi bekleniyor. Önümüzdeki periyotta müzakerelerin olgunlaşması ve karşılıklı olarak inanç oluşturulması durumunda bütün konularda kapsamlı mutabakat sağlamayı beklemeksizin büyükelçilerin karşılıklı olarak atanması gündeme gelebilir. Bu adım siyasi olağanlaşmayı kolaylaştırmakla kalmayacak, iki ülkedeki akademisyenler, gazeteciler, entelektüeller ve iş insanları için hem ruhsal rahatlama birebir vakitte hareket serbestisi sağlayacaktır.
Dışişleri heyetlerinin siyasi, jeopolitik ve ikili bağlantılarda muhakkak bir aralık kat etmesinin akabinde daha sonraki cinslerde görüşmelerin çeşitlendirilmesi de olağanlaşmayı kolaylaştıracaktır. İktisat, Ticaret, Tarım ve Orman bakanlıkları nezdinde yapılacak görüşmeler bu alanlardaki iş birliği potansiyelini artıracak ve bu biçimdece mutabakatın daha sıkıntı olduğu siyasi sorunlarda ara kat edilmesini de kolaylaştıracaktır.
BİRİNCİ TEMASLAR İSTİHBARAT SEVİYESİNDE BAŞLADI
Türkiye-Mısır alakalarının yumuşayabileceğine ait birinci sinyallerin kamuoyuna yansımasının üzerinden bir yıl geçti. İstihbarat seviyesinde başlayan temasların sonuç vermesiyle görüşmeler diplomatik alana taşınmış ve 5-6 Mayıs 2021’de Türk Dışişleri Bakanlığından bir heyet Mısırlı meslektaşları ile Kahire’de görüşmüştü. Bu görüşmelerde son devirde bir rekabet alanına dönüşen ve iki ülke için pek öncelikli mevzular içinde yer alan Doğu Akdeniz ve Libya başta olmak üzere, Irak ve Suriye üzere bölgesel sorunlara ek olarak Türkiye’deki Mısır diasporasının domine ettiği ikili münasebetler ve ticari bahislerin ele alındığı biliniyor.
Sekiz yıllık kesintinin akabinde gerçekleşen yüz yüze toplantıda bu problemlerin tümünde bir mutabakat sağlanması olağan olarak mümkün değildi. esasen görüşmenin hedefi mutabakattan fazla ele alınan sorunlarda tarafların birbirini tartması ve konumlarını karşı tarafa iletmesidir. bu biçimdece daha sonraki müzakerelerin devam edip etmeyeceği ya da hangi düzlemde devam edeceği de belirlenmiş olur. Hakikaten bu görüşmenin akabinde iki ülke yetkililerince yapılan açıklamalarda, müzakerelerin olumlu bir atmosferde geçtiği ve devamının da gelebileceğine dair iletiler ön plana çıktı.
MISIRLI MUHALİFLER GÖRÜŞÜLECEK MEVZULAR ORTASINDA SIRALANIYOR
Diğer bir deyişle siyasi/jeopolitik bağlamda Doğu Akdeniz ve Libya, ikili bağlarda ise ticaret hacminin artırılması ve Türkiye’de bulunan ve çabucak her görüşü temsil eden Mısırlı muhalifler konusunun ön plana çıkması beklenebilir.
DÖRT AYLIK MÜDDETİN AKABİNDE İKİNCİ SEFER TÜRKİYE’YE BİR ORTAYA GELİNİYOR
BÖLGESEL PROBLEMLERİN GLOBAL BAĞLAMI VE TARAFLARIN TAVRI
Bölgesel açıdan bakıldığında iki ülkenin direkt rekabet halinde olduğu ve bir uzlaşma yaşanması durumunda iki ülkenin de çıkarlı çıkabileceği en önemli iki alan; Doğu Akdeniz ve Libya. Her iki alanda da karşı bloklarda yer alan Türkiye ve Mısır’ın, son periyotta karşılıklı adımlarla birbirlerinin “ayağına basmamaya” dikkat etmeye başladığı gözlerden kaçmadı.
MISIR’IN DOĞU AKDENİZ’DE TÜRKİYESİZ BİR DENKLEMİN İŞLEMEYECEĞİNİ GÖRMESİ DEĞERLİ
Mısır’ın Doğu Akdeniz’de Türkiyesiz bir denklemin işlemeyeceğini görmesi ve Yunanistan’la imzaladığı muahedelerde Türkiye’nin hassasiyetlerini dikkate alması bu manada değerli bir gösterge. Türkiye’nin Libya hükümetinin yanında yer almasına karşın Mısır’la karşı karşıya gelmemek için hassasiyet göstermesi ve 2020 yılının başından itibaren istihbarat seviyesinde üst seviye görüşmeler gerçekleştirmesi de tarafların karşılıklı olarak birbirlerinin hassasiyetlerini göstermiş olması açısından ehemmiyet taşıyor. Açıkça söz etmek gerekirse bu iki alanda atılacak adımlar ikili bağları belirleyecek ehemmiyette. Bu açıdan bakıldığında Mısır’ın Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin hassasiyetlerini gözeten halini devam ettirmesi ve Libya’daki geçiş sürecinde olumlu rol oynaması değer taşıyor. Sürecin bu düzlemde ilerlemesi hem Doğu Akdeniz hem Libya’da iki ülkeyi yararlı bir noktaya taşıyacaktır.
