Evrim KÜÇÜK
Karadeniz Bölgesi’ndeki üç ülke Rusya, Ukrayna ve Kazakistan son 20 yılda tahıl üretimi ve ticaretinde global liderliği ele geçirdi ve ABD ve Fransa’yı geride bırakarak en büyük buğday ihracatları haline geldi. Rusya 2020/21 devrinde 38 milyon tonu aşan satışıyla dünya buğday ihracatında doruğa oturdu. Lakin iç piyasada artan meblağları dizginlemek için Rusya’nın ihracatına vergi getirmesi satışlarını yavaşlamaya ve buğday ihracat haritasında değişimlere yol açıyor. Türkiye’nin ithal ettiği buğdayın yüzde 66’sını karşılayan Rusya vergi artışının sinyallerini birinci vakit içinderda 2020 sonunda verdi. Mart-Haziran devrinde ton başına 50 Euro vergi getirildi. Moskova, haziran ayında ise buğday, mısır ve arpa ihracatında değişken vergiler sağlayan ‘tahıl damper mekanizmasını’ uygulamaya koydu. Rusya geçtiğimiz günlerde ek vergi planlarını duyurdu. Rusya’nın yüzde 12.5 proteinli buğdayı Kasım ayında 335 dolar/ton ile rekor düzeye ulaştı. Global talebin arttığı periyotta Rusya’nın atılımları, global buğday meblağlarında artmasının yanı sıra ihracat rotalarının da bir daha şekillenmesine niye oluyor.
Romanya ve Bulgaristan’ın ihracatı güçleniyor
Rusya, dünyanın en büyük tahıl ithalatçısı olan Mısır’ın ana tedarikçisi lakin son aylarda Romanya, Mısır’ın en büyük tedarikçisi olarak Rusya’nın yerini aldı. Romanya ve Bulgaristan 2020/21 döneminde Türkiye dahil birfazlaca ülkeye ihracat yaptı. Bu ülkeler içinde Libya, Tunus, Pakistan, Filipinler, Lübnan, İsrail bulunuyor. Romanya ayrıyeten Cezayir, Ürdün, Sudan, Fas, Tayland, Suudi Arabistan ve Güney Kore’ye de buğday ihraç etti. Bunun yanı sıra İran, Rusya’nın çiftçileri için en büyük müşterilerden biri olarak devreye girdi.
Kuzey Afrika’da Rusya ve Ukrayna’nın hissesi yılın birinci yarısında küçüldü ve Amerika kıtasının ihracatında artış yaşandı. Rusya’nın Fas’a buğday ihracatı yılın birinci dört ayında geçen yılki 304 bin ton düzeyinden 82 bin 200 tona indi. Fas’ın Rusya’dan alımların toplam ortasındaki hissesi yüzde 11.4’ten yüzde 4.5’e indi. Tıpkı devir ortasında Ukrayna’nın sevkiyatı da 121 bin tondan 90 bin tona geriledi.
Kanada ve Arjantin Kuzey Afrika’da hissesini artırıyor
Arjantin 312 bin ton buğday ihracatıyla Fas pazarına geri döndü ve ülkenin klasik tedarikçisi Fransa’dan daha sonra ikinci sırada yer aldı. Arjantin, Fas’a ihracatını 2012’den bu yana en yüksek düzeye çıkardı. Kanada’da da ülkenin buğday ithalatından aldığı hissesi büyüterek 262 bin tona yükseltti. Bu ortada, Tunus’un en büyük tedarikçisi Ukrayna yerini Bulgaristan’a bıraktı. Ukrayna’nın yılın birinci yarısındaki satışları 349 bin tondan 141 tona düştü. Kanada da Tunus’taki hissesini yüzde 16 düzeyinden yüzde 21’e yükseltti. Cezayir pazarında da Karadeniz ülkelerinin satışları geriliyor. Kanada ve Arjantin bu pazarda Fransa, Almanya ve Baltık ülkelerinden hisse alıyor. Kanada, 2020’deki 419 bin tonluk satışı yalnızca yılın birinci altı ayında aşmayı başardı, Arjantin de iki yıl ortadan daha sonra bu pazara sevkiyatlara bir daha başladı. Kanada’nın Rusya’nın vergi artışlarını avantaja çevirerek global piyasalardaki varlığını artırması bekleniyor. Ülkenin 2020/21 periyodunda buğday ihracatının 2.4 milyon ton artarak 26.75 milyon ton olacağı iddia ediliyor.
