semaver
New member
Evrim KÜÇÜK
Pandemi müddetince ertelenmiş tüketici talebinin açığa çıkması ve endüstride çarkların süratle dönmeye başlaması dünyada bir güç krizi başlattı. Avrupa başta olmak üzere talebinin arttığı ülkelerde güç fiyatları da süratle yükseliyor. Kömür meblağları rekor düzeylere çıkarken, doğalgaz fiyatları 10 yıldır görmediği seviyelerde. Siyaset yapıcılar ve iş dünyası artan güç talebini karşılamak için hala fosil yakıtlara güveniyor, bu da büyük bir emisyon kaynağı olması niçiniyle ‘dünyanın en sevmediği’ emtia mamüllerinden kömüre talebin bir süre daha devam edeceğini gösteriyor. Finans kuruluşları da, gelip çatan kış ayları ve daha sonraki senelera ait fiyat varsayımlarını üst istikametli revize ediyor.
Kömür vadelileri ICE’de son 1 yılda yüzde 252 artarak 186 dolar/ton ile rekor düzeye ulaştı. Fiyatlar pandemi niçiniyle 2020’de yaptığı tabanın ise yüzde 350 üzerine çıktı. Emsal bir hareket son birkaç ayda 12 dolardan fazla artarak 25 dolar/mmbtu’ya yükselen sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) piyasasında yaşanıyor. Fiyatlar tüm vakit içinderın en yüksek düzeyine çıktı, zincirleme biçimde Avrupa’da evvel doğalgaz meblağları ve daha sonrasında elektrik meblağları rekor kırdı. Avrupa’da elektrik fiyatları bir anda 150 euro/ MWh’ye yükseldi.
Fitch, gelecek 4 yıl için iddiasını yükseltti
Finans kuruluşları Fitch Ratings ve Goldman Sachs, güç krizini tetikleyen kömürde fiyat beklentilerini yükseltti. Fitch Ratings, Çin’deki termal kömür arzı kısıtlamaları niçiniyle tüm Qinhuangdao 5.500 kcal/kg fiyat iddialarını ve kısa ve orta vadeli Newcastle 6.000 kcal/kg fiyat iddialarını artırdı. Qinhuangdao için 2021 yılı ortalama fiyat beklentisini 106 dolardan 134 dolara yükselten Fitch, 2022 beklentisini 85 dolardan 102 dolara, 2023 beklentisini 83 dolardan 85 dolara ve 2024 yılı beklentisini 76 dolardan 82 dolara çıkardı. Kuruluş uzun vadeli varsayımını ise 74 dolardan 78 dolara revize etti.
Goldman son çeyrek beklentisini ikiye katladı
Goldman da Asya kömürü için fiyat beklentisini, arz düşüncesi sebebi öne sürülerek neredeyse ikiye katladı. Analistler Paul Young ve Hugo Nicolaci, kuzey yarımküre kış aylarında yaşanacak talep ve doğal gazdaki global ralliyi hesaba katarak, gösterge Newcastle termal kömürünün dördüncü çeyrekte, daha evvelki 100 dolar varsayımının fazlaca üzerine çıkarak ton başına ortalama 190 ABD doları olacağını öngördüler. Banka, 2022 kestirimini ton başına 85 dolardan 120 dolara çıkardı. Endonezya’nın arzındaki toparlanmanın Avustralya, Güney Afrika ve Kolombiya’daki düşük üretim niçiniyle yetersiz kaldığına dikkat çeken bankaya bakılırsa, büyük üreticilerin global kömür ihracatı mayıs ve haziran aylarında yaklaşık yüzde 8 arttı. Banka bununla birlikte çelik üretiminde kullanılan koklaşabilir taş kömürü kestirimlerini de yükseltti. Dördüncü çeyrek fiyat beklentisini yüzde 48 artışla ton başına 230 dolara yükselten banka, 2022 ortalama kestirimini yüzde 13 artırarak 175 dolar olarak belirledi. hasılatlar, Çin’in lokal kömür üretimindeki düşüş ve Japonya, Tayvan ve Hindistan üzere ülkelerden gelen taleple destekleniyor.