2022’ye kadar bir daha dengeyi sağlamayı hedefleyen Mısır’ın bu hedefine ulaşabilmesi için Doğu Akdeniz’deki rezervleri kullanıma sokması gerekiyor. En büyük gaz alanı olan Zohr’a sahip bulunmasına karşın bu rezervlerden yararlanamaması, Mısır’ın Doğu Akdeniz siyasetini gözden geçirmesi gerektiğini gözler önüne seriyor. ötürüsıyla Doğu Akdeniz’de Türkiye ile gerçekleşecek bir iş birliği iki ülke için de değerli ekonomik çıktılar sağlayacaktır.
DOĞU AKDENİZ’DEKİ DOĞALGAZ REZERVLERİNİN KULLANIMI MISIR AÇISINDAN KIYMETLİ
Bilhassa Doğu Akdeniz’deki doğalgaz rezervlerinin kullanması Mısır açısından bir çok kıymet taşıyor. Mısır 2000’li yılların başında Arap doğalgaz çizgisi üzerinden İsrail, Suriye ve Ürdün’e gaz satarken 2012 daha sonrasında ithalatçı pozisyonuna düştü. Elektrik üretiminin de doğalgaza bağlı olduğu düşünüldüğünde Doğu Akdeniz’deki doğalgaz rezervlerinin çıkarılması ve kullanılmasının Mısır ve Türkiye açısından ehemmiyeti ortaya çıkıyor. 2022’ye kadar bir daha dengeyi sağlamayı hedefleyen Mısır’ın bu hedefine ulaşabilmesi için Doğu Akdeniz’deki rezervleri kullanıma sokması gerekiyor.
MISIR’IN DOĞU AKDENİZ SİYASETİNİ GÖZDEN GEÇİRMESİ BEKLENTİSİ
İki ülke içindeki ticari bağların tahlilini yapan uzmanlar, en büyük gaz alanı olan Zohr’a sahip bulunmasına karşın bu rezervlerden yararlanamaması, Mısır’ın Doğu Akdeniz siyasetini gözden geçirmesi gerektiğini gözler önüne seriyor. ötürüsıyla Doğu Akdeniz’de Türkiye ile gerçekleşecek bir iş birliği iki ülke için de kıymetli ekonomik çıktılar sağlayacağını savunuyor.
ABD GÜÇ FİRMALARININ YUNANİSTAN VE İSRAİL’LE GERÇEKLEŞTİRDİĞİ İŞTİRAKLER TANSİYONDA KIYMETLİ BİR HİSSE SAHİBİ
Bölgesel problemlerde yaşanan tansiyon ile yumuşama sarkacı global oyuncuların halleri ile yakından bağlantılı. Bölgede somut bir adım atmamasına karşın ABD’nin tansiyonu artırıcı sinyaller vermesi, ilgilerin gerilmesine taban hazırlamıştı. Eski ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Yunanistan ve İsrail’e gerçekleştirdiği ziyaretler, EastMed projesi ile Doğu Akdeniz Forumu’na yönelik kelamlı takviyesi, ABD güç firmalarının Yunanistan ve İsrail’le gerçekleştirdiği iştirakler tansiyonda kıymetli bir hisse sahibi oldu. Lakin ABD’nin bölgedeki askeri varlığını müdafaasına karşın somut ve aktif siyasetler geliştirememesi ülkelerin bir daha bir kıymetlendirme yapması ve kendi ajandalarına dönmesine yol açtı.
TÜRKİYE-MISIR ORTASINDAKİ EKONOMİK BAĞLANTILARIN SEYRİ TOPARLANMA İVMESİNDE
Türkiye-Mısır içindeki ticaret hacmi, siyasi ilgilerin bozulmasına karşın istikrarlı bir biçimde devam etti. Aşağıdaki tabloda da görüldüğü üzere, 2016 ve 2017 senelerında kısmi düşüş yaşansa da daha sonraki senelerda bir daha bir toparlanma yaşandığı açıkça görülüyor. Mısır 110 milyona yaklaşan nüfusu ile uygun şartlarda üretim ve yatırım tedarik edebileceği ülkelere gereksinim duyuyor. Türkiye açısından bakıldığında ise Mısır hem nüfusu tıpkı vakitte Afrika’ya açılan kapı olması ötürüsıyla Türkiye iktisadına katkıda bulunabilecek bir pozisyona sahip.
