Geçen haftalarda Nazım Hikmet’in yapıtı olan ‘Memleketimden insan manzaraları’ oyununun prömiyerini yapan Rutkay Aziz, SÖZCÜ’nün sorularını yanıtladı. Usta tiyatrocu, “İktidar, bir dehşet imparatorluğu yaratmaya kalktı. Bunun da tesirini her alanda bir formda görüyoruz. örneğin bir Osman Kavala’ya bakıyorsunuz, neredeyse 5’inci yılına girdi. Buna emsal örnekler epeyce ve bu günlerin de geçeceğine inanıyoruz” dedi.
Tiyatrocu, oyuncu, direktör ve sanat direktörü olan Rutkay Aziz (74), çabucak hemen lise eğitimi aldığı periyotta tiyatroya başlamış ve sanat dünyasına birinci adımını Peter Weiss’ın ‘Marat-Sade’ oyunundaki ‘Marat’ rolüyle atmıştı. O günden bu güne sanat topluluğunda kendisine yer edinen usta tiyatrocu, unutulmaz yapıtları seyirciyle buluşturmaya devam ediyor.
En son 12 Kasım Cuma akşamı, Caddebostan Kültür Merkezi’nde, Nazım Hikmet’in unutulmaz yapıtı, ‘Memleketimden insan manzaraları’ oyununu oynayan usta tiyatrocu, SÖZCÜ’nün sorularını yanıtladı.
Geçmişten günümüze tiyatro seyircisinde nasıl bir değişim var? Bunun tiyatro sanatkarları üstündeki tesiri nasıl oldu?
70’li senelera baktığımızda tiyatroya ilgi hayli daha yüksek gidiyordu. Fakat 12 Mart’la bir çöküş, bir durağanlık yaşandı. daha sonra tekrar bir çıkış oldu lakin derken 12 Eylül geldi. Yani demokrasi, özgürlükler külfete uğradığında, tiyatro da hem sahnede hem seyirci açısından kayıplara uğramıştır. Bu son senelerda pandemi öncesi-daha sonrası diye ayıracağız herbiçimde bakacağız. izleyicide başta bir ürkeklik vardı lakin giderek bu ürkekliği attığını ve tekrar tiyatrosuyla buluştuğunu görüyorum, bu da sevindirici.
Pandemi süreci devam ediyor. Tiyatro sanatkarları bu süreçten nasıl etkilendi? Devlet bu bahiste dayanak sağladı mı, sağladıysa kâfi oldu mu?
Hiç o denli bir takviye sağlamadı. Tabi epeyce çekti tiyatro. Özel tiyatrolar bilhassa. Lakin sabırla, inatla bu günlerin de geçeceğini düşünerek. Kendimizi pandemi daha sonrasına hazırladık. Bugün de aslına bakarsan bunun sonuçlarını görüyoruz. Arkadaşlarıma onu dedim, yani kendimizi o günlere hazırlayalım. Provaları yapalım, Kasım’a oyunu çıkartırız. Hazır olalım. Silahlarla donatalım kendimizi dedik. Galiba da gerçek yaptık.
‘Sanatçı toplumun aynasıdır’ kelamından yola çıkarsak, Türkiye’nin toplumsal manada geldiği noktayı nasıl değerlendirirsiniz? Toplumsal ve ekonomik değişimlerin sanat dünyasına yansımaları nasıl oldu?
Pek olumlu oldu diyemem. Ancak bu Shaksper’in, ‘Tiyatro toplumun aynasıdır’ lafı, uygun düşünmek lazım. Bazıları bunu yorumsuz kurarak yorumluyor. Yani tarafsızdır. Aynaya bakış, bireyi taraflı yapar. Yani en azından aynaya baktığınızda kendinizi bir değişime sokarsınız. Tiyatro da kanımca bu biçimdedir. Yani kesinlikle, ‘Tevrat’ta kelam varmış lakin değerli olan son sözdür’ der. O son kelamı söylemelidir tiyatro. Bir mitinge, vaaz yerine dönüşmeden, sanatın estetiklerini bünyesinde toplayarak, o manadaki gücünden ödün vermeyerek, tiyatro olarak sunmalıdır o son kelamları. Biz daima buna çalıştık.
Toplumsal medyada niyetlerini tabir eden birtakım sanatkarlara ve vatandaşlara davalar açılıyor. Bu bahis hakkındaki niyetleriniz neler?