Ukrayna, Rusya vergisini avantaja çeviriyor
Ukrayna’nın Tarım Bakanlığı tarafınca 16 Kasım’da yayınlanan bilgilere bakılırsa, Ukrayna’nın buğday ihracatı 2021-22 pazarlama yılının 1 Temmuz-15 Kasım periyodunda bundan evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 17 artışla 13.1 milyon tona kadar yükseldi. FOB Ukrayna yüzde 11.5 proteinli buğdayın fiyatı geçtiğimiz günlerde 330 dolar/ton ile rekor düzeye ulaştı. Rusya’nın buğday ihracatına uyguladığı vergi artışının arzda sıkılaşmaya yol açması niçiniyle Ukrayna’nın buğday ihracatının son birkaç hafta ortasında sürat kazandığı belirtiliyor. Rusya’da yenidenlanan hükümet müdahaleleri niçiniyle Ortadoğu ülkelerinin besin gereksinimini karşılamak için Ukrayna’ya yönelmesiyle buğday fiyatlarının daha da artmasını bekliyor.
Fiyatlar 9 yılın tepesini gördü!
Chicago’da buğday meblağları dün arz kasvetiyle 9 yılın tepesine ulaştı. Rusya ve Avustralya’da makus hava kaideleri niçiniyle üretimin ziyan goreceği telaşıyla fiyatlar 8.46 dolar/ buşel ile Aralık 2012’den bu yana en yüksek düzeye çıktı. Fiyat artışı son 1 yılda yüzde 40’a yaklaştı. Memleketler arası Tahıl Kurulu geçtiğimiz hafta 2021/22 global buğday üretimi varsayımını düşürerek azalan stoklarla ilgili telaşların altını çizmişti.
Türkiye, Rus buğdayının en düzgün müşterisi!
Türkiye’nin ithal ettiği buğdayın yüzde 67’sini Rusya karşılıyor. Türkiye, 2020’de ithal edilen 9 milyon 750 bin ton ithal buğdayın 6.5 milyon tonunu Rusya’dan, 1 milyon tonunu Ukrayna’dan, 550 bin tonunu Kanada’dan, 400 bin tonunu Meksika’dan ve 300 bin tonunu da Litvanya’dan almıştı. Bu yıl Türkiye, Rus buğdayının en düzgün müşterisi oldu. Rusya, 1 Temmuz-11 Kasım içinde 16.6 milyon ton buğday ihraç etti. Kelam konusu periyotta ülkenin ihracatı yüzde 16 azaldı. Türkiye kasım ayı itibariyle 3.3 milyon ton buğday alarak 2020/21 mali yılında Rusya’nın en âlâ müşterisi oldu. İkinci sırada 2.3 milyon tonla Mısır alırken, bu ülkeyi 900 bin tonla Kazakistan izledi.
Karadeniz Bölgesi’ndeki üç ülke Rusya, Ukrayna ve Kazakistan son 20 yılda tahıl üretimi ve ticaretinde global liderliği ele geçirdi ve ABD ve Fransa’yı geride bırakarak en büyük buğday ihracatları haline geldi. Rusya 2020/21 devrinde 38 milyon tonu aşan satışıyla dünya buğday ihracatında doruğa oturdu. Lakin iç piyasada artan meblağları dizginlemek için Rusya’nın ihracatına vergi getirmesi satışlarını yavaşlamaya ve buğday ihracat haritasında değişimlere yol açıyor. Türkiye’nin ithal ettiği buğdayın yüzde 66’sını karşılayan Rusya vergi artışının sinyallerini birinci vakit içinderda 2020 sonunda verdi. Mart-Haziran devrinde ton başına 50 Euro vergi getirildi. Moskova, haziran ayında ise buğday, mısır ve arpa ihracatında değişken vergiler sağlayan ‘tahıl damper mekanizmasını’ uygulamaya koydu. Rusya geçtiğimiz günlerde ek vergi planlarını duyurdu. Rusya’nın yüzde 12.5 proteinli buğdayı Kasım ayında 335 dolar/ton ile rekor düzeye ulaştı. Global talebin arttığı periyotta Rusya’nın atılımları, global buğday meblağlarında artmasının yanı sıra ihracat rotalarının da bir daha şekillenmesine niye oluyor.
Romanya ve Bulgaristan’ın ihracatı güçleniyor
Rusya, dünyanın en büyük tahıl ithalatçısı olan Mısır’ın ana tedarikçisi lakin son aylarda Romanya, Mısır’ın en büyük tedarikçisi olarak Rusya’nın yerini aldı. Romanya ve Bulgaristan 2020/21 döneminde Türkiye dahil birfazlaca ülkeye ihracat yaptı. Bu ülkeler içinde Libya, Tunus, Pakistan, Filipinler, Lübnan, İsrail bulunuyor. Romanya ayrıyeten Cezayir, Ürdün, Sudan, Fas, Tayland, Suudi Arabistan ve Güney Kore’ye de buğday ihraç etti. Bunun yanı sıra İran, Rusya’nın çiftçileri için en büyük müşterilerden biri olarak devreye girdi.