Çin’de 50 milyon ton met kömür açığı bekleniyor
Çin’de kok kömürü üretim kapasitesi artarken, bu yıl metalürjik kömürde 50 milyon ton açık oluşması bekleniyor. Met kömürü, çelik üretiminde kullanılan değerli bir hammadde. China Securities International’ın son datalarına bakılırsa, 2021 yılında ülkenin 28,92 milyon ton eski kok üretim kapasitesini emekliye ayırdığı ve 58.575 milyon ton yeni kok üretim kapasitesi eklediği görülüyor. Bu da net 29.65 milyon ton yeni kok kömürü kapasitesi manasına geliyor. Fakat met kömürde açık bekleniyor. Yalnızca 1 ayda yüzde 45 yükselerek eylülün birinci haftasında 4.035 ton/yuan (626 dolar) düzeyine ulaşan fiyatlar üzerinde baskının artabileceği varsayım ediliyor.
Global elektrik üretiminde hissesi yüzde 35
Fitch Ratings araştırmasına nazaran termal kömür değerli bir global güç kaynağı olmaya devam ediyor ve global güç üretiminde hala yüzde 35’ten çok hisseye sahip. Kömürün güç üretimindeki hissesinin güç dönüşümüyle azalması bekleniyor ama bunun piyasa üzerinde etkisinin uzun vadede ortaya çıkacağı belirtiliyor. Bilhassa elektrik üretiminde kömürün değerli hisseye sahip olduğu Hindistan, Pakistan ve Vietnam üzere etraf gündeminin daha az katı olduğu gelişmekte olan pazarlarda orta vadede kömür talebinin artması bekleniyor. ABD ve AB’nin dünya çapındaki kömür talebinin sırf yüzde 10’unu oluşturduğundan, bu bölgelerde beklenen bir daralmanın global pazar üzerinde hudutlu bir tesiri olacağı kestirim ediliyor.
Kıssa Çin’de başladı!
■ Türkiye’ye de sıçrayan global güç krizinin merkezinde Çin var. Ülkede COVID-19 daha sonrası toparlanma ve sıra dışı derecede sıcak havalar bu yıl elektrik tüketimini sert bir biçimde artırdı. Çin’in elektriğinin birçok kömürden üretiliyor fakat mahallî kömür üretimi; yeni düzenlemeler, yetersiz yatırım ve daha sıkı etraf kontrollerinin kararı azaldı.
■ Çin’deki bir öbür kıymetli elektrik üretim kaynağı hidroelektrik de kuraklık niçiniyle büyümeyi başaramadı. Bu da Çin’i kömür için deniz ötesi pazarlara yönelmeye zorladı.
■ tıpkı vakitte, öteki yerlerde de üretim zahmetleri baş gösterdi. Örneğin Endonezya’daki şiddetli yağışlar ve işçi kasveti, Rusya’daki demiryolu sevkiyatındaki sıkıntılar ve Güney Afrika’daki toplumsal huzursuzluk üretime olumsuz yansıdı. ötürüsıyla kömür piyasası daralırken, global kömür meblağları yükseldi.
■ Tıpkı faktörler Çin’in LNG talebini artırdı, lakin burada Çin yalnız değildi. Örneğin, Brezilya’daki kuraklıklar hidroelektrik üretimini de azaltarak LNG talebini büyüttü. Sıvılaştırma terminallerinde bir dizi üretim kesintisi ile global LNG piyasası son birkaç ayda önemli biçimde daraldı.
■ Avrupa dünyada kıymetli bir LNG alıcısı. Öbür bölgelerdeki daralma niçiniyle kıtanın LNG ithalatı bu yaz keskin bir düşüş yaşadı. Öte yandan, yumuşak hava niçiniyle rüzgardan elektrik üretimi hayal kırıklığı yarattı. Bu da doğal gaz talebini artırdı. Lakin Rusya ve başka bölgelerden gelen gaz arzının kısıtlı olması niçiniyle Avrupa, yaz aylarında olağanda yaptığı kadar doğal gaz stokları oluşturamadı. Avrupa gaz stokları yılın bu vakti için sıra dışı derecede düşük düzeye inince yaşanan panik havası elektrik meblağlarını süratle yükseltti.