Mısır’ın 10 yıldır 240-260 milyar dolar aralığında değişip duran GSYİH’si nüfus artışının epeyce gerisinde kalmış durumda. ötürüsıyla kişi başına düşen gelir azalmış ve gelir dağılımı gitgide dengesizleşmiştir. Ekilebilir tarım toprağı ölçüsü ise yüzde 30-35 bandında seyretmekte ve maalesef son senelerda yaşanan kuraklık tarım dalını daha büyük zorluklara düşürüyor. Sudan barajının tamamlanması ise kullanılabilir su oranını düşürecek ve ziraî verimliliği azaltacaktır. Bu alanlarda Türkiye’nin Mısır’a yapacağı know-how transferi ve öbür katkılar, gelecekte yaşayabileceği ezaları azaltacaktır.
“MISIRLI MUHALİFLER MESELESİ” SÜRECİ TIKAMAMALI
İki ülke içinde istihbarat seviyesinde görüşmelerin yapıldığına dair bilginin kamuoyuna yansımasından ve bilhassa görüşmelerin diplomatik alanda başladığı Mayıs ayından bu yana en çok tartışılan problem Türkiye’de bulunan Mısırlı muhalifler konusu oldu. Öncelikle bu hususun çeşitli çevrelerce abartıldığını ve hatta çarpıtıldığını söz etmek gerekir. Sıkıntının abartılan tarafı, güya bütün ilgileri –ötürüsıyla müzakereleri- belirleyen tek problemmiş üzere yansıtılmasıdır.
Türkiye’deki Mısırlı muhaliflerin bâtın bir ajanda çerçevesinde hareket etmediğini ve Mısır’ın güvenliğini tehdit edecek faaliyetlere imza atmadığını da iki ülke yetkilileri çok âlâ biliyor.
Problemin çarpıtılan tarafı ise Türkiye’deki bütün muhaliflerin ziyadesiyle homojen ve yekpare bir bakışla ele alınarak Müslüman Kardeşler mensubu olduğuna yönelik oluşturulan algıdan kaynaklanıyor. halbuki mevzuya ait minimum bilgi sahibi olanlar, Türkiye’de bulunan Mısırlı muhaliflerin ortasında liberal, sosyalist, liberal/sol hatta milliyetçi görüşe sahip siyasetçi, aydın ve gazetecilerin bulunduğunu takdir edecektir. Türkiye’deki Mısırlı muhaliflerin bilinmeyen bir ajanda çerçevesinde hareket etmediğini ve Mısır’ın güvenliğini tehdit edecek faaliyetlere imza atmadığını da iki ülke yetkilileri çok uygun biliyor. Ayrıyeten Mısırlı muhaliflerin İngiltere başta olmak üzere birfazlaca Avrupa ülkesinde de bulunduğunu ve bu durumun iki ülke bağlantılarında başat bir sorun alanına dönüşmediğini de hatırlatmak gerekiyor.
Müzakereler başlamadan hayli evvel ve ancak bilhassa müzakerelerin başlamasıyla bir arada biroldukca muhalif ismin Türkiye-Mısır normalleşmesinden memnuniyet duyduklarını açıkça lisana getirmiş olması da dikkate kıymet. Bu tablo bütüncül bir gözle değerlendirildiğinde şu sonuca ulaşmak mümkün: Müzakerelerin bölgesel, jeopolitik ve ticari alanlarda ilerlemesi durumunda “Mısırlı muhalifler meselesi” için tahlil yolları üretmek de kolaylaşacaktır. Bu manada tarafların maksimalist ve katı tutumlardan uzak durması olumlu bir başlangıç olacaktır.
MÜZAKERELER DEVAM ETMELİ
Türkiye ile Mısır içinde gerçekleşen diplomatik müzakereler beklenen süratte ilerlemese de sekiz yıllık kesintinin akabinde olumlu bir havada seyrediyor ve kıymetli bir kırılma yaşanmaması durumunda müzakerelerin devam etmesi bekleniyor. Önümüzdeki periyotta müzakerelerin olgunlaşması ve karşılıklı olarak inanç oluşturulması durumunda bütün konularda kapsamlı mutabakat sağlamayı beklemeksizin büyükelçilerin karşılıklı olarak atanması gündeme gelebilir. Bu adım siyasi olağanlaşmayı kolaylaştırmakla kalmayacak, iki ülkedeki akademisyenler, gazeteciler, entelektüeller ve iş insanları için hem ruhsal rahatlama birebir vakitte hareket serbestisi sağlayacaktır.
Dışişleri heyetlerinin siyasi, jeopolitik ve ikili bağlantılarda muhakkak bir aralık kat etmesinin akabinde daha sonraki cinslerde görüşmelerin çeşitlendirilmesi de olağanlaşmayı kolaylaştıracaktır. İktisat, Ticaret, Tarım ve Orman bakanlıkları nezdinde yapılacak görüşmeler bu alanlardaki iş birliği potansiyelini artıracak ve bu biçimdece mutabakatın daha sıkıntı olduğu siyasi sorunlarda ara kat edilmesini de kolaylaştıracaktır.