İktidar, bir dehşet imparatorluğu yaratmaya kalktı. Bunun da tesirini her alanda bir halde görüyoruz. Fakat bu bahis da bir daha de prensipli, onurlu insanlarımız da var. hayatın her alandan var ve bunlar da direniyorlar. örneğin bir Osman Kavala’ya bakıyorsunuz, neredeyse 5’inci yılına girdi. Cürmünün ne olduğunu bilmiyor. Buna emsal örnekler epeyce ve bu günlerin de geçeceğine inanıyoruz. İnanmadan da yaşayamazsınız.
Bu ağır tempoda ailenize ve kendinize vakit ayırabiliyor musunuz? Ailenizle bağlantılarınız nasıl?
Geçmişte, oyun çıkacağı vakit bir 10 gün kala, kızım Tabiat ile annesini İstanbul’a gönderiyordum, ‘beni rahat bırakın’ diye. Yani son bu biçimde finale hakikat insan yalnız kalmak istiyor açıkçası. Bu aileye karşı sevgisizlik değil, saygısızlıkta değil, aile de bu bahiste anlayış gösteriyorlar sağ olsunlar.
Gündelik yaşantınızda neler yapıyorsunuz? Hobileriniz var mı?
Ne olabilir ki hobi Allah aşkına. İçinde bulunduğumuz şartlar beşere hobi talihi tanımıyor.
Ömrünüzün büyük bir kısmını sanata adadınız, size getirileri yahut gdolayıleri neler oldu?
Bütün badirelere, olumsuz şartlara karşın, ben bir daha de kendimi şanslı saydım. Halkı sevdim, halkta beni sevdi. Onun için en ufak bir pişmanlık yaşamadım, asla. Düzgün ki tiyatro var. Yeterli ki o seyirci var, düzgün ki onların alkışları var. aslına bakarsan tiyatrocu öylesine bir bireydir ki, oyun bittiğinde de, perde kapandığında yalnızca kulakları kalır sahne üstünde. Alkışı dinler. Ne kadar içten, ne kadar uzun, ne kadar samimi bu biçimde.
Pandemi niçiniyle sahnelerden uzun müddet uzak kaldınız, bu vakti nasıl değerlendirdiniz? Usta bir sanatçı olarak geçirdiğiniz senelerınıza dair anılarınızı kitaplaştırmayı düşünüyor musunuz?
Sahnelerden uzak kaldığım periyotta, yarınlara dönük umudumu canlı tuttum. Kitap yazmayı düşünmüyorum zira anılarınızı yazdığınız vakit gerçeği yazmak zorundasınız. Anılarımı yazdım diye palavra yazamazsınız. Gerçekleri yazmaya kalkarsam hem kendimi hem arkadaşlarımı üzebilirim. Onun için o kitap konusuna asla girmem.
Tiyatrocu, oyuncu, direktör ve sanat direktörü olan Rutkay Aziz (74), çabucak hemen lise eğitimi aldığı periyotta tiyatroya başlamış ve sanat dünyasına birinci adımını Peter Weiss’ın ‘Marat-Sade’ oyunundaki ‘Marat’ rolüyle atmıştı. O günden bu güne sanat topluluğunda kendisine yer edinen usta tiyatrocu, unutulmaz yapıtları seyirciyle buluşturmaya devam ediyor.
En son 12 Kasım Cuma akşamı, Caddebostan Kültür Merkezi’nde, Nazım Hikmet’in unutulmaz yapıtı, ‘Memleketimden insan manzaraları’ oyununu oynayan usta tiyatrocu, SÖZCÜ’nün sorularını yanıtladı.
Geçmişten günümüze tiyatro seyircisinde nasıl bir değişim var? Bunun tiyatro sanatkarları üstündeki tesiri nasıl oldu?
70’li senelera baktığımızda tiyatroya ilgi hayli daha yüksek gidiyordu. Fakat 12 Mart’la bir çöküş, bir durağanlık yaşandı. daha sonra tekrar bir çıkış oldu lakin derken 12 Eylül geldi. Yani demokrasi, özgürlükler külfete uğradığında, tiyatro da hem sahnede hem seyirci açısından kayıplara uğramıştır. Bu son senelerda pandemi öncesi-daha sonrası diye ayıracağız herbiçimde bakacağız. izleyicide başta bir ürkeklik vardı lakin giderek bu ürkekliği attığını ve tekrar tiyatrosuyla buluştuğunu görüyorum, bu da sevindirici.
Pandemi süreci devam ediyor. Tiyatro sanatkarları bu süreçten nasıl etkilendi? Devlet bu bahiste dayanak sağladı mı, sağladıysa kâfi oldu mu?