Demir cevherine fark attı!
S&P Küresel Platts tarafınca yapılan bir tahlile göre, koklaşabilir taş kömürü, son haftalarda fiyatlarda görülen sert artışın akabinde demir cevherini geride bırakarak çelik üreticileri için en kıymetli hammadde haline geldi. Bir ton sıcak metal için 1.6 ton demir cevheri ve 0.7 ton sert koklaşabilir taş kömürü gerektiğine dayanarak yapılan hesaplamaya göre, kestirimi demir cevheri maliyetinin 150 dolar/ton, koklaşabilir taş kömürü maliyeti ise 350 dolar/ton civarında. Hesaplamada, Platts gösterge IODEX ve HCC FOB Avustralya kullanıldı. Avrupa’daki çelik fabrikaları kok kömürünün demir cevherinden daha değerli hale geldiğinden yakınırken, Hindistan’daki kimi fabrikalar da koklaşabilir taş kömürünün sıcak metal üretmek için gereken toplam girdi maliyetinin yüzde 60’ından fazlasını oluşturduğu bilgisi veriyor.
Rabobank uyardı: Avrupa’da gaz krizi 1970’ten daha makûs olabilir
Rabobank tarafınca hazırlanan raporda Avrupa’da mevcut gaz krizinin 1970’li senelerda yaşanan petrol şokundan daha büyük olduğu yorumu yapıldı. Kuruluşun değerlendirmesinde kışın soğuk geçmesi halinde stokların eriyebileceği ve piyasanın fiyat artışları ile bu durumu önlemeye çalıştığı tabir edildi. Öte yandan Avrupa’nın en büyük tedarikçisi olan Rus Gazprom, Avrupa’ya ek gaz tedariki sağlayabileceğini deklare etti. Elektrik fiyatlarının arttığı Avrupa’da gübre ve metal fabrikaları, üretimlerini kısmak zorunda kalıyor. Hükümetler de krize tahlil arıyor. İspanya, elektrik vergilerini süreksiz olarak yüzde 0.5’e düşürülüyor. Güç şirketleri kârından 2.6 milyar euro tüketicilere kanalize etmeyi hedefl iyor. Yunanistan’da düşük gelirli haneler için tek seferlik bir ödeme ve ayrıyeten nüfusun yüzde 70’i tarafınca kullanılan birinci 300 kilovatsaat için aylık 9 euro sübvansiyon düşünülüyor. İtalya’da faturaları azaltmak için yaz boyunca sisteme 1.2 milyar euro enjekte etti, faturalandırma sistemi değiştirecek. Fransa, vatandaşlarına güç faturalarını ödemek için 580 milyon euro verecek.
Çin harekete geçti
Çin Ulusal Güç Yönetimi de, kış aylarından konutların ısıtılması için kâfi gücün sağlanabilmesini teminat altına almak üzere doğal gaz ve kömür şirketlerinden üretimlerini artırmalarını istedi. Kömür ve doğal gaz üreticileri ile 23-25 Eylül devrinde görüşmeler yapan Güç Yönetimi, petrol ve petrol boru çizgisi şirketleri de bir ortaya geldi. Çin’de bir ok bölgede sanayi üretiminin güç arz yetersizliği niçiniyle kasvet çektiği haberleri de geliyor. Halkın Günlüğü gazetesine nazaran, Lioning eyaletinde güç yetersizliği azalan rüzgar gücünden de kaynaklı olarak dikkat cazip bir seviyeye ulaştı.
Teknoloji devleri üretime orta verdi
Apple ve Tesla’nın tedarikçileri de Çin’deki güç problemleri niçiniyle üretime orta verdiler. iPhone tedarikçilerinden Foxconn’un iştiraki Eson Precision Engineering, Kunshan tesisinde üretime pazar günü ile cuma günü içinde devam edilmeyeceğini duyurdu. Şirket hem Tesla’ya birebir vakitte Apple’a modül tedarik ediyor.