Kuzey Afrika’da Rusya ve Ukrayna’nın hissesi yılın birinci yarısında küçüldü ve Amerika kıtasının ihracatında artış yaşandı. Rusya’nın Fas’a buğday ihracatı yılın birinci dört ayında geçen yılki 304 bin ton düzeyinden 82 bin 200 tona indi. Fas’ın Rusya’dan alımların toplam ortasındaki hissesi yüzde 11.4’ten yüzde 4.5’e indi. Tıpkı devir ortasında Ukrayna’nın sevkiyatı da 121 bin tondan 90 bin tona geriledi.
Kanada ve Arjantin Kuzey Afrika’da hissesini artırıyor
Arjantin 312 bin ton buğday ihracatıyla Fas pazarına geri döndü ve ülkenin klasik tedarikçisi Fransa’dan daha sonra ikinci sırada yer aldı. Arjantin, Fas’a ihracatını 2012’den bu yana en yüksek düzeye çıkardı. Kanada’da da ülkenin buğday ithalatından aldığı hissesi büyüterek 262 bin tona yükseltti. Bu ortada, Tunus’un en büyük tedarikçisi Ukrayna yerini Bulgaristan’a bıraktı. Ukrayna’nın yılın birinci yarısındaki satışları 349 bin tondan 141 tona düştü. Kanada da Tunus’taki hissesini yüzde 16 düzeyinden yüzde 21’e yükseltti. Cezayir pazarında da Karadeniz ülkelerinin satışları geriliyor. Kanada ve Arjantin bu pazarda Fransa, Almanya ve Baltık ülkelerinden hisse alıyor. Kanada, 2020’deki 419 bin tonluk satışı yalnızca yılın birinci altı ayında aşmayı başardı, Arjantin de iki yıl ortadan daha sonra bu pazara sevkiyatlara bir daha başladı. Kanada’nın Rusya’nın vergi artışlarını avantaja çevirerek global piyasalardaki varlığını artırması bekleniyor. Ülkenin 2020/21 periyodunda buğday ihracatının 2.4 milyon ton artarak 26.75 milyon ton olacağı iddia ediliyor.
Ukrayna, Rusya vergisini avantaja çeviriyor
Ukrayna’nın Tarım Bakanlığı tarafınca 16 Kasım’da yayınlanan bilgilere bakılırsa, Ukrayna’nın buğday ihracatı 2021-22 pazarlama yılının 1 Temmuz-15 Kasım periyodunda bundan evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 17 artışla 13.1 milyon tona kadar yükseldi. FOB Ukrayna yüzde 11.5 proteinli buğdayın fiyatı geçtiğimiz günlerde 330 dolar/ton ile rekor düzeye ulaştı. Rusya’nın buğday ihracatına uyguladığı vergi artışının arzda sıkılaşmaya yol açması niçiniyle Ukrayna’nın buğday ihracatının son birkaç hafta ortasında sürat kazandığı belirtiliyor. Rusya’da yenidenlanan hükümet müdahaleleri niçiniyle Ortadoğu ülkelerinin besin gereksinimini karşılamak için Ukrayna’ya yönelmesiyle buğday fiyatlarının daha da artmasını bekliyor.
Fiyatlar 9 yılın tepesini gördü!
Chicago’da buğday meblağları dün arz kasvetiyle 9 yılın tepesine ulaştı. Rusya ve Avustralya’da makus hava kaideleri niçiniyle üretimin ziyan goreceği telaşıyla fiyatlar 8.46 dolar/ buşel ile Aralık 2012’den bu yana en yüksek düzeye çıktı. Fiyat artışı son 1 yılda yüzde 40’a yaklaştı. Memleketler arası Tahıl Kurulu geçtiğimiz hafta 2021/22 global buğday üretimi varsayımını düşürerek azalan stoklarla ilgili telaşların altını çizmişti.
Türkiye, Rus buğdayının en düzgün müşterisi!
Türkiye’nin ithal ettiği buğdayın yüzde 67’sini Rusya karşılıyor. Türkiye, 2020’de ithal edilen 9 milyon 750 bin ton ithal buğdayın 6.5 milyon tonunu Rusya’dan, 1 milyon tonunu Ukrayna’dan, 550 bin tonunu Kanada’dan, 400 bin tonunu Meksika’dan ve 300 bin tonunu da Litvanya’dan almıştı. Bu yıl Türkiye, Rus buğdayının en düzgün müşterisi oldu. Rusya, 1 Temmuz-11 Kasım içinde 16.6 milyon ton buğday ihraç etti. Kelam konusu periyotta ülkenin ihracatı yüzde 16 azaldı. Türkiye kasım ayı itibariyle 3.3 milyon ton buğday alarak 2020/21 mali yılında Rusya’nın en âlâ müşterisi oldu. İkinci sırada 2.3 milyon tonla Mısır alırken, bu ülkeyi 900 bin tonla Kazakistan izledi.