S. Haluk Uygur araştırmasında, bu biçimdeki ismi ile Klikya’ya, Toros Dağları’ndan gelen sel afetine deva bulması için davet edilen Leonardo Da Vinci’nin Adana’yı işaretlediği bir Türkiye haritası çizdiğini belirtti.
Altınoran atölyelerinde anlatacağı Sanat Tarihi dersi için Da Vinci’nin sanatsal ve bilimsel müşahedelerini anlattığı defterlerinin çevirilerini karıştırırken; birfazlaca kişinin dikkat etmediğini düşündüğü uzunca yazılmış kimi notlara, çizimlere ve üzerinde Adana’yı bilhassa işaretlediği bir Türkiye haritasına rastladığını vurgulayan Uygur şu sözleri kullandı:
* Dokuz bin sayfa olduğu söylenen defterlerinin dört sayfasını ayırdığı kısımda, Suriye Defterdarı’na hitaben yazılmış iki mektubun kopyası vardı. Muhakkak ki Defterdar; Toroslar’dan gelen ve tufan üzere yok edici bir sele karşı, nasıl bir tedbir almaları gerektiğini Da Vinci’ye sormuştu, usta da mektubunda ona karşılık veriyordu.
* Mektubunda evvela Toroslar’dan gelen sel felaketinin tüm dünyada yaşandığından bahsederek defterdarı rahatlatmaya çalışıyor, gerisinden da devam ediyordu, “(…) ülkenizin bu bölgesinde, beni nazaranvlendirdiğiniz hususta çalışmak üzere maksadımıza en uygun olan kente, Calindra kentine girdim. Bu kent Toros Dağları’nın eteklerinde yer alır ve batıya gerçek büyük Toros Dağları’nın doruklarını görür.
SURİYE DEFTERDARINA: BENİ TEMBELLİKLE SUÇLAMAYINIZ
Da Vinci’nin birinci mektubunu Toros Dağları’nın tepelerini, bu doruklarda güneşin nasıl doğup, nasıl battığını uzun uzadıya anlatarak bitirdiğini tabir eden Uygur şu biçimde devam etti:
* Serge Bramly’nin Leonardo Da Vinci’yi anlattığı kitabın Türkçe versiyonunun 391. sayfasında da, muharririn 1514 yılında sel felaketleri ve tufanla uğraştığı, bilhassa Suriye’deki sel felaketinin onu etkilemesi üzerine defterine tufan fotoğrafları çizdiğini yazdığını fark edince, Calindra diye bahsetmiş olduğu ve Toros Dağları eteğinde bulunan o kentin peşine düştüm.
* Calindra ile Aydıncık Karşıma ise elli yıl evvelki ismi Gilendere, eski devirdeki ismi ise Calyndra olan, günümüzde Mersin’in bir ilçesi olarak yaşayan Aydıncık çıktı. Sahiden de Da Vinci’nin bahsetmiş olduğu senelerda Aydıncık, Avrupalı tacirlerin sıkça uğradığı bir limanmış.
* Tam o yılları bilemem fakat bölgenin (tabi ki bu ortada Adana’nın) tarih boyunca fazlaca sel yaşadığını, hatta birebir bölgede olan Adana’nın selden yok olacağının efsane edildiğini bilmeyen yoktur. Leonardo ikinci mektubunda ise Suriye Defterdarı’ndan özür dilemektedir; ‘Saygıdeğer Defterdar, sitemlerinizde ima ettiğiniz üzere, beni tembellikle suçlamayınız. Bana gösterdiğiniz teveccüh ve sağladığınız faydalar beni bu kadar büyük ve dehşet verici olayın niçinini itina ile ve sabırla anlatmaya yöneltti. Bunu yapabilmek için vakte gereksinimimiz vardı.’
* Gerisinden da hem Küçük Asya’nın (yani Anadolu) birebir vakitte Toroslar’ın jeolojik özelliklerini anlatmaya başlıyor; Leonardo Da Vinci Toroslar’ı anlatıyor ‘Haziran ayı ortalarında, güneşin geldiği aşikâr bir noktada Toros Dağı’nın gölgesi o denli bir yükseğe ulaşır ki bu gölge 12 günlük aradaki Sarmatya (Kafkasya) hudutlarını; Aralık ayının ortasında ise kuzeye hakikat bir aylık yol uzaklığındaki Hiperborya (Sibirya) Dağlarını bulur.