Pandemi müddetince ertelenmiş tüketici talebinin açığa çıkması ve endüstride çarkların süratle dönmeye başlaması dünyada bir güç krizi başlattı. Avrupa başta olmak üzere talebinin arttığı ülkelerde güç fiyatları da süratle yükseliyor. Kömür meblağları rekor düzeylere çıkarken, doğalgaz fiyatları 10 yıldır görmediği seviyelerde. Siyaset yapıcılar ve iş dünyası artan güç talebini karşılamak için hala fosil yakıtlara güveniyor, bu da büyük bir emisyon kaynağı olması niçiniyle ‘dünyanın en sevmediği’ emtia mamüllerinden kömüre talebin bir süre daha devam edeceğini gösteriyor. Finans kuruluşları da, gelip çatan kış ayları ve daha sonraki senelera ait fiyat varsayımlarını üst istikametli revize ediyor.
Kömür vadelileri ICE’de son 1 yılda yüzde 252 artarak 186 dolar/ton ile rekor düzeye ulaştı. Fiyatlar pandemi niçiniyle 2020’de yaptığı tabanın ise yüzde 350 üzerine çıktı. Emsal bir hareket son birkaç ayda 12 dolardan fazla artarak 25 dolar/mmbtu’ya yükselen sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) piyasasında yaşanıyor. Fiyatlar tüm vakit içinderın en yüksek düzeyine çıktı, zincirleme biçimde Avrupa’da evvel doğalgaz meblağları ve daha sonrasında elektrik meblağları rekor kırdı. Avrupa’da elektrik fiyatları bir anda 150 euro/ MWh’ye yükseldi.
Fitch, gelecek 4 yıl için iddiasını yükseltti
Finans kuruluşları Fitch Ratings ve Goldman Sachs, güç krizini tetikleyen kömürde fiyat beklentilerini yükseltti. Fitch Ratings, Çin’deki termal kömür arzı kısıtlamaları niçiniyle tüm Qinhuangdao 5.500 kcal/kg fiyat iddialarını ve kısa ve orta vadeli Newcastle 6.000 kcal/kg fiyat iddialarını artırdı. Qinhuangdao için 2021 yılı ortalama fiyat beklentisini 106 dolardan 134 dolara yükselten Fitch, 2022 beklentisini 85 dolardan 102 dolara, 2023 beklentisini 83 dolardan 85 dolara ve 2024 yılı beklentisini 76 dolardan 82 dolara çıkardı. Kuruluş uzun vadeli varsayımını ise 74 dolardan 78 dolara revize etti.
Goldman son çeyrek beklentisini ikiye katladı
Goldman da Asya kömürü için fiyat beklentisini, arz düşüncesi sebebi öne sürülerek neredeyse ikiye katladı. Analistler Paul Young ve Hugo Nicolaci, kuzey yarımküre kış aylarında yaşanacak talep ve doğal gazdaki global ralliyi hesaba katarak, gösterge Newcastle termal kömürünün dördüncü çeyrekte, daha evvelki 100 dolar varsayımının fazlaca üzerine çıkarak ton başına ortalama 190 ABD doları olacağını öngördüler. Banka, 2022 kestirimini ton başına 85 dolardan 120 dolara çıkardı. Endonezya’nın arzındaki toparlanmanın Avustralya, Güney Afrika ve Kolombiya’daki düşük üretim niçiniyle yetersiz kaldığına dikkat çeken bankaya bakılırsa, büyük üreticilerin global kömür ihracatı mayıs ve haziran aylarında yaklaşık yüzde 8 arttı. Banka bununla birlikte çelik üretiminde kullanılan koklaşabilir taş kömürü kestirimlerini de yükseltti. Dördüncü çeyrek fiyat beklentisini yüzde 48 artışla ton başına 230 dolara yükselten banka, 2022 ortalama kestirimini yüzde 13 artırarak 175 dolar olarak belirledi. hasılatlar, Çin’in lokal kömür üretimindeki düşüş ve Japonya, Tayvan ve Hindistan üzere ülkelerden gelen taleple destekleniyor.