Hiç o denli bir takviye sağlamadı. Tabi epeyce çekti tiyatro. Özel tiyatrolar bilhassa. Lakin sabırla, inatla bu günlerin de geçeceğini düşünerek. Kendimizi pandemi daha sonrasına hazırladık. Bugün de aslına bakarsan bunun sonuçlarını görüyoruz. Arkadaşlarıma onu dedim, yani kendimizi o günlere hazırlayalım. Provaları yapalım, Kasım’a oyunu çıkartırız. Hazır olalım. Silahlarla donatalım kendimizi dedik. Galiba da gerçek yaptık.
‘Sanatçı toplumun aynasıdır’ kelamından yola çıkarsak, Türkiye’nin toplumsal manada geldiği noktayı nasıl değerlendirirsiniz? Toplumsal ve ekonomik değişimlerin sanat dünyasına yansımaları nasıl oldu?
Pek olumlu oldu diyemem. Ancak bu Shaksper’in, ‘Tiyatro toplumun aynasıdır’ lafı, uygun düşünmek lazım. Bazıları bunu yorumsuz kurarak yorumluyor. Yani tarafsızdır. Aynaya bakış, bireyi taraflı yapar. Yani en azından aynaya baktığınızda kendinizi bir değişime sokarsınız. Tiyatro da kanımca bu biçimdedir. Yani kesinlikle, ‘Tevrat’ta kelam varmış lakin değerli olan son sözdür’ der. O son kelamı söylemelidir tiyatro. Bir mitinge, vaaz yerine dönüşmeden, sanatın estetiklerini bünyesinde toplayarak, o manadaki gücünden ödün vermeyerek, tiyatro olarak sunmalıdır o son kelamları. Biz daima buna çalıştık.
Toplumsal medyada niyetlerini tabir eden birtakım sanatkarlara ve vatandaşlara davalar açılıyor. Bu bahis hakkındaki niyetleriniz neler?
İktidar, bir dehşet imparatorluğu yaratmaya kalktı. Bunun da tesirini her alanda bir halde görüyoruz. Fakat bu bahis da bir daha de prensipli, onurlu insanlarımız da var. hayatın her alandan var ve bunlar da direniyorlar. örneğin bir Osman Kavala’ya bakıyorsunuz, neredeyse 5’inci yılına girdi. Cürmünün ne olduğunu bilmiyor. Buna emsal örnekler epeyce ve bu günlerin de geçeceğine inanıyoruz. İnanmadan da yaşayamazsınız.
Bu ağır tempoda ailenize ve kendinize vakit ayırabiliyor musunuz? Ailenizle bağlantılarınız nasıl?
Geçmişte, oyun çıkacağı vakit bir 10 gün kala, kızım Tabiat ile annesini İstanbul’a gönderiyordum, ‘beni rahat bırakın’ diye. Yani son bu biçimde finale hakikat insan yalnız kalmak istiyor açıkçası. Bu aileye karşı sevgisizlik değil, saygısızlıkta değil, aile de bu bahiste anlayış gösteriyorlar sağ olsunlar.
Gündelik yaşantınızda neler yapıyorsunuz? Hobileriniz var mı?
Ne olabilir ki hobi Allah aşkına. İçinde bulunduğumuz şartlar beşere hobi talihi tanımıyor.
Ömrünüzün büyük bir kısmını sanata adadınız, size getirileri yahut gdolayıleri neler oldu?
Bütün badirelere, olumsuz şartlara karşın, ben bir daha de kendimi şanslı saydım. Halkı sevdim, halkta beni sevdi. Onun için en ufak bir pişmanlık yaşamadım, asla. Düzgün ki tiyatro var. Yeterli ki o seyirci var, düzgün ki onların alkışları var. aslına bakarsan tiyatrocu öylesine bir bireydir ki, oyun bittiğinde de, perde kapandığında yalnızca kulakları kalır sahne üstünde. Alkışı dinler. Ne kadar içten, ne kadar uzun, ne kadar samimi bu biçimde.
Pandemi niçiniyle sahnelerden uzun müddet uzak kaldınız, bu vakti nasıl değerlendirdiniz? Usta bir sanatçı olarak geçirdiğiniz senelerınıza dair anılarınızı kitaplaştırmayı düşünüyor musunuz?
Sahnelerden uzak kaldığım periyotta, yarınlara dönük umudumu canlı tuttum. Kitap yazmayı düşünmüyorum zira anılarınızı yazdığınız vakit gerçeği yazmak zorundasınız. Anılarımı yazdım diye palavra yazamazsınız. Gerçekleri yazmaya kalkarsam hem kendimi hem arkadaşlarımı üzebilirim. Onun için o kitap konusuna asla girmem.