* (…) Toroslar’ın bilhassa güneye bakan, bol eserin alınabildiği, hayli hoş su kaynaklarının ve ırmakların bulunduğu eteklerinde, güçlü bir halk yaşar (Çukurova ve halkından bahsediyor). Üç mil kadar üst çıkınca büyük köknar, kayın ve buna emsal ağaçların bulunduğu ormana ulaşırız. Bu ormanlardan üç mil kadar daha sonra ise geniş çayırlar ve otlak alanlar gelir. (…) Ormanlık alanın üstünde kalan her şey çıplak kayalıktır.
“SEYHAN VE CEYHAN’I TEK IRMAK ZANNETMİŞ”
Leonardo Da Vinci’nin haritasındaki Adana ve Taşköprü yazdıklarından Da Vinci’nin Toroslar üzerinde dolaştığını ve fazlacaça vakit geçirdiğinin anlaşıldığını belirten S. Haluk Uygur, ondan sonrasında şunları kaydetti:
* Ustanın bölgeye geldiğinin en kıymetli ispatı ise; İskenderun Körfezi’ni, Seyhan (belki de Ceyhan zira kenarında ‘Chıanı’ yazıyor. Fakat İtalyancada “c” harfinin “s” diye okunduğunu dikkate alırsanız Seyhan da olabilir.) Irmağını ve hatta Adana’yı açıkça gösteren bir harita çizimi de yapmış olması. Lakin bölgede Seyhan ve Ceyhan isimli iki ırmak olduğunu anlayamamış, ikisini tek ırmak zannetmiş.
* Değişiktir bu harita üzerinde tam Adana’nın bulunduğu yerde bir de köprü var. Biraz ötede bir köprü daha görülüyor. (Taşköprü ve Misis Köprüsü olma ihtimali yüksek) Daha uzun olan köprünün kenarında köprü ‘ponte’ yazıyor. Hatta köprünün ismi da yazılı fakat ben okuyamadım. Bu bilgilerden yola çıkarak dünya sanat tarihinin gelmiş geçmiş en büyük ustasının bölgemize, tahminen de Adana’ya lakin emsalsiz bir biçimde Aydıncık’a geldiğini; bölgenin yöneticilerinden dayanak, tahminen de para aldığını ve bölgemizin hala sorunu olan sel felaketine devalar düşündüğünü öğreniyoruz. (İHA)
Altınoran atölyelerinde anlatacağı Sanat Tarihi dersi için Da Vinci’nin sanatsal ve bilimsel müşahedelerini anlattığı defterlerinin çevirilerini karıştırırken; birfazlaca kişinin dikkat etmediğini düşündüğü uzunca yazılmış kimi notlara, çizimlere ve üzerinde Adana’yı bilhassa işaretlediği bir Türkiye haritasına rastladığını vurgulayan Uygur şu sözleri kullandı:
* Dokuz bin sayfa olduğu söylenen defterlerinin dört sayfasını ayırdığı kısımda, Suriye Defterdarı’na hitaben yazılmış iki mektubun kopyası vardı. Muhakkak ki Defterdar; Toroslar’dan gelen ve tufan üzere yok edici bir sele karşı, nasıl bir tedbir almaları gerektiğini Da Vinci’ye sormuştu, usta da mektubunda ona karşılık veriyordu.
* Mektubunda evvela Toroslar’dan gelen sel felaketinin tüm dünyada yaşandığından bahsederek defterdarı rahatlatmaya çalışıyor, gerisinden da devam ediyordu, “(…) ülkenizin bu bölgesinde, beni nazaranvlendirdiğiniz hususta çalışmak üzere maksadımıza en uygun olan kente, Calindra kentine girdim. Bu kent Toros Dağları’nın eteklerinde yer alır ve batıya gerçek büyük Toros Dağları’nın doruklarını görür.
SURİYE DEFTERDARINA: BENİ TEMBELLİKLE SUÇLAMAYINIZ
Da Vinci’nin birinci mektubunu Toros Dağları’nın tepelerini, bu doruklarda güneşin nasıl doğup, nasıl battığını uzun uzadıya anlatarak bitirdiğini tabir eden Uygur şu biçimde devam etti:
* Serge Bramly’nin Leonardo Da Vinci’yi anlattığı kitabın Türkçe versiyonunun 391. sayfasında da, muharririn 1514 yılında sel felaketleri ve tufanla uğraştığı, bilhassa Suriye’deki sel felaketinin onu etkilemesi üzerine defterine tufan fotoğrafları çizdiğini yazdığını fark edince, Calindra diye bahsetmiş olduğu ve Toros Dağları eteğinde bulunan o kentin peşine düştüm.