Çin’de 50 milyon ton met kömür açığı bekleniyor
Çin’de kok kömürü üretim kapasitesi artarken, bu yıl metalürjik kömürde 50 milyon ton açık oluşması bekleniyor. Met kömürü, çelik üretiminde kullanılan değerli bir hammadde. China Securities International’ın son datalarına bakılırsa, 2021 yılında ülkenin 28,92 milyon ton eski kok üretim kapasitesini emekliye ayırdığı ve 58.575 milyon ton yeni kok üretim kapasitesi eklediği görülüyor. Bu da net 29.65 milyon ton yeni kok kömürü kapasitesi manasına geliyor. Fakat met kömürde açık bekleniyor. Yalnızca 1 ayda yüzde 45 yükselerek eylülün birinci haftasında 4.035 ton/yuan (626 dolar) düzeyine ulaşan fiyatlar üzerinde baskının artabileceği varsayım ediliyor.
Global elektrik üretiminde hissesi yüzde 35
Fitch Ratings araştırmasına nazaran termal kömür değerli bir global güç kaynağı olmaya devam ediyor ve global güç üretiminde hala yüzde 35’ten çok hisseye sahip. Kömürün güç üretimindeki hissesinin güç dönüşümüyle azalması bekleniyor ama bunun piyasa üzerinde etkisinin uzun vadede ortaya çıkacağı belirtiliyor. Bilhassa elektrik üretiminde kömürün değerli hisseye sahip olduğu Hindistan, Pakistan ve Vietnam üzere etraf gündeminin daha az katı olduğu gelişmekte olan pazarlarda orta vadede kömür talebinin artması bekleniyor. ABD ve AB’nin dünya çapındaki kömür talebinin sırf yüzde 10’unu oluşturduğundan, bu bölgelerde beklenen bir daralmanın global pazar üzerinde hudutlu bir tesiri olacağı kestirim ediliyor.
Kıssa Çin’de başladı!
■ Türkiye’ye de sıçrayan global güç krizinin merkezinde Çin var. Ülkede COVID-19 daha sonrası toparlanma ve sıra dışı derecede sıcak havalar bu yıl elektrik tüketimini sert bir biçimde artırdı. Çin’in elektriğinin birçok kömürden üretiliyor fakat mahallî kömür üretimi; yeni düzenlemeler, yetersiz yatırım ve daha sıkı etraf kontrollerinin kararı azaldı.
■ Çin’deki bir öbür kıymetli elektrik üretim kaynağı hidroelektrik de kuraklık niçiniyle büyümeyi başaramadı. Bu da Çin’i kömür için deniz ötesi pazarlara yönelmeye zorladı.
■ tıpkı vakitte, öteki yerlerde de üretim zahmetleri baş gösterdi. Örneğin Endonezya’daki şiddetli yağışlar ve işçi kasveti, Rusya’daki demiryolu sevkiyatındaki sıkıntılar ve Güney Afrika’daki toplumsal huzursuzluk üretime olumsuz yansıdı. ötürüsıyla kömür piyasası daralırken, global kömür meblağları yükseldi.
■ Tıpkı faktörler Çin’in LNG talebini artırdı, lakin burada Çin yalnız değildi. Örneğin, Brezilya’daki kuraklıklar hidroelektrik üretimini de azaltarak LNG talebini büyüttü. Sıvılaştırma terminallerinde bir dizi üretim kesintisi ile global LNG piyasası son birkaç ayda önemli biçimde daraldı.
■ Avrupa dünyada kıymetli bir LNG alıcısı. Öbür bölgelerdeki daralma niçiniyle kıtanın LNG ithalatı bu yaz keskin bir düşüş yaşadı. Öte yandan, yumuşak hava niçiniyle rüzgardan elektrik üretimi hayal kırıklığı yarattı. Bu da doğal gaz talebini artırdı. Lakin Rusya ve başka bölgelerden gelen gaz arzının kısıtlı olması niçiniyle Avrupa, yaz aylarında olağanda yaptığı kadar doğal gaz stokları oluşturamadı. Avrupa gaz stokları yılın bu vakti için sıra dışı derecede düşük düzeye inince yaşanan panik havası elektrik meblağlarını süratle yükseltti.
Demir cevherine fark attı!
S&P Küresel Platts tarafınca yapılan bir tahlile göre, koklaşabilir taş kömürü, son haftalarda fiyatlarda görülen sert artışın akabinde demir cevherini geride bırakarak çelik üreticileri için en kıymetli hammadde haline geldi. Bir ton sıcak metal için 1.6 ton demir cevheri ve 0.7 ton sert koklaşabilir taş kömürü gerektiğine dayanarak yapılan hesaplamaya göre, kestirimi demir cevheri maliyetinin 150 dolar/ton, koklaşabilir taş kömürü maliyeti ise 350 dolar/ton civarında. Hesaplamada, Platts gösterge IODEX ve HCC FOB Avustralya kullanıldı. Avrupa’daki çelik fabrikaları kok kömürünün demir cevherinden daha değerli hale geldiğinden yakınırken, Hindistan’daki kimi fabrikalar da koklaşabilir taş kömürünün sıcak metal üretmek için gereken toplam girdi maliyetinin yüzde 60’ından fazlasını oluşturduğu bilgisi veriyor.
Rabobank uyardı: Avrupa’da gaz krizi 1970’ten daha makûs olabilir
Rabobank tarafınca hazırlanan raporda Avrupa’da mevcut gaz krizinin 1970’li senelerda yaşanan petrol şokundan daha büyük olduğu yorumu yapıldı. Kuruluşun değerlendirmesinde kışın soğuk geçmesi halinde stokların eriyebileceği ve piyasanın fiyat artışları ile bu durumu önlemeye çalıştığı tabir edildi. Öte yandan Avrupa’nın en büyük tedarikçisi olan Rus Gazprom, Avrupa’ya ek gaz tedariki sağlayabileceğini deklare etti. Elektrik fiyatlarının arttığı Avrupa’da gübre ve metal fabrikaları, üretimlerini kısmak zorunda kalıyor. Hükümetler de krize tahlil arıyor. İspanya, elektrik vergilerini süreksiz olarak yüzde 0.5’e düşürülüyor. Güç şirketleri kârından 2.6 milyar euro tüketicilere kanalize etmeyi hedefl iyor. Yunanistan’da düşük gelirli haneler için tek seferlik bir ödeme ve ayrıyeten nüfusun yüzde 70’i tarafınca kullanılan birinci 300 kilovatsaat için aylık 9 euro sübvansiyon düşünülüyor. İtalya’da faturaları azaltmak için yaz boyunca sisteme 1.2 milyar euro enjekte etti, faturalandırma sistemi değiştirecek. Fransa, vatandaşlarına güç faturalarını ödemek için 580 milyon euro verecek.
Çin harekete geçti
Çin Ulusal Güç Yönetimi de, kış aylarından konutların ısıtılması için kâfi gücün sağlanabilmesini teminat altına almak üzere doğal gaz ve kömür şirketlerinden üretimlerini artırmalarını istedi. Kömür ve doğal gaz üreticileri ile 23-25 Eylül devrinde görüşmeler yapan Güç Yönetimi, petrol ve petrol boru çizgisi şirketleri de bir ortaya geldi. Çin’de bir ok bölgede sanayi üretiminin güç arz yetersizliği niçiniyle kasvet çektiği haberleri de geliyor. Halkın Günlüğü gazetesine nazaran, Lioning eyaletinde güç yetersizliği azalan rüzgar gücünden de kaynaklı olarak dikkat cazip bir seviyeye ulaştı.
Teknoloji devleri üretime orta verdi
Apple ve Tesla’nın tedarikçileri de Çin’deki güç problemleri niçiniyle üretime orta verdiler. iPhone tedarikçilerinden Foxconn’un iştiraki Eson Precision Engineering, Kunshan tesisinde üretime pazar günü ile cuma günü içinde devam edilmeyeceğini duyurdu. Şirket hem Tesla’ya birebir vakitte Apple’a modül tedarik ediyor.