* Calindra ile Aydıncık Karşıma ise elli yıl evvelki ismi Gilendere, eski devirdeki ismi ise Calyndra olan, günümüzde Mersin’in bir ilçesi olarak yaşayan Aydıncık çıktı. Sahiden de Da Vinci’nin bahsetmiş olduğu senelerda Aydıncık, Avrupalı tacirlerin sıkça uğradığı bir limanmış.
* Tam o yılları bilemem fakat bölgenin (tabi ki bu ortada Adana’nın) tarih boyunca fazlaca sel yaşadığını, hatta birebir bölgede olan Adana’nın selden yok olacağının efsane edildiğini bilmeyen yoktur. Leonardo ikinci mektubunda ise Suriye Defterdarı’ndan özür dilemektedir; ‘Saygıdeğer Defterdar, sitemlerinizde ima ettiğiniz üzere, beni tembellikle suçlamayınız. Bana gösterdiğiniz teveccüh ve sağladığınız faydalar beni bu kadar büyük ve dehşet verici olayın niçinini itina ile ve sabırla anlatmaya yöneltti. Bunu yapabilmek için vakte gereksinimimiz vardı.’
* Gerisinden da hem Küçük Asya’nın (yani Anadolu) birebir vakitte Toroslar’ın jeolojik özelliklerini anlatmaya başlıyor; Leonardo Da Vinci Toroslar’ı anlatıyor ‘Haziran ayı ortalarında, güneşin geldiği aşikâr bir noktada Toros Dağı’nın gölgesi o denli bir yükseğe ulaşır ki bu gölge 12 günlük aradaki Sarmatya (Kafkasya) hudutlarını; Aralık ayının ortasında ise kuzeye hakikat bir aylık yol uzaklığındaki Hiperborya (Sibirya) Dağlarını bulur.
* (…) Toroslar’ın bilhassa güneye bakan, bol eserin alınabildiği, hayli hoş su kaynaklarının ve ırmakların bulunduğu eteklerinde, güçlü bir halk yaşar (Çukurova ve halkından bahsediyor). Üç mil kadar üst çıkınca büyük köknar, kayın ve buna emsal ağaçların bulunduğu ormana ulaşırız. Bu ormanlardan üç mil kadar daha sonra ise geniş çayırlar ve otlak alanlar gelir. (…) Ormanlık alanın üstünde kalan her şey çıplak kayalıktır.
“SEYHAN VE CEYHAN’I TEK IRMAK ZANNETMİŞ”
Leonardo Da Vinci’nin haritasındaki Adana ve Taşköprü yazdıklarından Da Vinci’nin Toroslar üzerinde dolaştığını ve fazlacaça vakit geçirdiğinin anlaşıldığını belirten S. Haluk Uygur, ondan sonrasında şunları kaydetti:
* Ustanın bölgeye geldiğinin en kıymetli ispatı ise; İskenderun Körfezi’ni, Seyhan (belki de Ceyhan zira kenarında ‘Chıanı’ yazıyor. Fakat İtalyancada “c” harfinin “s” diye okunduğunu dikkate alırsanız Seyhan da olabilir.) Irmağını ve hatta Adana’yı açıkça gösteren bir harita çizimi de yapmış olması. Lakin bölgede Seyhan ve Ceyhan isimli iki ırmak olduğunu anlayamamış, ikisini tek ırmak zannetmiş.
* Değişiktir bu harita üzerinde tam Adana’nın bulunduğu yerde bir de köprü var. Biraz ötede bir köprü daha görülüyor. (Taşköprü ve Misis Köprüsü olma ihtimali yüksek) Daha uzun olan köprünün kenarında köprü ‘ponte’ yazıyor. Hatta köprünün ismi da yazılı fakat ben okuyamadım. Bu bilgilerden yola çıkarak dünya sanat tarihinin gelmiş geçmiş en büyük ustasının bölgemize, tahminen de Adana’ya lakin emsalsiz bir biçimde Aydıncık’a geldiğini; bölgenin yöneticilerinden dayanak, tahminen de para aldığını ve bölgemizin hala sorunu olan sel felaketine devalar düşündüğünü öğreniyoruz. (İHA)